Pelikan dzioborogi

Pelikan dzioborogi
Pelecanus erythrorhynchos[1]
J.F. Gmelin, 1789
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

pelikanowe

Podrząd

pelikanowce

Rodzina

pelikany

Rodzaj

Pelecanus

Gatunek

pelikan dzioborogi

Synonimy
  • Pelecanus erythrorhynchus (lapsus calami)
  • Pelicanus trachyrhynchus Latham, 1790[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     okres lęgowy

     przeloty

     występuje przez cały rok

     zimowiska

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Pelikan dzioborogi[4] (Pelecanus erythrorhynchos) – gatunek dużego ptaka z rodziny pelikanów (Pelecanidae), zamieszkujący Amerykę Północną. Pływając, często trzyma skrzydła lekko uniesione do góry.

Systematyka

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Johann Friedrich Gmelin pod nazwą Pelecanus erythrorhynchos. Opis ukazał się w 1789 roku w 13. edycji linneuszowskiego „Systema Naturae”. Jako miejsce typowe autor wskazał Amerykę Północną[2][5], co później uściślono na Zatokę Hudsona i Nowy Jork, gdyż te lokalizacje pozyskania okazów typowych podał John Latham w swej cytowanej przez Gmelina pracy A general synopsis of birds[2][6]. Nie wyróżnia się podgatunków[7][8].

Morfologia

Osobnik dorosły w szacie godowej
Wygląd
Obie płcie cechuje jednakowe ubarwienie. Dziób długi, barwy łososiowej, z żółtawym workiem skórnym. Pióra białe, z wyjątkiem czarny pokryw pierwszorzędowych, lotek I rzędu i zewnętrznych lotek II rzędu. Nogi pomarańczowoczerwone. Podczas sezonu lęgowego dziób jaśniejszy. W połowie szczęki wykształca się wtedy pionowa, rogowa płytka (stąd nazwa pelikana); powstaje wtedy także czubek na potylicy i jasnożółta plama na piersi. Czubek po sezonie lęgowym robi się szary.
Rozmiary
Długość ciała 127–178 cm; masa ciała 5–8,5 kg; rozpiętość skrzydeł 244–299 cm[7].

Zasięg, środowisko

Gniazda zakłada w nielicznych koloniach na jeziorach Ameryki Północnej (Kanada i USA). Zimuje wzdłuż wybrzeży południowo-wschodniej i południowo-zachodniej części Ameryki Północnej; zasięg zimowania rozciąga się od południa USA po Gwatemalę, niekiedy jeszcze dalej na południe – aż po Kostarykę[7].

Status

IUCN uznaje pelikana dzioborogiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji szacuje się na około 180 tysięcy osobników, a jej trend oceniany jest jako wzrostowy[3].

Przypisy

  1. ↑ Pelecanus erythrorhynchos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c D. Lepage: American White Pelican Pelecanus erythrorhynchos. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-12-17]. (ang.).
  3. ↑ a b Pelecanus erythrorhynchos, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Pelecanidae Rafinesque 1815 - pelikany - Pelicans (wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-22].
  5. ↑ J.F. Gmelin, Caroli a Linné, Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 13, t. 1 cz. 2, Lipsiae 1789, s. 571 (łac.).
  6. ↑ J. Latham, A general synopsis of birds, t. 3 cz. 2, Londyn 1785, s. 586–587 (ang.).
  7. ↑ a b c Elliott, A., Christie, D.A., Jutglar, F., Garcia, E.F.J. & Kirwan, G.M.: American White Pelican (Pelecanus erythrorhynchos). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-09)].
  8. ↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Ibis, spoonbills, herons, hamerkop, shoebill, pelicans. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-02-22]. (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne