Pełziec afrykański[3] (Salpornis salvadori) – gatunek małego ptaka z rodziny pełźców (Salpornithidae). Występuje w Afryce Subsaharyjskiej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
Po raz pierwszy gatunek opisał portugalski zoolog José Vicente Barbosa du Bocage w 1878 na łamach Jornal de sciencias mathematicas, physicas e naturaes. Holotyp pochodził z Angoli. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwęHylypsornis salvadori[4]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza pełźca afrykańskiego w rodzaju Salpornis jako odrębny gatunek, wyróżnia cztery podgatunki[5]. Zależnie od klasyfikacji, S. salvadori bywa uznawany również za podgatunek pełźca indyjskiego (S. spilonotus)[6][7]. Przedstawiciele obydwu gatunków różnią się pieśnią[7].
S. s. erlangeri Neumann, 1907 – zachodnia i południowo-wschodnia Wyżyna Abisyńska[6]
S. s. salvadori (Barboza du Bocage, 1878) – pełziec afrykański[3] – skrajnie wschodnia Uganda i przyległe obszary wyżynne zachodniej Kenii, centralna Angola, południowa i południowo-wschodnia Demokratyczna Republika Konga, większa część Zambii, południowo-wschodnia, zachodnia i południowa Tanzania, Malawi i północny Mozambik[6]
S. s. xylodromus Clancey, 1975 – północne i centralne Zimbabwe i przyległe obszary Mozambiku[6]
Morfologia
Pełziec afrykański na rycinie z 1904
Długość ciała wynosi około 15 cm[6][4]; masa ciała 13,5–16 g[6]. Wymiary szczegółowe podane w mm przedstawia poniższa tabela (liczba osobników S. s. emini – 16; S. s. erlangeri – 13; S. s. salvadori – 21)[7]:
Długość skrzydła
Długość dzioba
Długość ogona
S. s. emini
97,5–96,5
22–25,1
49–55
S. s. erlangeri
90,5–95
19,4–22,6
53–58
S. s. salvadori
87,5–97,5
20,3–24,1
53–59
Ekologia i zachowanie
Środowiskiem życia pełźców afrykańskich są głównie zadrzewienia Brachystegia i Julbernardia. Pożywienie wyszukują w korze drzew, poruszając się po pniu po spiralnym torze. Zjadają ćmy, gąsienice, chrząszcze, pluskwiaki i pajęczaki. Okres składania jaj trwa od sierpnia do października. Gniazdo ma formę otwartego kubeczka o wysokich ściankach, zbudowane jest z traw, owłosionych łodyg, ogonków liści, porostów, kory i kawałków drewna, spojonych pajęczynami i miękkim materiałem roślinnym. Zwykle umieszczone jest 3–12 m nad ziemią. Zniesienie liczy 2 lub 3 jaja. Wysiaduje jedynie samica, karmiona przez samca. Młodymi zajmują się obydwa ptaki z pary; pisklęta otrzymują głównie ćmy i gąsienice[8].
Status
IUCN uznaje pełźca afrykańskiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) od 2016 roku; wcześniej gatunek nie był klasyfikowany jako osobny gatunek[9]. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[2].
↑ abcdefgHarrap, S.: Spotted Creeper (Salpornis spilonotus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (30 grudnia 2016)].
_-_Certhiidae_-_bird_skin_specimen.jpeg)
_-_Certhiidae_-_bird_skin_specimen.jpeg)
