PROFILPELAJAR.COM

Poziomka twardawa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	poziomka
Gatunek	poziomka twardawa
	Nazwa systematyczna
	Fragaria viridis Weston; BBot. Univ. 2: 327 (1771)
Synonimy
	Fragaria breslingea var. viridis (Weston) Ser.; Fragaria vesca var. viridis (Weston) Fiori; Fragaria vesca subsp. viridis (Weston) Rivas Goday & Borja; Potentilla viridis (Weston) Prantl;
	Fragaria breslingea var. viridis (Weston) Ser.; Fragaria vesca var. viridis (Weston) Fiori; Fragaria vesca subsp. viridis (Weston) Rivas Goday & Borja; Potentilla viridis (Weston) Prantl;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Poziomka twardawa (Fragaria viridis) – gatunek rośliny z rodziny różowatych. Rośnie dziko w Azji i Europie^[4]. W Polsce jest spotykana w całym kraju, ale zwykle rzadsza od poziomki pospolitej. Częściej rośnie w pasie wyżyn i w kujawsko-pomorskim^[5].

Morfologia

Pokrój: Roślina zielna, osiąga wysokość 5–15 cm. Wytwarza krótkie i monopodialne rozłogi, czasami ich brak^[6].
Liście: Trójdzielne i grubo piłkowane. Ząbki na brzegach liści są lekko zagięte do góry, przy czym szczytowy ząbek jest dużo mniejszy od sąsiednich. Listki silnie, zwykle jedwabiście owłosione, osadzone na bardzo krótkich ogonkach^[6].
Kwiaty: Na łodygach wyrasta zwykle od 3 do 10 białych kwiatów, na szypułkach tylko niewiele dłuższych od liści. Kwiaty promieniste o działkach kielicha przylegających do "owocu" i odrywających się razem z nim^[6].
Owoce: Owoce pozorne, czerwonozielonawe, większe i bardziej suche niż poziomki pospolitej.
Gatunki podobne: Poziomka wysoka F. moschata różni się kwiatostanem wyraźnie wyższym od liści, szypułkami odstająco owłosionymi i wszystkimi listkami osadzonymi na krótkich ogonkach. Poziomka pospolita F. vesca ma listki luźno owłosione; działki kielicha odgięte i kielich łatwo oddziela się od owocu; ząbek na wierzchołku szczytowego listka podobny lub niewiele mniejszy od innych^[6].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w maju i czerwcu^[6]. Kwiaty są zapylane przez owady. Nasiona rozsiewane przez zwierzęta lub ludzi (endochoria). Zasiedla zarośla, suche murawy, obrzeża lasów oraz słoneczne, wapienne wzgórza. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku zespołów (All.) Geranion sanguinei^[7]. Liczba chromosomów 2n = 14^[6].

Zmienność

Tworzy mieszańce z poziomką pospolitą (F. x hagenbachiana Lang et Koch) oraz p. wysoką^[6].

Wyróżniane są dwa podgatunki^[3]:

Fragaria viridis subsp. viridis – podgatunek nominatywny w całym zasięgu gatunku
Fragaria viridis subsp. campestris (Steven) Pawł. – występuje w południowo-wschodniej Europie od Bałkanów poprzez Ukrainę do południowej Rosji.

Zastosowanie

Roślina jadalna: Owoce o średnicy 1–2 cm są jadalne, chociaż mniej smaczne od owoców poziomki pospolitej. Osiągają najlepszy smak dopiero w pełni dojrzałości. Zawierają wartościowe kwasy organiczne, węglowodany oraz bardzo dużo witaminy C, a także witaminy A, B1, B2, B6, E, H, PP i sole mineralne: wapnia, fosforu, kobaltu, zwłaszcza zaś żelaza^[8]. Ze środowiska naturalnego są obecnie rzadko zbierane, ze względu na rzadkość występowania oraz znacznie mniejszą wydajność, niż mają poziomki pochodzące z uprawy.
Roślina lecznicza

Surowiec zielarski: młode liście (Folium Fragariae). Zawierają flawonoidy, kwasy organiczne, olejki eteryczne, witaminy i inne substancje.
Działanie: ściągające, słabo moczopędne i ogólnie wzmacniające organizm. Stosuje się przy niektórych schorzeniach układu moczowego, nerek i schorzeniach żołądkowych związanych z biegunką^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Fragaria viridis Weston, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-04] .
↑ Taxon: Fragaria viridis Weston. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2020-12-27].
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 242, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 238-239. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnistwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ ^a ^b Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.