Stomis pumicatus

Stomis pumicatus
(Panzer, 1796)
Ilustracja
Widok od góry
Ilustracja
Widok od spodu
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze drapieżne

Rodzina

biegaczowate

Podrodzina

dzierowate

Nadplemię

Pterostichitae

Plemię

Pterostichini

Podplemię

Pterostichina

Rodzaj

naustek

Podrodzaj

Stomis (Stomis)

Gatunek

Stomis (Stomis) pumicatus

Synonimy
  • Carabus pumicatus Panzer, 1796
  • Stomis picipes Dalla Torre, 1877
  • Stomis rubripes Dalla Torre, 1877
  • Stomis rufescens Letzner, 1851
  • Stomis tenuis (Marsham, 1802)
  • Carabus tenuis Marsham, 1802
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Stomis pumicatus – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych. Zamieszkuje Europę i Azję Zachodnią, a ponadto zawleczony został do północnej Ameryki Północnej.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1796 roku przez Georga W.F. Panzera pod nazwą Carabus pumicatus[1]. Wyznaczony został gatunkiem typowym rodzaju Stomis[2].

W obrębie tego gatunku wyróżnia się dwa podgatunki[3][2]:

  • Stomis pumicatus obenbergeri Kult, 1940
  • Stomis pumicatus pumicatus (Panzer, 1796)

Morfologia

Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 6,1 do 8,9 mm[4], z wierzchu lśniącym i ubarwionym smoliście czarno lub ciemnobrunatnie, a od spodu smoliście brązowo; czułki i odnóża są żółtobrązowe do czerwonobrązowych[4][5]. Żuwaczki są brunatne[5], bardzo długie[6][4], co najmniej tak długie jak głowa[4], szczypcowate[5]. Czułki mają człon pierwszy co najmniej tak długi jak dwa następne razem wzięte[6][4]. Oczy są większe niż u S. benoiti. Poprzeczna bruzda za oczami jest słabo widoczna, a zwykle zupełnie nieobecna[6]. Zarys przedplecza jest sercowaty z wyraźnie zaokrąglonymi brzegami bocznymi[5]. Pokrywy są nieowłosione[6], każda z pojedynczym chetoporem (punktem szczecinkowym) przytarczkowym, pozbawiona chetoporów dyskalnych. Tylna para skrzydeł zazwyczaj jest skrócona; osobniki długoskrzydłe spotyka się skrajnie rzadko[4]. Stopy mają grzbietową stronę nieowłosioną[6].

Podgatunek nominatywny osiąga od 6,1 do 8 mm długości i jest smuklejszej budowy. Głowa jego cechuje się dłuższymi, zwykle sięgającymi do połowy oczu bruzdami czołowymi. Przedplecze ma proste kąty nasadowe i stopniowo rozszerza się ku przodowi. Pokrywy mają boczne brzegi słabiej zaokrąglone, przed środkiem proste lub bardzo słabo zafalowane, a rzędy wypłycające się ku szczytom, co dobrze widać zwłaszcza w przypadku drugiego z nich[4].

S. p obenbergeri osiąga od 7,7 do 8,9 mm długości i jest tęższej budowy. Głowa jego cechuje się krótszymi, zazwyczaj nie dochodzącymi do połowy oczu bruzdami czołowymi. Przedplecze ma dłuższe, ostre kąty nasadowe i ku przodowi rozszerza się gwałtownie. Pokrywy mają boczne brzegi silniej zaokrąglone, przed środkiem lekko wypukłe, a rzędy zagłębiające się ku szczytom, co dobrze widać zwłaszcza w przypadku drugiego z nich[4].

Ekologia i występowanie

Imago w środowisku naturalnym

Owad rozmieszczony od nizin po niższe góry[4], spotykany na stanowiskach od otwartych po zacienione. Jest higrofilny. Zasiedla miejsca od umiarkowanie wilgotnych po podmokłe, w tym wilgotne i zalewowe lasy, pobrzeża wód, polany, łąki i pastwiska[7][4][5]. Postacie dorosłe aktywne są od wczesnej wiosny do jesieni, a zimę spędzają wśród mchów, pod ściółką lub korą. Polują głównie nocą, dzień spędzając pod kamieniami, kłodami czy w kępach traw[5].

Gatunek pierwotnie palearktyczny. Podgatunek nominatywny znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Monako, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, europejskiej części Rosji (na wschód po Ural[7]), europejskiej i anatolijskiej części Turcji, Gruzji i Armenii, a ponadto zawleczony został do Kanady[8][2]. S. p obenbergeri jest natomiast endemitem karpackim[4], znanym tylko ze Słowacji[9][2][4], znajdywanym sporadycznie, jedynie na Nizinie Cisańskiej miejscami częstym, a na zachód docierającym do Niziny Naddunajskiej[4].

Przypisy

  1. ↑ G.W.F. Panzer: Faunae Insectorum Germanicae initia; oder Deutschlands Insecten. [Heft 30]. Nürnberg: Felsecker, 1796.
  2. ↑ a b c d Y. Bousquet, Pterostichini, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 517-518, ISBN 87-88757-73-0.
  3. ↑ Wolfgang Lorenz, Stomis (Stomis) pumicatus (Panzer, 1796), O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-06-04].
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-44, 248-250.
  5. ↑ a b c d e f Stomis pumicatus. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-06-04].
  6. ↑ a b c d e Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 40-47, 61-69, 227-228.
  7. ↑ a b Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
  8. ↑ Wolfgang Lorenz, Stomis pumicatus pumicatus (Panzer, 1796), O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-06-04].
  9. ↑ Wolfgang Lorenz, Stomis pumicatus obenbergeri Kult, 1940, O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-06-04].