Şarkikaraağaç

Şarkikaraağaç
İlçe
Isparta'nın Türkiye'deki yeri
Isparta'nın Türkiye'deki yeri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlIsparta
Coğrafi bölgeAkdeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamTalha Atılay Teymur[1]
 • Belediye başkanıAli Göçer (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam1232 km²
Rakım1168 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam25.578
 • Kır
15,356
 • Şehir
9.533
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu32800
İl alan kodu0246
İl plaka kodu32

Şarkikaraağaç eski ve halk arasındaki ismiyle Karaağaç, Isparta ilinin bir ilçesidir. On iki ilçesi bulunan Isparta ilinde nüfus büyüklüğü bakımından üçüncü sıradadır.

İsim kökeni

İlçenin adındaki "şarkî" sıfatı "doğuya ait, doğuda" anlamına gelir. Karaağaç adında Denizli iline bağlı bir ilçe daha bulunması, bundan dolayı da herhangi bir karışıklığın ortaya çıkmaması için biraz daha doğuda olan Isparta'ya bağlı Karaağaç'a "şarkî", batıda olan Denizli'ye bağlı Karaağaç'a da "garbî" (batıya ait, batıda) sıfatı konulmuştur. Ancak sonraki yıllarda Denizli'nin Garbî Karaağaç'ı, adını Acıpayam olarak değiştirmiştir. Isparta'ya bağlı Karaağaç'ın önündeki "şarkî" kelimesi ise kaldırılmadan bugüne kadar kullanılagelmiştir. Yazılış biçimi eskiden Şarkî Karaağaç ya da Şarki Karaağaç iken, bugün sadece Şarkikaraağaç olarak birleşik yazılır. Yöre halkı günlük konuşmalarında genelde Şarkikaraağaç yerine Karaağaç, Karaaç ya da Garaaç deyimini kullanır.

Tarihçe

12. yüzyılın başında Selçuklu egemenliğine giren Şarkikaraağaç, 1864'te Konya vilâyetine bağlanarak kaza yapılmış ve 1878 yılında da Isparta vilâyetine bağlanmıştır. Göller Bölgesinin en önemli yerleşim merkezlerinden biridir. Bugün birer ilçe olan Gelendost ve Yenişarbademli, 1950'li yıllara kadar Isparta'nın en büyük ilçelerinden biri olan Şarkikaraağaç'tan bazı siyasi nedenlerle koparılarak ilçe yapılmıştır.

Eski çağda adı Neapolis olan ilçenin verimli bir ovada bulunduğu için tarıma elverişli olması, kuzeyden gelen tacirlerin Neapolis'in batı ve güneyine gidip gelmesi; Neapolis'in ticaret hacminin artmasında olduğu gibi zengin bir tarihe ev sahipliği yapmasına da vesile olmuştur.

Coğrafya

Konumu

Şarkikaraağaç, Akdeniz Bölgesinin batı bölümünde, Göller Yöresi'nde Isparta-Konya karayolu üzerinde yer almaktadır. Isparta'nın nüfus bakımından en büyük üçüncü ilçesidir. Güneyde Beyşehir ve Yenişarbademli, kuzeyde Yalvaç, Akşehir, Doğanhisar, batıda Gelendost ve Eğirdir, doğuda Hüyük ile çevrilidir. İlçenin yüzölçümü 1232 km²'dir. İlçenin etrafında kuzeydoğusunda Sultandağları, batıda Anamas Dağları, güneyde Orta Toroslar, Karadağ ve Kızıldağ bulunmaktadır. İlçe Isparta il merkezinin 118 km kuzeydoğusunda bulunmakta olup Konya'ya 120 km, Antalya'ya 240 km, Ankara'ya 300 km, Afyonkarahisar'a 145 km, Akşehir’e 50 km, Beyşehir'e 57 km, Yalvaç'a 32 km, Eğirdir'e 84 km uzaklıktadır.

Şarkikaraağaç ilçesi Isparta-Konya karayolu üzerindedir. Isparta il merkezine her yarım saate bir otobüs bulunmaktadır. İlçe Şehirlerarası Otobüs Terminalinden tüm şehirlere otobüs imkânı mevcuttur. İlçe, Isparta Süleyman Demirel Havalimanına 148 km, Konya Havalimanına 138 km ve Antalya Havalimanına 235 km mesafededir.

İklim ve bitki örtüsü

Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında, karasal iklime daha yakın bir iklim yapısına sahiptir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlıdır. Arazi bitki örtüsü bakımından genelde çıplaktır. Ovalar ve düşük yükselti alan kuramının yayvan olduğu bölgeler genellikle tarım arazileri olduğu için bu kesimlerde buğday, arpa, yulaf gibi tahıl ürünleri, şeker pancarı, haşhaş, ayçiçeği gibi tarla ürünleri, sebze, meyve ağaçlarından oluşan otsu ve odunsu bitki örtüsü gözlenmektedir. Kızıldağ'ın kuzey ve kuzeydoğu yamaçlarında sedir ağaçları, Anamasdağ bölgesinde ve özellikle karbonatlı kayaçların göstermelik verdiği diğer bazı bölgelerde çam, karaçam, bodur çalı ve bazı otsulara rastlanır.

Nüfus

İlçeye bağlı; 2 belde ve 26 köy bulunmaktadır.

Yıl Toplam Şehir Kır
1927[2] 25.406 4.085 21.321
1935[3] 30.430 3.857 26.573
1940[4] 28.449 3.662 24.787
1945[5] 29.177 3.305 25.872
1950[6] 32.448 3.206 29.242
1955[7][a] 23.319 3.529 19.790
1960[8] 26.469 3.737 22.732
1965[9] 28.988 4.585 24.403
1970[10] 30.690 4.820 25.870
1975[11] 31.533 4.772 26.761
1980[12] 34.135 5.839 28.296
1985[13] 35.967 8.390 27.577
1990[14] 38.993 12.253 26.740
2000[15] 52.164 24.502 27.662
2007[16] 28.397 9.538 18.859
2008[17] 28.992 11.059 17.933
2009[18] 27.873 10.473 17.400
2010[19] 27.367 9.849 17.518
2011[20] 27.093 9.919 17.174
2012[21] 26.648 9.747 16.901
2013[22] 26.597 9.997 16.600
2014[23] 25.769 9.643 16.126
2015[24] 25.384 9.566 15.818
2016[24] 25.358 9.718 15.640
2017[24] 25.176 9.759 15.417
2018[24] 25.578 10.018 15.560
2019[24] 25.151 10.112 15.039
2020[24] 24.889 9.533 15.356

Ekonomi

İlçenin Akşehir ve Konya ile de küçümsenmeyecek bir ticaret diyaloğu vardır. Bu diyalog geçmişte olduğu gibi bugün de devam etmektedir.

İlçe sınırlari içinde bulunan Kızıldağ Millî Parkı, temiz havası ve sedir ağaçlarıyla özellikle yaz aylarında ilçeye ekonomik ve sosyal alanda ciddî bir hareketlilik kazandırır.

Dünya barit yataklarının %0,05'i de Şarkikaraağaç sınırları içerisindedir.

Eğitim

İlçenin eğitim olanakları oldukça gelişmiştir. İlçede Fen Lisesi de dahil olmak üzere örgün ve yaygın eğitim veren her kademe eğitim ve öğretim kurumları vardır. Bu eğitim kurumları, il geneli ve çevre iller arasındaki başarıları ile Isparta ilinin önde gelen eğitim kurumları arasında yer alır. İlçede Süleyman Demirel Üniversitesine bağlı bir Meslek Yüksek Okulu bulunmaktadır.

Futbol

Şarkikaraağaçspor, 1970'li yıllarda Isparta'nın Şarkikaraağaç ilçesinde kurulan futbol kulübüdür. Renkleri sarı-kırmızı-siyahtır. Kuruluşundan bu yana amatör liglerde mücadele eden Şarkikaraağaçspor çeşitli dönemlerde 3. lige çok yaklaşmasına rağmen yükselememiştir. 2000 yılından sonra tekrar aktif mücadele eden takım bu dönemde başarılı sonuçlar almıştır.

Belediye başkanları

1893 (H. 1309)'ten Günümüze Şarkîkaraağaç'ta Görev Yapmış Olan Belediye Başkanları

  • 7 Haziran 1309......(seçimle) Kara Ali
  • 5 Kânunısânî 1328...(seçimle) İrfan Efendizade Himmet Efendi
  • 9 Mart 1329.........(seçimle) Ramazan Ağazade Ramazan Efendi
  • 31 Mart 1333.........(seçimle) Şatıroğlu Sadık
  • 3 Aralık 1338.......(seçimle) Gümüşoğlu Hacı Ömer
  • 5 Nisan 1339........(seçimle) Şatıroğlu Sadık
  • 1 Ağustos 1339......(seçimle) Hacı Ramazanoğlu Etem
  • 27 Mayıs 1340........(seçimle) Şakir Efendioğlu Reşat
  • 10 Kasım 1340........(seçimle) Gümüşoğlu Hacı Ömer
  • 6 Mart 1927.........(seçimle) Molla Ahmedoğlu Vahid
  • 20 Ekim 1930.........(seçimle) Hocaoğlu Sadık
  • 29 Nisan 1933........(seçimle) Kapcıoğlu İzzet
  • 13 Ekim 1938.........(vekâleten) Kaymakam Bediî Güven
  • 26 Haziran 1939......(seçimle) Ahmet Ateş
  • 10 Haziran 1946......(seçimle) Tevfik Çiftçi
  • 8 Eylül 1950........(seçimle) Abdürrahim Çağırıcı
  • 27 Mayıs 1960........(vekâleten) Yarbay Nazif Esin
  • 1 Ağustos 1960......(vekâleten) Kaymakam Mustafa Aykut
  • 5 Eylül 1961........(vekâleten) Kaymakam Orhan Tütüncü
  • 22 Ocak 1962.........(vekâleten) Kaymakam Turan Sarıca
  • 24 Ağustos 1962......(vekâleten) Kaymakam Güner Orbay
  • 2 Kasım 1962........(vekâleten) Ali Suavi Erdemtok
  • 21 Kasım 1963........(seçimle) Tevfik Şatıroğlu
  • 6 Haziran 1968......(seçimle) Sadık Akman
  • 11 Aralık 1977.......(seçimle) Fikri Togay
  • 1979......................... Vedat Gürakan
  • 12 Eylül sonrası atama
  • ......................(atama) Mehmet Yılmaz
  • ......................(atama) Rüstem Kılıçaslan
  • ......................(atama) Mehmet Eroğlu
  • ......................(atama) Ahmed Yaman
  • ......................(vekâleten) Kaymakam Fevzi Güneş
  • 26 Mart 1984.........(seçimle) Mevlüt Özdemir
  • 2 Nisan 1989........(seçimle) Mevlüt Özdemir
  • 27 Mart 1994........(seçimle) Mevlüt Özdemir
  • 18 Nisan 1999........(seçimle) Mehmet Güven
  • 28 Mart 2004.........(seçimle) Mevlüt Özdemir
  • 7 Haziran 2009......(seçimle) Mevlüt Özdemir
  • Bel.Meclis.Seçimi.......... Şafak Ufacık
  • 30 Mart 2014..........(seçimle) İsa Çarkacı
  • 31 Mart 2019..........(seçimle) İsa Çarkacı
  • 31 Mart 2024.........(Seçimle) Ali Göçer

Notlar

  1. ^ Gelendost ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 
  2. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  3. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  4. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  5. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  6. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  9. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  22. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  23. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  24. ^ a b c d e f

Dış bağlantılar