PROFILPELAJAR.COM

Stanisław Künstler
	pułkownik
Data i miejsce urodzenia	2 maja 1892 ; Józefów, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	4 stycznia 1971 ; Londyn, Wielka Brytania
	Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	5 Dywizji Piechoty; 1 Pułk Artylerii Ciężkiej; 3 Grupa Artylerii; Armia „Prusy”; Dowództwo Jednostek Wojska na Środkowym Wschodzie
Stanowiska	szef sztabu dywizji; dowódca pułku artylerii; dowódca grupy artylerii; dowódca artylerii armii; szef sztabu dowództwa jednostek wojska
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa; kampania wrześniowa
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Künstler (ur. 2 maja 1892 w Józefowie, zm. 4 stycznia 1971 w Londynie) – pułkownik doktor Wojska Polskiego. Naczelny Wódz generał broni Władysław Anders mianował go generałem brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 roku w korpusie generałów^[1].

Życiorys

Był synem Jana. Od sierpnia 1914 do września 1917 walczył w Legionach Polskich. Był m.in. oficerem 1 pułku artylerii. 25 maja 1915 awansował na chorążego, a 1 grudnia 1915 na podporucznika^[2]. Latem 1917, po kryzysie przysięgowym, wcielony został do cesarskiej i królewskiej armii, w której ukończył szkołę oficerską.

W okresie od stycznia 1920 do września 1921 był słuchaczem I Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. W tym czasie (od kwietnia do grudnia 1920) pełnił służbę w Oddziale III Operacyjnym Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego na stanowisku szefa Sekcji „Wschód”. 6 września 1921, po ukończeniu kursu i „przyznaniu pełnych kwalifikacji do służby na stanowiskach Sztabu Generalnego”, przydzielony został na stanowisko szefa sztabu 5 Dywizji Piechoty we Lwowie, pozostając oficerem nadetatowym 2 pułku artylerii polowej Legionów w Kielcach^[3]. 27 września 1923 roku został przeniesiony do Oddziału II Sztabu Generalnego w Warszawie^[4]. Zajmował w nim stanowisko kierownika Referatu Ogólnego, a od lutego 1925 – kierownika Samodzielnego Referatu Ligi Narodów^[5]^[6]. W październiku 1927 wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy 1 pułku artylerii ciężkiej, stacjonującego w Twierdzy Modlin^[7]. 22 marca 1929 został przesunięty na stanowisko dowódcy pułku^[8]. W czerwcu 1931 został I oficerem sztabu inspektora armii we Lwowie^[9]. W marcu 1937 został oficerem do zleceń II Wiceministra Spraw Wojskowych i szefa Administracji Armii, gen. bryg. Aleksandra Litwinowicza. W sierpniu 1938 wyznaczony został na stanowisko dowódcy 3 Grupy Artylerii w Grodnie^[1]. Rok później, w sierpniu 1939, objął stanowisko dowódcy artylerii Armia „Prusy”.

W okresie II RP został osadnikiem wojskowym w kolonii Wola Korybutowiecka (osada Gniłowa, gmina Wiśniowiec, powiat krzemieniecki)^[10].

W trakcie kampanii wrześniowej 27 września 1939 we wsi Wołoczuchy (Wołczuchy) k. Gródka Jagiellońskiego dostał się do niewoli sowieckiej, gdy z częścią sztabu gen. Dąb-Biernackiego kierował się na południe. Sowieci przesłuchiwali go najpierw w Winnikach, by następnie przez Tarnopol przewieźć do obozu przejściowego we Frydrychówce. Po kilku dniach pobytu w obozie przejściowych został przewieziony do obozu w Putywlu^[11]. Od 1940 był osadzony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu^[12]^[13]. Stamtąd 10 października 1940 został przewieziony do Moskwy^[14]. W 1941 był osadzony w moskiewskim więzieniu Butyrki^[15]. W sierpniu 1941, po zawarciu układu Sikorski-Majski oraz podpisaniu umowy wojskowej z ZSRR i ogłoszeniu „amnestii” dla obywateli polskich w ZSRR, zwolniony został z więzienia i wcielony do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, w których powierzono mu stanowisko dowódcy artylerii. W październiku 1942 został oficerem łącznikowym przy brytyjskim Dowództwie Persja-Irak. W październiku 1943 wyznaczony został na stanowisko zastępcy szefa sztabu Armii Polskiej na Wschodzie, a w marcu 1944 szefa sztabu Dowództwa Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie^[1]. Od kwietnia 1945 do lipca 1947 zajmował stanowisko dowódcy Jednostek Terytorialnych w Egipcie^[1].

Po demobilizacji pozostał na emigracji. Naczelny Wódz generał broni Władysław Anders mianował go generałem brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 roku w korpusie generałów^[1]. Mieszkał w Londynie, gdzie zmarł 4 stycznia 1971 roku.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari^[16]
Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)^[17]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Walecznych (dwukrotnie)^[16]
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
Złoty Krzyż Zasługi (29 kwietnia 1925)^[18]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[16]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[16]
Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (12 maja 1936)
Komandor Orderu Korony Rumunii (Rumunia)^[16]
Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja, 24 czerwca 1929)^[19]
Kawaler Orderu Leopolda (Belgia)^[20]
Order Trzech Gwiazd (Łotwa)^[16]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 119.
↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 37.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 99, 717, 815.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 27 września 1923 roku, s. 584.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 28 lutego 1925 roku, s. 102.
↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 9, 640, 738.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 304.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 marca 1929 roku, s. 102.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 235.
↑ Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 102. [dostęp 2015-04-05].
↑ Samodzielny Referat Historyczny Dowództwa PSZ w ZSRR/Biuro Dokumentów Armii Polskiej naS.R.H.D.P.Z./B.D.A.P. Wschodzie, Dokumenty Władysława Andersa. Reports, 18 września 1939 [dostęp 2019-03-25] .
↑ Jerzy Turski: Lista jeńców z obozu w Griazowcu. W: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 71. ISBN 83-85015-66-3.
↑ Lista jeńców Kampanii Wrześniowej 1939, umieszczonych w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 18. [dostęp 2015-11-20].
↑ Stanisław Jaczyński. „Willa szczęścia” w Małachówce. Próby pozyskania przez NKWD oficerów polskich do współpracy politycznej i wojskowej (1940–1941). „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, s. 65, 2011. 12 (63)/3 (236).
↑ Stanisław Jaczyński. „Willa szczęścia” w Małachówce. Próby pozyskania przez NKWD oficerów polskich do współpracy politycznej i wojskowej (1940–1941). „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, s. 74, 2011. 12 (63)/3 (236).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 404.
↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi położone przy zawieraniu umów międzynarodowych”.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 12 grudnia 1929 roku, s. 361.
↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 9.

Bibliografia

Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.