PROFILPELAJAR.COM

Rudawa
	przysiółek wsi
	; Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Rudawie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Bystrzyca Kłodzka
Część miejscowości	Poniatów
Wysokość	610-680 m n.p.m.
Liczba ludności	22
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-520
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0851548
	Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Rudawa
	Położenie na mapie Polski Rudawa
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Rudawa
	Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Rudawa
	50°14′03″N 16°32′44″E/50,234167 16,545556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rudawa (niem. Stuhlseiffen) – przysiółek wsi Poniatów w Polsce położony w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka^[4]^[5].

Położenie

Podgórska przygraniczna miejscowość położona w Dolinie Orlicy, nad Dziką Orlicą, między Górami Bystrzyckimi a Górami Orlickimi, na południowo-zachodniej granicy polsko-czeskiej, w sąsiedztwie Poniatowa, na wysokości około 610–680 m .n.p.m.^[2]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 przysiółek położony był w województwie wałbrzyskim.

Historia

Wzmiankowana po raz pierwszy w 1574 roku jako graniczna osada związana z wydobyciem rud żelaza i miedzi^[6]. Rozwój górnictwa zahamowały zniszczenia wojny trzydziestoletniej^[6]. Początkowo stanowiła własność królewską, w późniejszym okresie przeszła w ręce Althannów, barona von Stillfrieda, hrabiego von Magnisa, L. Ludwiga oraz Marianny Orańskiej^[6]. W XIX wieku zakończono wydobycie rudy, a we wsi zaczęło się prężnie rozwijać tkactwo i pasterstwo^[2]. W II połowie XIX wieku znajdowała się tu huta żelaza, fabryka drutu i gwoździ, 3 młyny wodne, 2 olejarnie, tartak, gorzelnia oraz warsztaty tkackie lnu i bawełny^[2]. W 1871 wieś zamieszkiwało 647 osób, a w 1885 roku 633 osoby. Zabudowę tworzyło 149 budynków, zajmujących dno doliny na długości około 5,8 km na wysokości 600–660 m n.p.m. Grunty orne stanowiły wówczas blisko 64% powierzchni wsi, a obszary leśne zajmowały obszar 6-krotnie mniejszy niż obecnie. W okresie międzywojennym znajdowała się tu popularna wśród turystów gospoda^[2]. Po 1945 roku wieś została ponownie zasiedlona, początkowo dość licznie^[2]. W następnych latach rozpoczął się proces wyludniania miejscowości^[2]. Obecnie z gęstej zabudowy, typowej dla wsi łańcuchowej i ciągnącej się wzdłuż dna doliny, pozostało tylko kilka budynków z kościołem, znajdujących się w znacznym oddaleniu od siebie. Spis powszechny z 1960 roku wykazywał na terenie wsi 39 mieszkańców zamieszkujących 10 domów, obecnie liczba mieszkańców wynosi 6 osób^[7]. Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku zbudowano w celach rekreacyjnych zbiornik wodny. Obecnie wieś ma charakter turystyczny, znajdują się w niej trzy ośrodki wypoczynkowe i jeden wyciąg narciarski^[2].

Zabytki

Do rejestru zabytków wpisane są obiekty^[8]:

barokowy kościół cmentarny, wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku, gruntownie przebudowany w 1769 roku, wyremontowany w latach osiemdziesiątych XX wieku i ponownie wyświęcony w 2003 roku^[6],
cmentarz przy kościele, z XVI wieku.

Inne zabytki^[2]:

kilka domów z XIX wieku,
przydrożna figura św. Jana Nepomucena z pierwszej połowy XVIII wieku
kamienna, przydrożna Grupa Ukrzyżowania z początku XIX wieku,
ruiny młyna oraz resztki kanału młyńskiego u wylotu doliny Rowiny.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 117842
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 213-215. ISBN 83-7005-340-8.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 953 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ ^a ^b ^c ^d Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 430. ISBN 978-83-89188-95-3.
↑ Agnieszka Latocha Śladami dawnego osadnictwa w Sudetach. Rudawa (Stuhlseiffen), „Sudety” nr 5/2013
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 60. [dostęp 2012-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

Bibliografia

Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.
WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
M. Gałowski; Przewodnik turystyczny: "Góry Bystrzyckie i Orlickie"; Ofic. Wydawnicza "Brama"; Kłodzko 2007 r.; ISBN 978-83-60549-04-9.
S. Namysł; mapa turystyczna; "Góry Bystrzyckie i Orlickie"; skala 1:40 000; Wyd. "Plan"; Wrocław 2004r.; ISBN 8388049705.