Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921

Medal Pamiątkowy Za Wojnę 1918–1921
	; Awers
	; Rewers
	; Baretka
Ustanowiono	21 września 1928
Dewiza	POLSKA SWEMU OBROŃCY
Wielkość	∅ 35 mm
Kruszec	mosiądz
Powiązane	Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921
	Multimedia w Wikimedia Commons

Medal Pamiątkowy Za Wojnę 1918–1921 – polskie wojskowo-cywilne odznaczenie ministerialne.

Geneza

Medal Pamiątkowy Za Wojnę 1918–1921 został ustanowiony i wprowadzony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 września 1928^[1] dla żołnierzy i cywilów, celem wyróżnienia uczestników walk o niepodległość i zabezpieczenia granic Rzeczypospolitej, którzy od 1 listopada 1918 do 18 marca 1921 byli czynnymi żołnierzami, zostali ranni lub polegli. Cywilom – również cudzoziemcom, którzy współdziałali z wojskiem.

Przyznawanie medalu

Medal nadawał Minister Spraw Wojskowych^[2]. W szczególności:

pośmiertnie – żołnierzom poległym w walkach
pośmiertnie – żołnierzom zmarłym w wyniku chorób nabytych w trakcie służby
rannym w walkach bez względu na czas trwania ich służby w wojsku
żołnierzom pełniącym przez okres co najmniej 3 miesięcy służbę w polu w formacjach liniowych (jeżeli byli ochotnikami, okres ten wynosił co najmniej 2 miesiące)
żołnierzom pełniącym służbę czynną co najmniej przez 5 miesięcy

Opis medalu

Medal Pamiątkowy Za Wojnę 1918–1921^[3] ma kształt okrągły. Jego średnica wynosi 35 mm Wykonany jest z mosiądzu. Na awersie medalu umieszczono godło państwowe (według wzoru z 1927) – orzeł w koronie, na piersi którego widnieje – zawieszony na szyi – Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari. Po obu stronach godła, tuż nad szponami, znajdują się rozpisane na okręgu daty: 1918 i 1921. Na rewersie medalu umieszczony został wieniec z liści dębowych, wewnątrz którego widnieje rozpisany w kolumnie napis: POLSKA SWEMU OBROŃCY.

Medal zawieszony jest na wstążce z mory o szerokości 37 mm, której barwy nawiązują do wstążek dwóch polskich odznaczeń wojskowych: Krzyża Orderu Virtuti Militari oraz Krzyża Walecznych. Tak więc pośrodku wstążki jest niebieski pas szerokości 12 mm – po bokach którego widnieją wąskie – 2 mm czarne paski, za nimi zaś paski białe ok. 2 mm, następnie paski amarantowe o szerokości 4,5 mm, w następnej kolejności znowu paski białe – 2 mm, a po nich – po zewnętrznej stronie wstęgi – wąskie ok. 1 mm paski koloru niebieskiego.

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921.

Informacje dodatkowe

Współcześnie odznaczenie to nie jest włączone do systemu odznaczeń państwowych. W jego miejsce 10 sierpnia 1990 wprowadzono Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921, którym odznaczano żyjących uczestników tamtych walk.

Przypisy

↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 1928 r. o Medalu Pamiątkowym Za Wojnę 1918–1921 (Dziennik Rozkazów nr 32 poz. 350 z dnia 9 listopada 1928 roku (Tekst rozporządzenia w formacie djvu). Tekst ukazał się również w Monitorze Polskim nr 233 poz. 533 z 9 października 1928 roku.
↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych z dnia 21 października 1928 wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych oraz Ministrem Sprawiedliwości o sposobie nadania Medalu Pamiątkowego Za Wojnę 1918–1921 (Dziennik Rozkazów nr 32 poz. 351 z dnia 9 listopada 1928 roku (Tekst rozporządzenia w formacie djvu). Tekst ukazał się również w Monitorze Polskim nr 253, poz. 600 z 2 listopad 1928 roku
↑ § 2 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 1928 roku o Medalu Pamiątkowym Za Wojnę 1918–1921 (M.P. z 1928 r. nr 233, poz. 533.)

Bibliografia

Medal za Wojnę 1918–1921. W: Kazimierz Sejda: Ordery, odznaczenia i medale Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: 1932, s. 73-77.
Wanda Bigoszewska: Polskie ordery i odznaczenia. Warszawa: Wyd. Interpress, 1989. ISBN 83-223-2287-9.
Praca zbiorowa pod redakcją dr Marjana Jerzego Wachtera: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna Tom XIII. Kraków: Wydawnictwo Gutenberga, s. 68-70.