Piromorfit

Piromorfit
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

Pb5 [Cl/(PO4)3]
fosforan ołowiu

Twardość w skali Mohsa

3,5-4

Przełam

nierówny,
półmuszlowy

Łupliwość

niewyraźna[1]

Pokrój kryształu

słupowy, igiełkowy, beczułkowaty[1]

Układ krystalograficzny

heksagonalny

Właściwości mechaniczne

kruchy

Gęstość

6,7–7 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

zielona, żółtawa, pomarańczowa, szara[1], brunatna,
rzadko:
bezbarwna, biała

Rysa

biała

Połysk

tłusty, diamentowy

Piromorfit (pyromorfit) – minerał z gromady fosforanów. Należy do grupy minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi.

Nazwa pochodzi od gr. pyr = ogień i morphe = postać, forma, kształt.

Charakterystyka

Właściwości

Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju słupa heksagonalnego zakończonego bipiramidą, niekiedy kryształy mają zarysy beczułkowate. Występuje w skupieniach ziarnistych, nerkowatych, pręcikowych, promienistych, naskorupieniach. Jest kruchy i przezroczysty, czasami bywa czerwony lub pomarańczowy (domieszki tlenku chromu). Jest izostrukturalny (izomorficzny) z mimetezytem, apatytem, wanadynitem. Często tworzy pseudomorfozy po galenie i cerusycie. Minerał ogrzany w płomieniach ognia zachowuje swój pierwotny kształt. Ma bardzo silną dyspersję oraz słaby pleochroizm. Dwójłomność piromorfitu jest bardzo wysoka i wynosi 0,01[2].

Występowanie

Powstaje jako minerał wtórny w strefie utleniania kruszców ołowiu, w etapie hydrotermalnym. Towarzyszą mu najczęściej takie minerały jak galena, malachit, goethyt, kwarc, cerusyt czy mimetyt[1].

Miejsca występowania:

Zastosowanie

  • ma znaczenie naukowe – wskaźnik kruszcowych złóż ołowiu,
  • cenny dla kolekcjonerów,
  • ruda ołowiu zawiera 75% Pb.

Przypisy

  1. a b c d e Eligiusz Szełęg: MINERAŁY I SKAŁY POLSKI. Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 170. ISBN 978-83-7073-816-7.
  2. Pyromorphite [online], National Gem Lab, 20 marca 2017 [dostęp 2024-12-26] (ang.).

Bibliografia

  • Leksykon Przyrodniczy - Minerały i kamienie szlachetne, „Horyzont”, 2002 r.
  • J. Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004, TG ”Spirifer”, W-wa 2005
  • A. Bolewski: Mineralogia szczegółowa, Wyd. Geolog., 1965 r.
  • O. Medenbach, C. Sussieck-Fornefeld: Minerały, „Świat Książki”, 1996 r.
  • W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. ”Alma - Press”, 2003 r.

Linki zewnętrzne