U-613

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Ten artykuł został nominowany do wyróżnienia „Dobry Artykuł”.
Weź udział w dyskusji na ten temat.

U-613
Ilustracja
Siostrzana jednostka U-613 – U-660(inne języki)
Klasa

okręt podwodny

Typ

VIIC

Historia
Stocznia

Blohm & Voss, Hamburg III Rzesza

Położenie stępki

6 maja 1941

Wodowanie

29 stycznia 1942

 Kriegsmarine
Nazwa

U-613

Wejście do służby

12 marca 1942

Zatopiony

23 lipca 1943

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


769 ton
871 ton

Długość

67,1 metra

Szerokość

6,2 metra

Zanurzenie

4,74 metra

Zanurzenie testowe

100 metrów

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Materiał kadłuba

stal

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 3200 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 750 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


17-17,6 węzła
7,6 węzła

Zasięg

na powierzchni: 8500 Mm przy 10 węzłach
w zanurzeniu: 80 Mm przy 4 węzłach

Sensory
GHG, S-Gerät(inne języki)
Uzbrojenie
początkowo: 1 działo kal. 88 mm
1 działko plot. kal. 20 mm
14 torped
Wyrzutnie torpedowe

5 × 533 mm

Załoga

44

U-613 – niemiecki okręt podwodny typu VIIC z okresu II wojny światowej. Wyporność U-Boota wynosiła 769 ton w położeniu nawodnym i 871 ton pod wodą, a jego główną bronią było 14 torped o kalibrze 533 mm wystrzeliwanych z pięciu wewnętrznych wyrzutni. Jednostka rozwijała na powierzchni prędkość ponad 17 węzłów, osiągając zasięg 8500 Mm przy prędkości 10 węzłów.

Okręt został zwodowany 29 stycznia 1942 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, a 12 marca 1942 roku wcielono go do służby w Kriegsmarine. Pływając w składzie 3. Flotylli U-Bootów, U-613 odbył cztery patrole bojowe, podczas których zatopił dwa statki o łącznej pojemności 8087 BRT. 23 lipca 1943 roku na południe od Azorów U-613 został zatopiony wraz z całą załogą bombami głębinowymi przez amerykański niszczyciel USS „George E. Badger”(inne języki).

Projekt i budowa

 Osobny artykuł: Okręty podwodne typu VIIC.

Jednostki typu VIIC były kolejnym ewolucyjnym ulepszeniem najliczniej budowanych w Niemczech okrętów typu VII. Poprzednik – typ VIIB – miał zbyt mały zasięg i za mało miejsca pod pokładem, by można było zainstalować sonar[1][2]. Opracowany w 1938 roku projekt nowego okrętu różnił się od poprzedniej wersji m.in. zwiększoną grubością blach kadłuba sztywnego (z 16 do 18,5 mm, co zwiększyło maksymalną głębokość zanurzenia z 200 metrów do 250–280 metrów), przedłużeniem kadłuba o 60 cm i kiosku o 30 cm oraz powiększeniem zbiorników paliwa o 5,4 m³, co poprawiło zasięg[3][4]. Powiększone rozmiary pozwoliły na instalację aktywnego sonaru S-Gerät(inne języki), który uzupełniał pasywny Gruppenhorchgerät (GHG)[1][2]. Do zakończenia wojny do służby weszło 568 okrętów typu VIIC[5][6].

U-613 zamówiono 15 sierpnia 1940 roku[7][8]. Został zbudowany w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu jako jeden z 171 okrętów typu VIIC zamówionych w tej wytwórni[9][10]. U-613 otrzymał numer stoczniowy 113 (Werk 113)[8][11][a]. Stępkę okrętu położono 6 maja 1941 roku, a zwodowany został 29 stycznia 1942 roku[7][8].

Dane taktyczno-techniczne

Wnętrze przedziału silników wysokoprężnych

U-613 był średniej wielkości okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[12]. Długość całkowita wynosiła 67,1 metra, szerokość 6,2 metra i zanurzenie 4,74 metra[6][13]. Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 9,6 metra[6]. Wykonany ze stali pancernej CM 351 Kruppa o grubości 18,5 mm kadłub sztywny miał 50,5 metra długości i 4,7 metra szerokości[6][14]. Podzielony był grodziami na sześć przedziałów wodoszczelnych: (od dziobu): I – przedział torpedowy ze sterami głębokości oraz GHG, II – przedział akumulatorów wraz z pomieszczeniami załogi, magazynem amunicji i toaletą, III – centrala z pomieszczeniem wielofunkcyjnym (mieszczącym drugą baterię akumulatorów, pomieszczenia załogi i kambuz), IV – przedział silników spalinowych, V – przedział silników elektrycznych, VI – rufowy przedział torpedowy ze sterami kierunku i głębokości[15]. Kadłub ciśnieniowy otoczony był kadłubem lekkim wykonanym z blach o grubości 4–8 mm[16]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 769 ton, a w zanurzeniu 871 ton[13][17][b].

Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne Krupp-Germaniawerft F46 z doładowaniem o łącznej mocy 3200 KM przy 470-490 obr./min, a pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym prądu stałego BBC GG UB720/8 o łącznej mocy 750 KM przy 295 obr./min[11][13]. Dwa wały napędowe obracały dwie śruby, zapewniając maksymalną prędkość 17–17,6 węzła na powierzchni i 7,6 węzła w zanurzeniu[11][13]. Zasięg wynosił 8500 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym (3250 Mm przy prędkości maksymalnej) oraz 80 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą (130 Mm przy 2 węzłach)[13][18]. Zbiorniki mieściły 113,47 tony paliwa, a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów AFA 33 MAL 800 E po 62 ogniwa o łącznej pojemności 9160 Ah, masie 62 tony i czasie rozładowania 20 godzin[18]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia okrętu wynosiła 100 metrów, a głębokość zgniecenia 250–280 metrów[11][19].

Okręt wyposażony był w pięć wyrzutni torped kalibru 533 mm (cztery na dziobie i jedną rufową), z łącznym zapasem 14 torped (wymiennie okręt mógł przenosić 26 min typu TMA lub 39 min typu TMB)[20][21]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 88 mm SK C/35 L/45, z zapasem amunicji wynoszącym 220–250 naboi oraz pojedyncze działko przeciwlotnicze kalibru 20 mm C/38 L/65[6][20]. Jednostka wyposażona też była w pasywny sonar GHG i aktywny S-Gerät(inne języki), a do obserwacji służyły dwa peryskopy Zeissa: bojowy i nocny[11][22].

Załoga okrętu składała się z czterech oficerów oraz 40 podoficerów i marynarzy[18][23][c].

Służba

U-613 został wcielony do służby w Kriegsmarine 12 marca 1942 roku[7][24]. Dowództwo okrętu objął kpt. mar. (niem. Kapitänleutnant) Helmut Köppe(inne języki)[25]. U-Boot otrzymał numer poczty polowej M 44 892[8]. Do 31 października 1942 roku załoga jednostki przechodziła szkolenie w składzie 8. Flotylli U-Bootów, operując z Gdańska[7][8].

Pierwszy rejs bojowy

22 października 1942 roku okręt wyszedł z Kilonii, udając się na swój pierwszy wojenny patrol[26], zostając 1 listopada przyporządkowany do 3. Flotylli U-Bootów w La Pallice[7][8]. W dniach 2–8 listopada wchodził w skład wilczego stada „Natter”[7][26]. 7 listopada w odległości około 670 Mm na północ od Azorów U-Boot napotkał zbudowany w 1923 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Roxby” o pojemności 4252 BRT, płynący z ładunkiem 6400 ton węgla z Cardiff do Halifaxu, marudera z konwoju ON-142[8][27]. O godzinie 15:40 statek został trafiony jedną z dwóch wystrzelonych torped, po czym zatonął o 16:05 na przybliżonej pozycji 49°35′N 30°32′W/49,583333 -30,533333, a z jego załogi składającej się z 46 osób uratowanych zostało po pięciu dniach 13 rozbitków (kapitan, 10 marynarzy i dwóch artylerzystów), podjętych przez irlandzki statek handlowy „Irish Beech”[8][27]. W dniach 8–18 listopada U-Boot operował w ramach wilczego stada „Westwall”[7][26]. 17 listopada U-613 na pozycji 36°09′N 10°54′W/36,150000 -10,900000 stał się celem ataku przeprowadzonego przez samolot bombowy Lockheed Hudson z brytyjskiej 608. Eskadry RAF(inne języki) (pilot J.B.R. Petrie), doznając poważnych uszkodzeń[26][28]. Okręt zawrócił w kierunku bazy, eskortowany przez U-509(inne języki)[28]. 27 listopada po 37 dniach spędzonych w morzu jednostka dotarła do La Pallice, po czym trafiła do stoczni na trwający 44 dni remont[26][28].

Drugi rejs bojowy

9 stycznia 1943 roku U-613 wyszedł z La Pallice na swój drugi atlantycki patrol[29][30]. Między 10 a 19 stycznia okręt wchodził w skład wilczego stada „Habicht”, a od 19 stycznia do 9 lutego został przyporządkowany do stada „Haudegen”[7][30]. 18 lutego okręt zawinął do Brestu, po 41 dniach spędzonych w morzu[29][30].

Trzeci rejs bojowy

Trzeci atlantycki patrol załogi U-Boota rozpoczął się 23 marca, kiedy to okręt wyszedł z Brestu[29][31]. Od 7 do 13 kwietnia okręt przyporządkowany był do wilczego stada „Adler”[7][31]. Okręt wykonał nieskuteczny atak torpedowy na statek płynący w konwoju ON-176, zgłaszając zatopienie[32]. 11 kwietnia o godzinie 22:28 w odległości około 400 Mm na wschód od Nowej Fundlandii U-613 wykonał atak torpedowy na marudera z konwoju ONS-2, zbudowany w 1905 roku norweskiego parowiec „Ingerfire” o pojemności 3835 BRT, płynący pod balastem z Barrow-in-Furness do Halifaxu[33]. Trafiony statek zatonął w ciągu minuty na pozycji 51°29′N 42°59′W/51,483333 -42,983333[8][33]. Z liczącej 36 osób załogi frachtowca zginęło ośmiu (sześciu Norwegów i dwóch Brytyjczyków), a ocalało 28 ludzi, podjętych następnego dnia wczesnym popołudniem przez kanadyjskie okręty: niszczyciel HMCS „St. Croix” (I81)(inne języki) i korwetę HMCS „Camrose” (K154)(inne języki)[33]. W dniach 13–25 kwietnia U-Boot operował w ramach wilczego stada „Meise”[7][31].

Tuż po północy 1 maja w Zatoce Biskajskiej U-613 został zaatakowany sześcioma bombami głębinowymi przez wyposażony w reflektor Leigha brytyjski bombowiec Vickers Wellington ze 172. Eskadry RAF(inne języki) (pilotowany przez sierżanta P.W. Phillipsa), doznając niewielkich uszkodzeń[7][31]. 6 maja po 45 dniach spędzonych w morzu okręt dotarł do La Pallice[29][31].

Czwarty rejs bojowy i utrata okrętu

1 lipca 1943 roku dowódca U-613 Helmut Köppe otrzymał awans na stopień kmdra ppor. (niem. Korvettenkapitän)[25]. 10 lipca U-Boot wyszedł z La Pallice na swój czwarty atlantycki patrol[29][34]. Zadaniem okrętu było postawienie zagrody minowej składającej się z ośmiu min typu TMC w pobliżu portu Kingston[8]. 23 lipca na południe od miasta Horta na Azorach U-613 został zaatakowany trzema seriami bomb głębinowych przez płynący w eskorcie konwoju UGS-12 amerykański niszczyciel USS „George E. Badger”(inne języki)[7][8]. W wyniku ataku U-Boot został zatopiony na pozycji 35°32′N 28°36′W/35,533333 -28,600000 wraz z całą, liczącą 48 osób załogą, po patrolu trwającym 14 dni[7][24][34].

Podsumowanie działalności bojowej

U-613 odbył cztery patrole bojowe, spędzając w morzu 137 dni[29]. W ich trakcie zatopił dwa statki o łącznej pojemności 8087 BRT, na pokładach których zginęły 42 osoby[35]. Pełne zestawienie strat przedstawia poniższa tabela[35]:

Lista zatopionych jednostek
Data Nazwa Państwo Tonaż[d] Los jednostki
7 listopada 1942 „Roxby”  Wielka Brytania 4252 zatopiony
11 kwietnia 1943 „Ingerfire”  Norwegia 3835 zatopiony
RAZEM zatopione: 2

Uwagi

  1. ↑ U-613 ↓ podaje, że okręt zbudowano pod numerem stoczniowym 589.
  2. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 242 podaje wyporność 749/851 ton; Rössler 1989 ↓, s. 335 i Miller 2000 ↓, s. 27 761/865 ton, zaś Gogin 2025 ↓ i Showell 2006 ↓, s. 81 769/1070 ton.
  3. ↑ W momencie zatopienia U-613 na jego pokładzie przebywało 48 osób[7][8].
  4. ↑ Tonaż statków handlowych i innych cywilnych jednostek podany jest w tonach rejestrowych brutto.

Przypisy

  1. ↑ a b Rössler 1989 ↓, s. 115.
  2. ↑ a b Borowiak 2009a ↓, s. 89.
  3. ↑ Rössler 1989 ↓, s. 115–116.
  4. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 90–91.
  5. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 94.
  6. ↑ a b c d e VIIC ↓.
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m n U-613 ↓.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l Borowiak 2009b ↓, s. 385.
  9. ↑ Blohm & Voss ↓.
  10. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 206.
  11. ↑ a b c d e Gogin 2025 ↓.
  12. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 78.
  13. ↑ a b c d e Möller i Brack 2004 ↓, s. 73.
  14. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 92, 113.
  15. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 113, 120–132.
  16. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 114.
  17. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 209.
  18. ↑ a b c Borowiak 2009a ↓, s. 93.
  19. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 91.
  20. ↑ a b Borowiak 2009a ↓, s. 92.
  21. ↑ Miller 2000 ↓, s. 27.
  22. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 126.
  23. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 242.
  24. ↑ a b Gröner 1985 ↓, s. 93.
  25. ↑ a b Helmut Köppe ↓.
  26. ↑ a b c d e patrol 1 ↓.
  27. ↑ a b Roxby ↓.
  28. ↑ a b c Blair 1999 ↓, s. 144.
  29. ↑ a b c d e f patrole ↓.
  30. ↑ a b c patrol 2 ↓.
  31. ↑ a b c d e patrol 3 ↓.
  32. ↑ Blair 1999 ↓, s. 312.
  33. ↑ a b c Ingerfire ↓.
  34. ↑ a b patrol 4 ↓.
  35. ↑ a b uboatsucc ↓.

Bibliografia

  • Clay Blair: Hitlera wojna U-Bootów. Ścigani 1942–1945. Warszawa: Wydawnictwo Magnum, 1999. ISBN 83-85852-42-5.
  • Mariusz Borowiak: Żelazne rekiny Dönitza. T. 1. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2009. ISBN 978-83-7020-400-6.
  • Mariusz Borowiak: Żelazne rekiny Dönitza. T. 2. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2009. ISBN 978-83-7020-406-8.
  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Ivan Gogin: "VIIC" type seagoing submarines (1940–1944). Navypedia. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815–1945: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. T. 3. Koblenz: Bernard & Graefe, 1985. ISBN 3-7637-4802-4. (niem.).
  • Guðmundur Helgason: Blohm & Voss, Hamburg. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Ingerfire. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Korvettenkapitän Helmut Köppe. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Patrol info for U-613. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Patrol info for U-613. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Patrol info for U-613. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Patrol info for U-613. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Patrols by U-613. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Roxby. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Ships hit by U-613. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Type VIIC. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: U-613. uboat.net. [dostęp 2025-01-04]. (ang.).
  • David Miller: U-Boats: History, Development and Equipment, 1914–1945. London: Conway Maritime Press, 2000. ISBN 978-0851777900. (ang.).
  • Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).
  • Jak Mallmann Showell: The U-Boat Century: German Submarine Warfare 1906–2006. London: Chatham Publishing, 2006. ISBN 978-1-86176-241-2. (ang.).
Okręty podwodne typu VII C