PROFILPELAJAR.COM

Parafia Ewangelicko-Reformowana w Łodzi
	; Budynek kościoła (maj 2018)
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Siedziba	Łódź
Adres	ul. Radwańska 37
Data powołania	1888 (filia zboru warszawskiego); 1902 (samodzielny zbór)
Wyznanie	ewangelicyzm reformowany
Kościół	Ewangelicko-Reformowany w RP
Proboszcz	ks. Semko Koroza
	Położenie na mapie Łodzi kościół parafialny
	Położenie na mapie Polski kościół parafialny
	Położenie na mapie województwa łódzkiego kościół parafialny
	51°45′07,44″N 19°26′56,16″E/51,752067 19,448933
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Parafia Ewangelicko-Reformowana w Łodzi – łódzki zbór ewangelicko-reformowany, mieszczący się na skrzyżowaniu alej Politechniki i ulicy Radwańskiej, na Starym Polesiu w Łodzi, na terenie osiedla SIM Politechniczna. Proboszczem parafii jest pastor Semko Koroza.

Historia

Pierwsi ewangelicy reformowani w okolicy Łodzi osiedli się w miejscowości Nowosolna, gdzie w 1849 roku powołano filiał parafii warszawskiej liczący około 53 osoby.^[2]

W samej notowani są już w 1828 - było ich wtedy 4 rodziny liczące 10 osób.^[3] Ich liczba powoli rosła: w 1847 roku było już 27 osób, w 1903 roku już 600 osób tego wyznania.^[4]

Parafia powstała w 1888 roku, skupiając mieszkańców Łodzi i okolic, będących pochodzenia polskiego, francuskiego, czeskiego (największa grupa) oraz niemieckiego (z Nowosolnej). W 1903 roku parafia pozyskała stałego duchownego, dzięki czemu nabożeństwa (po polsku i niemiecku) zaczęły odbywać się regularnie – czeska część zboru założyła swój własny, niezależny i do łódzkiej parafii należały 324 osoby.^[4]

Pierwsze plany budowy kościoła pochodzą z 1912 roku i projekty przedstawili Kazimierz Meisling, Władysław Marconi (sam ewangelik-reformowany) oraz Ignacy Stebelski. I wojna światowa, a potem kryzys gospodarczy uniemożliwiły wybudowanie własnego kościoła. W 1922 roku zamieszkał na stałe w Łodzi pierwszy pastor, Ludwik Zaunar i pod jego energicznym przywództwem przystąpiono do planów budowy kościoła, według zupełnie nowego planu architektonicznego.^[3]

Kościół

Świątynia została wzniesiona w latach 1928–1932, według projektu K. Janiszewskiego sporządzonego w 1924 roku^[5]. Jego architektura jest wzorowana na kościele ewangelicko-reformowanym w Wilnie (z 1830 roku) i Raśnie na Białorusi (z ok. 1835 roku). Fundusze na kościół pochodziły ze zbiórek wśród parafian (nie tylko łódzkiego zboru), ale także z darowizn łódzkiego magistratu i różnych firm, m.in. Elektrowni Łódzkiej i Pabianickich Zakładów Chemicznych. Plac pod budowę podarowała współwyznawczyni Jadwiga z Knollów Egueniuszowa Geyrowa^[6].

Budynek zwraca uwagę klasycznym portykiem z sześcioma kolumnami. W latach 80. XX wieku przeprowadzono remont budynku kościelnego oraz jego otoczenia. Położono m.in. marmurową posadzkę i zainstalowano organy.

Duchowni parafii w Łodzi

1888–1903 Fryderyk Jelen (administrator z Warszawy)
1903–1905 Władysław Semadeni (administrator z Żychlina)
1905–1910 Stefan Skierski (administrator z Warszawy)
1910–1918 Tomasz Tosio (administrator z litewskich Serejów)
1918–1922 Stefan Skierski (administrator z Warszawy)
1922–1936 Ludwik Zaunar (pierwszy miejscowy pastor)
1936–1941 Jerzy Jelen (duchowny wywieziony do Dachau)
1941–1945 kościół zamknięty
1945 Emil Jelinek (wyjechał do Czechosłowacji)
1945–1949 Kazimierz Ostachiewicz (repatriant z Wilna)
1949–1972 Jarosław Niewieczerzał
1972–1974 Zdzisław Tranda
1974–1989 Jerzy Stahl
1989–1991 Roman Lipiński
1991–1992 Marek Izdebski
1992–1995 Jerzy Stahl
2018-2022 wik. Michał Koktysz
od 1992 Semko Koroza

Z parafii w Łodzi wywodzi się także troje duchownych ewangelicko-reformowanych pracujących za granicą:

Kazimierz Bem (w Zjednoczonym Kościele Chrystusa w USA)^[7]
Jarosław Kubacki (w Kościele Mennonickim w Królestwie Niderlandów)^[8]^[9]
Julia Meason (w Kościele Szkocji w Wielkiej Brytanii)^[10]

Znani parafianie

Eugeniusz Bodo – aktor
Benedykt Bornstein – filozof
Witold Brodziński – prawnik
Wiesław Gerlicz – poseł na Sejm II RP
Jadwiga z Knollów Geyerowa (1862-1940) – żona fabrykanta, patronka budowy kościoła^[2]
Adam Łysakowski – bibliotekarz
Tomasz Piątek – pisarz i dziennikarz
Witold Pogorzelski – matematyk
Adam Próchnik – działacz społeczny
Samuel Skierski – alpinista, rysownik, malarz
Adolf Tochtermann – lekarz internista

Zobacz też

Przypisy

↑ Jolanta Sobczyńska: Łódzcy ewangelicy reformowani świętują rocznicę. dzienniklodzki.pl, 2012-10-07. [dostęp 2012-10-07].
↑ ^a ^b Kazimierz Bem, Słownik biograficzny duchownych ewangelicko-reformowanych. Pastorzy i diakonisy Jednoty Małopolskiej i Jednoty Warszawskiej 1815-1939, Warszawa 2015, ISBN 978-83-7507-187-0, OCLC 933503655.
↑ ^a ^b K. Woźniak, Miastotwórcza rola łódzkich ewangelików w l.1820-1939 [w]: Przeszłość Przyszłości. Z dziejów luteranizmu w Łodzi i regionie, Łódź 1998, s. 88.
↑ ^a ^b K. Stefański, Architektura Sakralna Łodzi w okresie przemysłowego rozwoju miasta 1821-1914, Łódź 1995, s. 113-117.
↑ Marek Budziarek, Łódzki Bedeker Wyznaniowy, Muzeum Historii Miasta Łodzi, Łódź 1998, ISBN 83-87434-05-1
↑ Ryszard Bonisławski, Joanna Podolska: Spacerownik, Polesie i Karolew. Łódź: Gazeta Wyborcza, 21 czerwca 2007, s. 2.
↑ Wyborcza.pl [online], pl/magazyn/7,124059,24036520,kazimierz-bem-pastor-kalwinski-w-polsce-sa-trzy-plcie.html?disableRedirects=true [dostęp 2024-04-24] .
↑ Audycje [online], Unitarianie Uniwersaliści PL, 27 kwietnia 2020 [dostęp 2022-05-21] (pol.).
↑ Voorganger [online], Verenigde Doopsgezinde Gemeente IJmond [dostęp 2022-05-21] (ang.).
↑ http://www.shapinsaykirk.info/meet-the-minister/