Pociąg pancerny "Smok" został sformowany w grudniu 1918 w Nowym Sączu. Załoga została uzupełniona żołnierzami 1 Pułku Artylerii Wałowej z Krakowa. Działał na linii Przemyśl-Lwów, następnie w 1920 na Polesiu i Wołyniu jako pociąg patrolowy, półpancerny. W grudniu 1919 w Krakowie pociąg został rozformowany, a załoga przeszła do pociągu "Gromobój", później "Iwaszkiewicz"[1].
Załoga pociągu pancernego
Inna relacja podaje, że "Smok" wyruszył w drugiej połowie grudnia 1918 na odsiecz Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej. Kadrę stanowili oficerowie artylerii: por. Adam Ciećkiewicz (dowódca pociągu), ppor. Henryk Dawidowski, ppor. Stanisław Hieronim Milli, ppor. Tadeusz Smyczyński oraz ppor. piech. Stefan Spaczyński (dowódca karabinów maszynowych). Przybyły w styczniu 1919 pluton szturmowy pod dowództwem ppor. piech. Ramza[2], składał się ze studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego i uczniów gimnazjalnych. Jednym z ówczesnych członków załogi pociągu, rekrutującym się z krakowskiego batalionu Legii Akademickiej był Gustaw Łowczowski. Po przybyciu do Przemyśla, przez Sądową Wisznię, brał udział w wyzwalaniu Lwowa.[3] Po zakończeniu działań w Małopolsce Wschodniej, został przebazowany na Śląsk Cieszyński. Ze względu na słabe opancerzenie i uzbrojenie, w końcu 1919 został rozformowany[a].
Podporucznik Tadeusz Smyczyński był składzie pociągu zarówno podczas odsieczy Lwowa 1917/1919, jak i w walkach na Wołyniu i Polesiu od stycznia do maja 1919[4].
Odznaka pamiątkowa
Odznaka
Odznaka w kształcie tarczy. Orzeł zrywający się do lotu w lewo, bez korony. Na tarczy napis: P. P. Smok, pod nim wypukło tłoczony wizerunek pociągu pancernego w ruchu na ukos tarczy od prawej z góry do lewej w dół. Pod nim napis: W obronie Kresów Wschodnich w trzech wierszach i pod tym daty: 20. I - 10. V. 1919.
Odznaka wykonana z białego metalu, lana. Wymiary: szerokość skrzydeł 33 mm, szerokość tarczy 29.5 mm, wysokość 36 mm; na odwrocie śrubka i nakrętka[5][6].
Uwagi
↑Wobec rozbieżności czasowych w obu relacjach istnieje przypuszczenie, że były dwa pociągi pancerne o nazwie "Smok". Bardziej prawdopodobnym jest jednak, że pociąg "Smok" działał na Polesiu i Wołyniu w 1919, a nie w 1920.
Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918–1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918–1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.
Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddziałów Broni Pancernej, 1971.
Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 2 (183), Warszawa 2000
b.jpg)
d.jpg)
