Vrbno pod Pradědem

Stacja kolejowa w miejscowości Vrbno pod Pradědem
Herb Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	morawsko-śląski
Powiat	Bruntál
Burmistrz	Petr Kopínec
Powierzchnia	68,91 km²
Wysokość	545 m n.p.m.
Populacja (2017) • liczba ludności • gęstość	5305[1] 77 os./km²
Kod pocztowy	793 26
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego Vrbno pod Pradědem
Położenie na mapie Czech Vrbno pod Pradědem
50°07′05″N 17°23′11″E/50,118056 17,386389
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Vrbno pod Pradědem (hist. niem. Würbenthal) – miasto w Czechach, w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Bruntál. Według danych z 2017 powierzchnia miasta wynosiła 6 891 ha, a liczba jego mieszkańców 5305 osób^[1]. Położone jest na terenie Śląska Czeskiego, w jego górnośląskiej części, z wyjątkiem dzielnic Mnichov (niem. Einsiedel) i Železná (niem. Buchbergsthal), leżących na terenie dawnego dolnośląskiego księstwa nyskiego^[2].

Pierwszą miejscowością w miejscu dzisiejszego miasta była górnicza osada Gesenek, rozwijająca się w XIV wieku pod książęcym zamkiem Fürstenwalde. W 1611 osadzie nadał prawa miejskie Heinrich von Würben (Hynek Bruntálský z Vrbna) − miasto nosi dzisiaj jego rodowe nazwisko. Vrbno stało się wolnym miastem górniczym. Wtedy także powstała pierwsza szkoła dla około 100 uczniów (działała głównie w zimie, bo latem uczniowie pomagali rodzicom w pracach polowych).

Do XVII wieku w pobliżu Vrbna wydobywano złoto, srebro i rudę żelaza, działały huty oraz szklarnia. Od XVIII wieku rozwijało się włókiennictwo, a w XIX wieku przemysł.

Podczas spisu powszechnego w 1910 wszyscy mieszkańcy (w liczbie 3519) zadeklarowali język niemiecki jako rodzinny. W latach 1938–1945 należało do III Rzeszy.

Po II wojnie światowej miejscowi Niemcy zostali wysiedleni i nastąpiła gwałtowna industrializacja. Jej ofiarą oraz rozbudowy miasta stała się część zabytkowej zabudowy, wyburzanej m.in. na osiedla mieszkaniowe. Obecnie coraz większą rolę odgrywają małe i średnie przedsiębiorstwa oraz turystyka.

Terytorium miejscowości Vrbno pod Pradědem składa się z pięciu części:

• Bílý Potok;
• Mnichov;
• Vidly;
• Vrbno pod Pradědem (centrum);
• Železná.

• rynek św. Michała - istniejący od 1607. Po wyburzeniach domów w północnej i zachodniej pierzei w 1974 najstarsze zachowane obiekty to dawna oberża Adler (obecnie dom mieszkalny nr 11) oraz kompleks klasztorny i szkoła Zakonu Krzyżackiego (miał w okolicy dobra aż do 1945, obecnie to dom dziecka i gimnazjum).
• kościół św. Michała, pierwotnie z lat 1635–1637, postawiony w miejscu starszej kapliczki, zniszczonej przez protestantów. W 1837 dokonano przebudowy (a właściwie wybudowano go od nowa), zakończonej dopiero w 1844 (z powodów konstrukcyjnych niemal odpadła wieża). Wybudowany w stylu klasycystycznym.
• pałacyk Grohmann, przebudowany w I połowie XIX wieku zamek z XVII wieku,
• cmentarz z początku XIX wieku. Część nagrobków zostało przeniesionych ze starego cmentarza; najstarszy pochodzi z 1789,
• drewniana dzwonnica ewangelicka z 1921,
• ruiny zamku Fürstenwalde z XV wieku na zboczu góry Zámecká hora

Źródło: Czeski Urząd Statystyczny

W miejscowości Vrbno pod Pradědem są hotele: „Centrum Stone – Hotel Sport” i „PARKHOTEL” oraz pensjonaty: „Ariana”, „Pod Pradědem”, „Pomodoro”, „U Hradilů”, „U Sedlářů” i „Zámeček Grohmann”.

Prowadzą z niego liczne szlaki turystyczne na trasach:

Vrbno pod Pradědem – Mnichov – dolina potoku Černá Opava – Rejvíz – góra Bleskovec – góra Bílé skály – szczyt Zlatý Chlum – Jesionik;

Vrbno pod Pradědem – góra Kopřivník – Kościół św. Anny – góra Anenský vrch – Andělská Hora – Světlá Hora;

Vrbno pod Pradědem – góra Vysoká hora – przełęcz Malá hvězda – góra Ovčí vrch (1)^[a] – góra Hřeben – Hvězda – Karlova Studánka;

Vrbno pod Pradědem – góra Větrník – góra Ostrý – Spálené – Komora – góra Kotel – szczyt Solná hora – góra Supí lán – U Obrázku;

Vrbno pod Pradědem – Bílý Potok – góra Pytlák – ruiny zamku Rabenštejn – góra Medvědí vrch – góra Medvědí louka – dolina potoku Šumný p. – Adolfovice;

Vrbno pod Pradědem – Karlovice – góra Větrná – góra Svoboda – Krasov – góra Tříslový – Krnov,

oraz dwa szlaki spacerowe:

Vrbno pod Pradědem – góra Výří kameny – Vrbno pod Pradědem;

Vrbno pod Pradědem – góra Huk – Vrbno pod Pradědem.

Z Vrbna pod Pradědem prowadzi również pięć szlaków rowerowych na trasach:

(nr 553) Drakov – Vrbno pod Pradědem – Ludvíkov – Karlova Studánka – Hvězda – Malá Morávka – Dolní Moravice – góra Harrachovský kopec – Rýmařov;

(nr 6029) Vrbno pod Pradědem – Vidly – Sedlo nad Karlovou Studánkou (Kóta) – Karlova Studánka – Hvězda – Suchá Rudná – Bruntál^[3];

(nr 6070) Vrbno pod Pradědem – Karlovice – Široká Niva – Skrbovice;

Vrbno pod Pradědem – góra Kopřivník – góra Anenský vrch – Andělská Hora – Suchá Rudná;

Vrbno pod Pradědem – góra Zámecká hora – góra Plošina – góra Žárový vrch-SV – góra Žárový vrch – góra Lyra – góra Lyra-J – Sedlo nad Karlovou Studánkou (Kóta).

Na stoku góry Pod Vysokou znajduje się trasa narciarstwa zjazdowego:

długość około 1500 m z wyciągiem narciarskim, określona jako łatwa^[4].

• Głogówek, Polska

• 
  Kościół św. Michała
• 
  Szkoła podstawowa
• 
  Nowa Sala Żałobna (obok cmentarza)
• 
  Kaplica przy cmentarzu, obok pamiątkowej lipy
• 
  Dąb pamięci na placu św. Michała

• Hrubý Jeseník (Turistická mapa) 1:12 000 (cz.)
• JESIONIKI. Pradziad, Śnieżnik, Jeseník, mapa aktualizowana w terenie, skala 1:50 000, Studio PLAN, Wrocław, wyd. II, 2011 r., ISBN 978-83-62645-80-0
• JESENÍKY JIH, turistická a cykloturistická mapa, 1:25 000, Eurokart, 1 vyd., 2010, ISBN 978-80-87380-18-5 (czes.)
• JESENÍKY SEVER, turistická a cykloturistická mapa, 1:25 000, Eurokart, 1 vyd., 2010, ISBN 978-80-87380-17-8 (czes.)
• JESENÍKY – Praděd, Králický Sněžník, turistická mapa 1:50 000, vyd. SHOCart, 2010, ISBN 978-80-7224-178-1 (czes.)

• Werbno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 218 .
• Strona miasta