Tutkarz lakowiec

Tutkarz lakowiec
Tatianaerhynchites aequatus
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Nadrodzina

ryjkowce

Rodzina

tutkarzowate

Podrodzina

Rhynchitinae

Plemię

Rhynchitini

Podplemię

Rhynchitina

Rodzaj

Tatianaerhynchites

Gatunek

tutkarz lakowiec

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Tutkarz lakowiec[1][2][3] (Tatianaerhynchites aequatus) – gatunek chrząszcza z rodziny tutkarzowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Azję Środkową i Iran. Żeruje na drzewach i krzewach z rodziny różowatych.

Morfologia

Widok z przodu
Widok od spodu

Chrząszcz o dość krępym ciele długości od 2,7 do 4,5 mm, metalicznie połyskującym. Spód ciała jest czarny, wierzch głowy i przedplecza brązowy, pokrywy zaś czerwone z przyciemnionymi nasadami międzyrzędów przyszwowych. Owłosienie wierzchu ciała jest długie, ciemne, wzniesione lub półwzniesione, na przedpleczu skierowane do przodu, na pokrywach zaś do tyłu[4].

Ryjek ma smukłe czułki o luźnych buławkach umieszczone w połowie długości oraz wyraźne żeberko wzdłuż środka strony grzbietowej ciągnące się od nasad czułków do jego podstawy. U samca ryjek jest niewiele krótszy od głowy i przedplecza razem wziętych, u samicy zaś około półtora raza od nich dłuższy. Głowa jest za oczami, dużymi u samca i mniejszymi u samicy, rozszerzona ku tyłowi. Czoło jest wypukłe[4].

Przedplecze jest trochę szersze niż długie, na wierzchu ze słabą bruzdą podłużną i tak dużym jak na głowie punktowaniem, po bokach słabo zaokrąglone. Pokrywy są około 1,3 raza dłuższe niż w barkach szerokie. Rzędy są wyraźnie punktowane; przytarczkowy z nich jest skrócony, a dziewiąty łączy się w połowie długości pokrywy z dziesiątym. Międzyrzędy są znacznie szersze od rzędów, słabo sklepione, drobno punktowane[4].

Ekologia i występowanie

Owad ten zasiedla lasy, zakrzewienia, sady, ogrody, parki i inne formy zieleni miejskiej[3]. Owady dorosłe aktywne są od kwietnia do końca lipca. Są foliofagami żerującymi na liściach i pąkach drzew i krzewów z rodziny różowatych. Larwy są owocożerne[5][4][2]. Do roślin pokarmowych larw należą czeremchy, głogi, grusze, jabłonie, jarzęby, pigwy, śliwy i wiśnie[4]. Samica składa po jednym jaju do niedojrzałego owocu, po czym nagryza jego szypułkę, celem spowolnienia jego wzrostu. Larwa rozwija się wewnątrz owocu, po czym schodzi do gleby. Tam też zimuje, a wczesną wiosną przepoczwarcza się na głębokości od 5 do 10 cm[5][4][2].

Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji[6][7]. W Azji zamieszkuje Cypr, azjatycką część Turcji, Gruzję, Armenię, Azerbejdżan, Syrię, Izrael, Jordanię, Kazachstan, Turkmenistan oraz Iran[6]. W Polsce jest owadem pospolitym[3].

Przypisy

  1. ↑ Roman Kuntze. Krytyczny przegląd szkodników z rzędu chrząszczy zarejestrowanych w Polsce w latach 1919—1933. „Rocznik Ochrony Roślin”. 3 (2), 1936. Warszawa. 
  2. ↑ a b c Tutkarz lakowiec. Tatianaerhynchites aequatus (Linnaeus, 1767). [w:] Przyroda Świętokrzyska [on-line]. [dostęp 2022-01-21].
  3. ↑ a b c Tatianaerhynchites aequatus – Tutkarz lakowiec. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2022-01-21].
  4. ↑ a b c d e f Zdzisław Cmoluch: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 96-97 Rhinomaceridae, Attelabidae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1979.
  5. ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 18. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae.. Warszawa: 1992.
  6. ↑ a b Hassan Ghahari, Enzo Colonnelli. An Annotated Catalogue of the Iranian Attelabidae (Coleoptera: Curculionoidea). „Journal of the Entomological Research Society”. 21 (2), s. 225-241, 2019. ISSN 2651-3579. 
  7. ↑ Tatianaerhynchites aequatus (Linnaeus, 1767). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2022-01-21].