Tegenaria parietina – gatunek pająka z rodziny lejkowcowatych.
Opis
Największy przedstawiciel rodzaju Tegenaria[1]. Długość ciała dochodzi do 20 mm u samic i do 17 mm u samców[2]. Cechuje się zmienną intensywnością wzoru ubarwienia; spotkać można osobniki prawie szare i pozbawione obrączkowania na odnóżach, choć typowo jest ono na nich obecne. Wzór na karapaksie tworzą 3 przyciemnione, połksiężycowate plamy na krawędzi i dwa ciemne, podłużne, silnie piłkowane i czasem przerywane pasy na grzbiecie. Szczękoczułki mają po 4 ząbki na przedniej i tylnej krawędzi. Wzór na sternum składa się z trzech par symetrycznie rozmieszczonych jasnych kropek po bokach i jasnej przepaski przez środek, która z tyłu zwęża się lub zlewa z kropkami, a pośrodku tylnej połowy może mieć czarną kropkę. Opistosoma ubarwiona jest ciemnobrązowawo z żółtawo nakrapianymi bokami i rudym pasem pośrodku wierzchu, który może jednak całkiem zanikać. Przednio-bocznie od tego pasa położone są krótkie, czarne kreski, a bardziej w tyle 1–2 białe kropki i 4–5 niewyraźnych szewronów[1]. Dystalny brzeg trapezowatego stożeczka jest pośrodku wcięty[1]. Kądziołki przędne tylno-bocznej pary mają oba człony równej długości: nasadowy przyciemniony, a odsiebny jasny[1].
Nogogłaszczki samców cechuje cymbium w stosunku do bulbusa znacznie dłuższe niż u kątnika rdzawego oraz krótki i prawie prosty konduktor o krótkiej, zaokrąglonej końcówce brzusznej i płytkowatej końcówce grzbietowej. Apophysis tibialis retrolateralis złożona jest z trzech odgałęzień: brzuszne jest szeroko płatowate i wyciągnięte dystalnie w listewkę, brzuszne jest szerokie i dystalnie ścięte, a grzbietowe silnie zesklerotyzowane i dystalnie zakończone rozwartokątnym szpicem[1].
Samica ma epigyne z małą błoniastą częścią środkową oraz mniej więcej trapezowato wklęśniętą przednią krawędzią sklerytu tylnego[3][1]. Jej wulwa zawiera przewody kopulacyjne bez rozróżnialnych spermatek (ang. combined ducts), oddalone od siebie o więcej niż trzy ich średnice, oraz przewód zapładniający w postaci liściokształtnych przydatek[1].
Występowanie
W Europie podawany z Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Danii, Francji (z Korsyką włącznie), Grecji (włącznie z wyspami), Hiszpanii (z Balearami włącznie), Holandii, Irlandii, byłej Jugosławii, Liechtensteinu, Macedonii Północnej, Malty, Niemiec, Portugalii (w tym z Azorów i Madery), Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i Włoch (z Sardynią i Sycylią włącznie)[4]. W północnej części kontynentu synantropijny, spotykany zwłaszcza w starych budynkach, dalej na południe także w środowisku naturalnym[2][3]. W Polsce nie występuje[5].
Poza Europą znany z Afryki Północnej, RPA, Azji Zachodniej i Środkowej, Indii, Sri Lanki oraz Ameryki Środkowej i Południowej aż po Argentynę[6][1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h A. Bolzern, D. Burckhardt, A. Hänggi. Phylogeny and taxonomy of European funnel-web spiders of the Tegenaria-Malthonica complex (Araneae: Agelenidae) based upon morphological and molecular data. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 168, s. 723-848, 2013. DOI: 10.1111/zoj.12040.
- ↑ a b Michael J. Roberts: Spiders of Britain & Northern Europe. Londyn: HarperCollins, 1995. Brak numerów stron w książce
- ↑ a b Geoff Oxford, Peter Merrett. Tegenaria ferruginea (Panzer) in Britain, and differences from T. parietina (Fourcroy) (Araneae: Agelenidae). „Bulletin of the British Arachnological Society”. 11, s. 331–334, 2000.
- ↑ Tegenaria parietina. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2017-01-11].
- ↑ Robert Rozwałka. Tegenaria parietina [Fourcroy, 1785] - błędnie wymieniany z Polski gatunek pąjaka. „Przegląd Zoologiczny”. 50 (1-2), s. 45-48, 2006.
- ↑ Norman I. Platnick: Tegeneria parietina. [w:] World Spider Catalog Version 17.5 [on-line]. Natural History Museum Bern. [dostęp 2017-01-10].
Identyfikatory zewnętrzne (
takson):
