Medal Darwina (ang. the Darwin Medal) – nagroda przyznawana naukowcom przez Royal Society za wyróżniającą się pracę w szeroko pojętych dziedzinach biologii, szczególnie z zakresu ewolucjonizmu, biologii populacji, biologii organizmów i bioróżnorodności^[1]. Medal Darwina, wraz z innymi medalami Royal Society, należy do najbardziej ekskluzywnych wyróżnień, które może otrzymać naukowiec^[2]. Nagroda jest przyznawana co dwa lata i towarzyszy jej nagroda pieniężna w wysokości 1 tys. funtów szterlingów^[1][3].

Medal Darwina, który ma upamiętniać dokonania naukowe Charlesa Darwina, mogą otrzymać jedynie osoby będące obywatelami państw Wspólnoty Narodów albo Irlandii, lub które mieszkały w tych państwach przez minimum trzy lata bezpośrednio przed nominacją do nagrody^[3]. Po raz pierwszy medal wręczono w 1890 roku; otrzymał go Alfred Russel Wallace, za niezależne od Darwina opracowanie teorii ewolucji na drodze selekcji naturalnej^[4]. Od czasu ustanowienia nagrody medal wręczono 64 osobom, w tym Francisowi Darwinowi – synowi Charlesa, a także dwóm małżeństwom: Jackowi i Yolande Heslopom-Harrisonom (1982) oraz Peterowi i Rosemary Grantom (2002)^[1].

Medal jest wykonywany ze srebra^[3], na awersie wybite ma popiersie Darwina, rewers przedstawia wieniec kwiatów i liści roślin kojarzonych z Darwinem – winnika, rosiczki, pierwiosnka oraz dzbanecznika^[2].

Tabela laureatów Medalu Darwina
Rok	Laureat		Uzasadnienie[4][5][6]
1890		Alfred Russel Wallace	„Za jego niezależne opracowanie teorii ewolucji na drodze selekcji naturalnej”
1892		Joseph Dalton Hooker	„W uznaniu jego ważnego wkładu w postępy botaniki systematycznej, co zostało udokumentowane pracami Genera Plantarum i Flora Indica, ale w szczególności w uznaniu jego bliskiej zażyłości z panem Darwinem podczas badań poprzedzających powstanie O pochodzeniu gatunków”
1894		Thomas Henry Huxley	„Za jego badania w polu anatomii porównawczej oraz szczególnie za jego bliską zażyłość z panem Darwinem w odniesieniu do dzieła O pochodzeniu gatunków”
1896		Giovanni Battista Grassi	„Za jego badania nad historią życia i społecznościami termitów oraz nad powiązaniami rozwojowymi pomiędzy leptocefalami, a węgorzem i innymi murenowatymi”
1898		Karl Pearson	„Za jego pracę nad ilościowym podejściem do problemów biologicznych”
1900		Ernst Haeckel	„Za jego długotrwałą i niezwykle ważną pracę w polu zoologii, która w całości była inspirowana duchem darwinizmu”
1902		Francis Galton	„Za jego liczny wkład w precyzyjne badania dziedziczenia i zmienności zawarty w Hereditary Genius, Natural Inheritance i innych pracach”
1904		William Bateson	„Za jego ważny wkład w teorię ewolucji organicznej poprzez jego badania nad zmiennością i dziedziczeniem”
1906		Hugo de Vries	„Ze względu na znaczenie i zakres jego eksperymentalnych dociekań na temat dziedziczenia i zmienności”
1908		August Weismann	„Ze względu na jego wybitne zasługi we wspieraniu doktryny ewolucji na drodze doboru naturalnego”
1910		Roland Trimen	„Ze względu na jego południowoafrykańskie badania bionomiczne, w dużej mierze przedsięwzięte, jako wynik korespondencji z Charlesem Darwinem”
1912		Francis Darwin	„Ze względu na jego wspólne z Charlesem Darwinem prace i jego badania w dziedzinie fizjologii warzyw”
1914		Edward Bagnall Poulton	„Ze względu na jego badania na temat dziedziczności”
1916		Yves Delage	"Ze względu na jego badania w dziedzinie zoologii i biologii"
1918		Henry Fairfield Osborn	„Za jego cenne badania w dziedzinie morfologii kręgowców i paleontologii”
1920		Rowland H. Biffen	„Ze względu na jego pracę nad naukowymi podstawami stosowanymi w uprawie roślin”
1922		Reginald C. Punnett	„Za jego badania w dziedzinie genetyki”
1924		Thomas Hunt Morgan	„Za jego cenne prace w dziedzinie zoologii, a szczególnie za badania nad dziedzicznością i cytologią”
1926		Dukinfield Henry Scott	„Za jego wkład w paleofitologię, szczególnie związany z erą węgla”
1928		Leonard Cockayne	„Za wybitność jego wkładu w botanikę ekologiczną”
1930		Johannes Schmidt	„Za jego pracę podczas długotrwałych wypraw oceanograficznych i za jego badania genetyczne zwierząt i roślin”
1932		Carl Erich Correns	„Jako jednemu z trzech niezależnych odkrywców dokonań Gregora Mendla i za jego wyróżniające się badania w dziedzinie genetyki”
1934		Albert Charles Seward	„W uznaniu jego pracy paleobotanika”
1936		Edgar Johnson Allen	„W uznaniu za długotrwałe prace nad rozwojem wiedzy o biologii morza, nie tylko poprzez badania własne, lecz również poprzez znaczący wpływ, jaki jego osoba wywarła na wielu badaniach prowadzonych w Plymouth”
1938		Frederick Orpen Bower	„W uznaniu za docenioną pracę w tych samych dziedzinach, w których działał sam Darwin”
1940		James Peter Hill	„W uznaniu wkładu w rozwiązanie problemów wzajemnych zależności przedstawicieli głównych grup ssaków oraz za opracowanie historii filogenetycznej naczelnych, co stanowiło przedmiot zainteresowania samego Darwina”
1942		D.M.S. Watson	„W uznaniu za badania nad prymitywnymi gatunkami ryb i płazów, co doprowadziło do znacznego zwiększenia wiedzy o ewolucji tych gromad zwierząt”
1944		John Stanley Gardiner	„W uznaniu jego pracy nad rafami koralowymi i organizmami związanymi z takimi habitatami”
1946		D’Arcy Thompson	„W uznaniu jego wspaniałego wkładu w biologię rozwoju”
1948		Ronald Fisher	„W uznaniu jego wybitnego wkładu w teorię ewolucji naturalnej, teorię doboru naturalnego, koncepcję kompleksu genów i ewolucję dominacji”
1950		Felix Eugen Fritsch	„Za jego wybitny wkład w badania algologiczne”
1952		J.B.S. Haldane	„W uznaniu zapoczątkowania współczesnej fazy badań nad ewolucją żyjących populacji”
1954		Edmund Brisco Ford	„W uznaniu jego wybitnego wkładu w genetyczną teorię ewolucji na drodze selekcji naturalnej, w szczególności w naturalnych populacjach”
1956		Julian Sorell Huxley	„W uznaniu jego wybitnego wkładu w badania nad i teorię ewolucji”
1958		Gavin de Beer	„W uznaniu jego wybitnego wkładu w biologię ewolucyjną”
1960		E. J.H. Corner	„W uznaniu jego wybitnej i uderzająco oryginalnej pracy na temat lasów tropikalnych”
1962		George Gaylord Simpson	„W uznaniu jego wybitnego wkładu w ogólną teorię ewolucyjną, opartego na dogłębnych badaniach paleontologicznych, szczególnie kręgowców”
1964		Kenneth Mather	„W uznaniu jego wybitnego wkładu w wiedzę na temat cytologii i genetyki”
1966		Harold Munro Fox	„W uznaniu za wybitne i szerokie opracowania w dziedzinie zoologii bezkręgowców i za pomoc w poznaniu ogólnych zagadnień biologii”
1968		Maurice Yonge	„W uznaniu za wiele wybitnych prac w dziedzinie biologii ewolucyjnej, szczególnie dotyczących mięczaków”
1970		Charles Sutherland Elton	„W uznaniu jego wkładu w podstawowe koncepcje ekologii zwierząt, które wraz z założeniem przez niego Biura Populacji Zwierzęcych, miały międzynarodowy wpływ”
1972		David Lack	„W uznaniu za wybitne liczne opracowania w dziedzinie ornitologii i za pomoc w poznaniu mechanizmów ewolucji”
1974		Philip Sheppard	„W uznaniu jego wspaniałej pracy nad naturalnymi populacjami motyli, opisującej i wyjaśniającej działanie selekcji naturalnej oraz ukazującej podstawy genetyczne, na których to działanie jest oparte”
1976		Charlotte Auerbach	„W uznaniu za jej odkrycia i następnie prace na temat mutagenezy chemicznej”
1978		Guido Pontecorvo	„W uznaniu jego odkrycia rekombinacji somatycznej w grzybach, która doprowadziło do wyjaśnienia ważnego typu zmienności genetycznej”
1980		Sewall Wright	„W uznaniu za wybitny wkład w dziedzinę genetyki i teorii ewolucji”
1982		Jack Heslop-Harrison i Yolande Heslop-Harrison	„W uznaniu ich wielkiego wkładu w fizjologię roślin, w tym badania nad roślinami owadożernymi, z których wiele prowadzili wspólnie”
1984		Ernst Mayr	„W uznaniu jego wybitnego wkładu w biologię ewolucyjną”
1986		John Maynard Smith	„W uznaniu cenionych sukcesów w połączeniu matematyki i biologii tak, by poszerzyć zrozumienie ewolucji, w szczególności ewolucji płci”
1988		William Donald Hamilton	„W uznaniu docenionych prac nad teorią ewolucji. Jego wkład to między innymi teoria doboru krewniaczego wyjaśniająca zachowania altruistyczne i teoretyczne wykazanie powiązania między odpornością na zachorowania a ewolucją płci”
1990		John L. Harper	„Za jego badania nad biologią populacyjną i ewolucją roślin, które znacząco poprawiło zrozumienie zagadnienia adaptacji roślin do ich środowiska”
1992		Motoo Kimura	„Wyróżniony za jego prace nad ewolucją molekularną, w szczególności nad rolą zdarzeń stochastycznych determinujących tempo ewolucji”
1994		Peter Lawrence	„W uznaniu analizy formowania się wzorców podczas segmentacji owadów i za wkład w zrozumienie tego, jak procesy genetyczne specyfikują informacje przestrzenne”
1996		John Sulston	„W uznaniu przywództwa nad analizą genomu mającą potencjał znaczącego wpływu na ogół biologii”
1998		Michael Gale i Graham Moore	„W uznaniu za badania nad organizacją i ewolucją genomu zbóż, co spowodowało rewolucję w genetyce zbóż, ukazując, że całość genetyki zbóż da się rozpatrywać we wspólnych ramach”
2000		Brian Charlesworth	„W uznaniu prac nad selekcją w populacjach ustrukturalizowanych według wieku, poszerzenie rozważań teoretycznych do analizy ewolucji starzenia się i testowanie teorii kumulowania się mutacji i plejotropii, rozwinięcie modeli ukazujących ewolucję układów genetycznych, w tym płci i rekombinacji, chów wsobny i chów niekrewniaczy, rozdzielność płci i chromosomy płciowe, zniekształcenie rozkładu i powtarzalne DNA”
2002		Peter i Rosemary Grantowie	„Za fundamentalne prace nad ekologią, rozrodem i ewolucją zięb Darwina na wyspach Galapagos. Praca stała się klasycznym przykładem ewolucji darwinowskiej organizmów żyjących dziko”
2004		Enrico Coen i Rosemary Carpenter	„Za przełomowe odkrycia w dziedzinie kontroli nad rozwojem kwiatów. Naukowcy połączyli podejście genetyczne i molekularne, próbując odpowiedzieć na niektóre z kluczowych pytań Darwina, dotyczących naturalnego zróżnicowania form kwiatów i ewolucji systemów kwiatowych”
2006		Nick Barton	„Za rozległe badania nad biologią ewolucyjną, charakteryzujące się zastosowaniem skomplikowanej analizy matematycznej, lecz koncentrujące się na zobrazowaniu problematyki w ujęciu biologicznym, nie zaś za pomocą wzorów matematycznych”
2008		Geoff Parker	„Za obejmujące całe jego życie badania nad fundamentami i rozwojem zoologii behawioralnej, w szczególności za zrozumienie adaptacji ewolucyjnych i wywartego przez nie wpływu na populacje naturalne”
2010		Bryan Clarke	„Za jego oryginalny i wpływowy wkład w nasze rozumienie genetycznych podstaw ewolucji”

• Royal Society: Darwin Medal