Stare Miasto w Poznaniu – obszar miasta lokacyjnego o średniowiecznym rozplanowaniu z centralnie usytuowanym Starym Rynkiem. Obszar Starego Miasta wyznaczała linia murów miejskich; teren ten zajmuje powierzchnię 21 ha[1]. Od lokacji miasta Poznania w 1253 do początku budowy przez władze pruskie nowego centrum na zachód od Starego Rynku na początku XIX wieku granice miasta były praktycznie niezmienne i pokrywały się z granicami obecnego Starego Miasta. W 2008 uznane zostało przez prezydenta RP, w ramach historycznego zespołu miasta Poznania, jako pomnik historii.
Według Systemu Informacji Miejskiej granice jednostki obszarowej Stare Miasto wytyczone są od wschodu: ulicą Garbary do placu Bernardyńskiego, od południa: ulicą Podgórną, od zachodu: Alejami Marcinkowskiego, od północy: ulicą Wolnica i Małe Garbary[3]. Obszar SIM Stare Miasto jest otoczony terenem obszaru SIM Centrum[3].
Historia
Miasto Poznań zostało lokowane na prawie magdeburskim przez książąt wielkopolskich Przemysła I i Bolesława Pobożnego w 1253 na terenie istniejącej już osady przy kościele św. Gotarda na lewym brzegu Warty. Dotychczasowy gród poznański na Ostrowie Tumskim został przekazany biskupowi[4]. Miasto otrzymało szachownicowy układ ulic, w centrum rozplanowano rynek o powierzchni 2 ha. Zachodnia część wspinała się na wzgórze, nazwane później Górą Zamkową, na którym wzniesiono Zamek Królewski[5]. Zabudowa początkowo była drewniana, jednak szybko zastępowano ją murowaną. W 1536 roku wybuchł wielki pożar, który strawił prawie jedną czwartą zabudowy[6]. Po tym wydarzeniu miasto odbudowano w formach renesansowych. W XVII i XVIII w. Poznań był wielokrotnie niszczony przez kolejne przetaczające się przez miasto wojny. W 1725 nad miastem przeszedł huragan, który zniszczył wieże ratusza i kolegiaty farnej. Dopiero w czasach Stanisława Augusta za sprawą działania Komisji Dobrego Porządku miasto odbudowano[7]. Na początku XVIII w. nastąpiła jedyna zmiana granic miasta Poznania przed rozbiorami - w związku z budową kościoła i kolegium jezuickiego przesunięto mur miejski w południowo-wschodniej części miasta.
W 1793 Poznań znalazł się pod zaborem pruskim. Prusacy wkrótce przystąpili do rozbiórki kolegiaty farnej, która stała na obecnym pl. Kolegiackim, oraz murów miejskich. W 1803 spłonęła dzielnica żydowska, która leżała między ulicami Wielką i Żydowską i posiadała głównie drewnianą zabudowę. Kwartał odbudowano według nowego rozplanowania ulic. W 1839 przebito ulicę Nową (obecnie Paderewskiego), łączącą Stare Miasto z Nowym Miastem[8].
W czasie II wojny światowej w lutym 1945 r. Stare Miasto uległo zniszczeniu w ok. 60%. Odbudowa zakończyła się do początku lat 60. XX w. Podczas rekonstrukcji budynków przyjęto najczęściej ich formę architektoniczną z XVI–XVIII w.[2]. Wyjątkiem są współczesne budynki sukiennic (mieszczące Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu) i arsenału (zajmowanego m.in. przez Galerię Miejską "Arsenał").
↑Włodzimierz Łęcki: Poznań, przewodnik po zabytkach i osobliwościach miasta dla przybyszów z dalszych i bliższych stron. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2010, s. 97. ISBN 978-83-7506-466-7.
↑ abWłodzimierz Łęcki: Poznań, przewodnik po zabytkach i osobliwościach miasta dla przybyszów z dalszych i bliższych stron. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2010, s. 98. ISBN 978-83-7506-466-7.
