Kaiser-Wilhelm-Platz w osi Friedrich-Karl-StraßeFriedrich-Karl-Straße widziana ze Schmuckplatzu (teren dzisiejszego placu Rodła)
W 1864 szczeciński urbanista James Hobrecht sporządził projekt zabudowy terenów powstałych po wyburzeniu fortu Wilhelma, który stał w pobliżu dzisiejszego placu Grunwaldzkiego[5]. Hobrecht zaplanował stworzenie wielobocznych placów z promieniście rozchodzącymi się ulicami, z których dwie główne (nr 30 i nr 54) przecinałyby się na kwadratowym Kaiser-Wilhelm-Platz[6].
W 1877 ulicy nr 54 nadano miano Friedrich-Karl-Straße na cześć Friedricha Karla von Preußen, pruskiego księcia i feldmarszałka[7]. Jednocześnie zdefiniowano jej ostateczną szerokość i skorygowano przebieg[5]. Zrezygnowano ze zwykłego skrzyżowania w ciągu odcinka między Kaiser-Wilhelm-Platz i Arndt-Platz na rzecz kolejnego placu gwiaździstego (Friedrich-Karl-Platz). W latach 90. XIX w. parcele położone wzdłuż ulicy zabudowano wielokondygnacyjnymi, eklektycznymi kamienicami[5]. Przykładem powstałego w tym czasie budynku jest kamienica nr 7 z 1897 projektu Georga Sommenstuhla[8].
W latach 1905–1906 na parceli nr 40 wzniesiono budynek dla Dr. Gesenius Höhere Töchterschule[9]. Około 20 lat później został on jednak rozebrany, a na jego miejscu w latach 1927–1928 postawiono modernistyczny gmach nr 40, w którym siedzibę znalazła szkoła Gesenius-Wegener-Oberlyzeum (powstała w 1915 z połączenia Dr. Gesenius Höhere Töchterschule z Dr. Wegener-Lyzeum)[9].
W 1945 Friedrich-Karl-Straße przemianowano na aleję Pomorską[12]. W 1947 zmieniono nazwę ulicy na Mariana Buczka[13].
W budynku dawnego Gesenius-Wegener-Oberlyzeum umieszczono Ubezpieczalnię Społeczną (później Zespół Wojewódzkich Przychodni Specjalistycznych)[9]. Pod koniec lat 40. XX w. w kamienicy nr 7 mieściła się Zachodnia Agencja Prasowa, pod nr 20 Powiatowe Biuro Rolne Delegatury Izby Rolnictwa na Okręg Pomorze Zachodnie, pod nr 23 Okręgowy Inspektorat Ochrony Skarbowej i Brygada Ochrony Skarbowej, a pod nr 29 Polska Partia Robotnicza[14].
Pierwszy powojenny budynek przy ulicy Buczka, blok Śródmiejskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, wzniesiono w latach 1956–1957 na narożniku z ulicą Mazurską[15]. Kolejny, zaprojektowany przez Henryka Nardego i oznaczony jako C-3, zbudowano w latach 1958–1959 przy narożniku z ulicą Jaromira (dziś aleja Wyzwolenia). W latach 1963–1965 na narożniku z ulicą Świerczewskiego (dziś Rayskiego) przy placu Grunwaldzkim, powstał jeden z dwóch pierwszych szczecińskich punktowców, zaprojektowany przez Tadeusza Ostrowskiego[16][17]. W latach 1967–1972 przy narożniku z ulicą Jaromira (obecnie przy południowo-wschodnim narożniku placu Rodła) wybudowano blok-galeriowiec „Mozaika” projektu R. Fydy-Karwowskiej[16].
Na przełomie lat 70. i 80. XX wieku dokonano przebudowy układu komunikacyjnego, która objęła przebicie ulicy Mariana Buczka od ulicy Roosevelta do ulicy Matejki oraz budowę placu Rodła w miejscu dawnego trójkątnego zadrzewionego skrzyżowania ulic Buczka/Jaromira/Roosevelta[18]. W 1972 przebudowano torowisko tramwajowe na ulicy Buczka. Zlikwidowano tory biegnące jezdnią północną i ułożono nowe na miejscu promenady między jezdnią północną a południową[19].
Po roku 1989
Aleja Mariana Buczka między placem Grunwaldzkim a placem Odrodzenia w 1990 r.Konsulat Królestwa Danii
12 grudnia 1990 przy pl. Rodła, na narożniku alei Wyzwolenia i ulicy Buczka, wmurowano kamień węgielny pod budowę wieżowca Pazim, zaprojektowanego przez Miroslava Genga i Ivo Majorunca, oddany do użytku w listopadzie 1992[20]. Na mocy Uchwały Rady Miasta Szczecin nr XIV/125/91 z 27 maja 1991 aleję Mariana Buczka przemianowano na ulicę Marszałka Józefa Piłsudskiego[21]. Od 26 czerwca do 31 sierpnia 1992 siłami MZK Szczecin i przedsiębiorstwa Kapri wykonano modernizację torowisk tramwajowych na całej długości alei[19]. Nieco dalej od Pazimu, przy skrzyżowaniu ulic Piłsudskiego i Matejki, wzniesiono biurowiec Pomeranus dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych[22].
15 stycznia 2020 przystąpiono do modernizacji infrastruktury tramwajowej na placu Szarych Szeregów[23]. W ramach tej inwestycji wymieniono tory tramwajowe na ulicy Piłsudskiego od wspomnianego placu do placu Odrodzenia[24].
24 lipca 2021 rozpoczął się kolejny remont torowiska tramwajowego na odcinku od ulicy Matejki do ulicy Mazurskiej[25]. W następnym roku ukończono modernizację i 27 czerwca 2022 przywrócono ruch tramwajowy[26].
droga wojewódzka od pl. Rodła do pl. Grunwaldzkiego
344,7 m
9/2
12 582 m²
droga od pl. Grunwaldzkiego do pl. Odrodzenia
184,6 m
23
7380 m²
droga od pl. Odrodzenia do pl. Szarych Szeregów
142 m
14
5678 m²
775 m
razem
43 223 m²
Transport publiczny
Tramwaje linii nr 12 na przystanku Plac Rodła w ciągu ulicy Piłsudskiego
Według stanu z 6 września 2023 r., ulicą Piłsudskiego kursują następujące linie tramwajowe i autobusowe[31]:
1 (na całej długości ulicy; trasa stała),
7 (na całej długości ulicy; trasa tymczasowa),
11 (na całej długości ulicy; trasa stała),
12 (od placu Rodła do placu Szarych Szeregów; trasa stała),
68 (od placu Rodła do ulicy Matejki; trasa stała),
70 (od placu Rodła do placu Grunwaldzkiego; trasa stała),
86 (od ulicy Mazurskiej do placu Rodła; trasa stała),
90 (od placu Rodła do placu Grunwaldzkiego; trasa stała),
107 (od placu Rodła do ulicy Matejki; trasa stała),
523 (od placu Rodła do placu Szarych Szeregów; trasa stała),
524 (od placu Rodła do placu Szarych Szeregów; trasa stała),
531 (od placu Rodła do placu Szarych Szeregów; trasa stała).
Zabudowa i zagospodarowanie
Kamienica nr 27 – retrowersja przedwojennego budynku zniszczonego w II wojnie światowej
Początkowy odcinek ulicy, od ulicy Matejki do ulicy Roosevelta, wytyczono w 1978 w czasie przebudowy układu komunikacyjnego we wschodniej części dzisiejszego osiedla Centrum. Przy tym odcinku po stronie południowej brak jest zabudowy pierzejowej – zastępują ją ściany szczytowe położonych przy ulicy Matejki i Roosevelta budynków Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń i Izby Administracji Skarbowej. Stronę północną zajmuje biurowiec Pomeranus wybudowany dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Hotel Radisson Blu. Przy odcinku ulicy między ulicą Roosevelta a placem Rodła znajduje się po stronie południowej blok-galeriowiec „Mozaika”[16], a po północnej biurowiec Pazim. Na odcinku od placu Rodła do ulicy Mazurskiej zabudowa ulicy niemal w całości składa się z obiektów powojennych. Wyjątek stanowi gmach przedwojennego liceum pod nr 40, obecnie siedziba Urzędu Marszałkowskiego. Między ulicą Mazurską a placem Grunwaldzkim zachowały się cztery kamienice z końca XIX wieku: trzy w pierzei południowej i jedna w pierzei północnej. Pierzeję południową uzupełniono po wojnie blokiem ze spadzistym dachem, północną zaś blokiem z płaskim dachem i punktowcem przy narożniku z placem Grunwaldzkim. Na odcinku od placu Grunwaldzkiego do placu Szarych Szeregów zwarta XIX-wieczna zabudowa kamieniczna występuje po obu stronach ulicy. Wartym uwagi jest budynek nr 27 w pierzei południowej, który powstał w latach 2007–2010 według projektu Barbary Garncarz jako retrowersja kamienicy zburzonej w czasie wojny[32].
Ochrona i zabytki
Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:
Kamienica wybudowana zgodnie z projektem architektów Eugena Wechselmanna i Wilhelma O. Zimmermanna. Jest to budynek czterokondygnacyjny z narożnikowym wykuszem zwieńczonym ośmioboczną kopułą. Elewacje boczne zróżnicowano zwieńczonymi schodkowymi gzymsami wykuszami, między którymi znajdują się balkony. Jedno z mieszkań na trzecim piętrze zajmowane było w latach 1905–1907 przez Erwina Ackerknechta[33] – niemieckiego historyka literatury, prof. dr filozofii, pisarza, bibliotekarza, nauczyciela[34][35][36].
↑ abcPiłsudskiego Józefa, ulica, [w:] TadeuszT.BiałeckiTadeuszT. (red.), Encyklopedia Szczecina., Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 733, ISBN 83-7241-089-5, OCLC248692694 [dostęp 2021-09-21](pol.).
↑BogdanaB.KozińskaBogdanaB., Papieża Jana Pawła II, aleja, [w:] TadeuszT.Białecki (red.), Encyklopedia Szczecina., Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 708–709, ISBN 83-7241-089-5, OCLC248692694 [dostęp 2021-09-21](pol.).
↑Praca zbiorowa, Ackerknecht Erwin, [w:] TadeuszT.Białecki (red.), Encyklopedia Szczecina, tom 1, Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 2000, s. 21, ISBN 83-7241-089-5(pol.).
Białecki Tadeusz (red.): Encyklopedia Szczecina. Wydanie jubileuszowe z okazji 70-lecia polskiego Szczecina. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 733. ISBN 978-83-942725-0-0.Sprawdź autora:1.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
