Stary Żmigród (do 1968 r. Żmigród Stary[5]) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Nowy Żmigród[4][6]. Leży 3 km na południowy wschód od Nowego Żmigrodu.
Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Katarzyny, należącej do dekanatu Nowy Żmigród, diecezji rzeszowskiej.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Stary Żmigród jest wymieniony w akcie darowizny z 1462 r.
W 1462 r. Katarzyna żona Pawła Gołuchowskiego zapisała 1000 grzywien otrzymanych od poprzedniego męża Stadnickiego na swojej ojcowiźnie Łysogóry, Stary Żmigród, Leszczyny – dzieciom poprzedniego męża Mikołajowi i Katarzynie – małżonce Jana Trzecieskiego.
29 sierpnia 1944 wieś spacyfikowały wojska niemieckie. W wyniku akcji śmierć poniosło 6 osób[7].
Kościół parafialny pw. św Katarzyny w Starym Żmigrodzie
Parafia w Starym Żmigrodzie jest najstarszą w powiecie jasielskim. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z 1326 r., kiedy to pobrano od miejscowego proboszcza Mikołaja daninę świętopietrza. W centrum wsi znajdował się wtedy drewniany kościół. Ówczesna parafia obejmowała swym zasięgiem okoliczne miejscowości, a najbliższa parafia znajdowała się w oddalonym o ponad 20 km Zręcinie. Prawdopodobnie w 1474 r., w czasie walk o tron węgierski, wieś padła ofiarą najazdu wojsk Macieja Korwina, dowodzonych przez Tomasza Tharczaya, w wyniku czego spłonął kościół. Z okresu tego znani są proboszczowie – wymieniony w 1479 r. Piotr oraz urzędujący w latach 1480–1483 Mikołaj Stadnicki, kanonik sandomierski. W 1500 r. wybudowany został nowy, tym razem murowany kościół pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Konsekrowany został w 1544 r.
W 1511 r. biskup krakowski Jan Konarski dokonał połączenia parafii Stary Żmigród z parafią Nowy Żmigród.
Około 1596 r. kościołem filialnym w Starym Żmigrodzie zarządzał Jakub z Chodcza podejrzewany o to, że jest zbiegłym z zakonu bernardynem. Parafianie odmawiali mu normalnych danin księżych, uiszczając jedynie małe opłaty na kolędę. Dlatego, by utrzymać rodzinę składającą się z konkubiny i pięciorga dzieci, ksiądz ten osobiście uprawiał niewielką rolę, pracując nawet w święta.
W 1677 r. na wieś napadli zbójnicy, którzy ukradli z kościoła monstrancję z Najświętszym Sakramentem. Obecny kształt kościół uzyskał w trakcie przebudowany, dokonanej w latach 1924–1930 przez ks. Juliana Beigerta. Utrzymany został w stylu neoromańskim. Sufit kościoła kasetonowy, dach kryty blachą. Nowy kościół konsekrował bp Franciszek Barda, biskup przemyski, w 1931 r. Obecnie w ołtarzu głównym jest obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, po bokach figury św. Jacka oraz bł. Czesława. Konsekrowany w 1935 r., zawiera relikwie św. Wojciecha i św. Stanisława. Chrzcielnica kamienna, rzeźbiona, dzwony stalowe. Największy dzwon – Stanisław – waży 580 kg. Drugi dzwon – Józef, trzeci – Katarzyna – łącznie obydwa ważą 510 kg.
Odpust parafialny: 25 listopada
Warto zwiedzić
- Zabytkowy kościół z 1500 r. z gotyckim prezbiterium — jest to dawna kaplica ariańska. Ołtarz tego kościoła pochodzi z klasztornego kościoła dominikanów z Nowego Żmigrodu, zlikwidowanego przez władze austriackie w 1788 r.
- Ślady bardzo dawnych obwarowań, które miejscowe legendy wiążą z istnieniem zamczyska.
- Cmentarz parafialny
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 130161
- ↑ Strona gminy. Demografia (stan na 31.12.2020 r.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1204 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Zarządzenie nr 17 Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 lutego 1968 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości i obiektów fizjograficznych (M.P. z 1968 r. nr 6, poz. 34)
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 180.
Linki zewnętrzne
| Wsie |
|
|---|
| Części wsi |
- Bobule
- Budki
- Dolne Kąty
- Górki
- Góry Drugie
- Góry Pierwsze
- Góry Trzecie
- Granice
- Haczów
- Kaczmarskie
- Kasztel
- Kocurówka
- Łąki
- Mała Debrza
- Niżni Koniec
- Okrajki
- Opałkówka
- Podgóry
- Podlas
- Podpagórek
- Półanki
- Wielka Debrza
- Wola
- Wygoda
- Wyżni Koniec
- Zagrody
- Zarszyn
|
|---|
| Przysiółek wsi |
|
|---|
| Dawna wieś |
|
|---|
.jpg)
.jpg)
