Kwiatoń

wieś
Cerkiew św. Paraskewy (UNESCO)
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	gorlicki
Gmina	Uście Gorlickie
Liczba ludności (2022)	185[2]
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	38-315
Tablice rejestracyjne	KGR
SIMC	0468157
Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie Kwiatoń
Położenie na mapie Polski Kwiatoń
Położenie na mapie województwa małopolskiego Kwiatoń
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Kwiatoń
49°30′11″N 21°10′12″E/49,503056 21,170000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Kwiatoń (j. łemkowski Квятонь) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie^[3].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Kwiatoń leży w dolnym odcinku doliny Zdyni, na wysokości ok. 415–435 m n.p.m. Wieś znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego.

Miejscowość powstała w XIV w., w czasie kolonizacji prowadzonej przez rycerski ród Gładyszów z Szymbarku. Początkowo wieś lokowano na prawie magdeburskim. W 1480 nadano jej prawo wołoskie^[4].

W 1939 roku było 330 mieszkańców. W ramach Akcji „Wisła” większość mieszkańców wsi została wysiedlona do Związku Radzieckiego i na tzw. Ziemie Odzyskane. We wsi znajdują się dwie cerkwie – dawna greckokatolicka cerkiew św. Paraskewy obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki oraz XX-wieczna prawosławna cerkiew pod tym samym wezwaniem.

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[5].

• cerkiew św. Paraskewy,
  • cmentarz kościelny,
  • ogrodzenie z bramką,
  • cmentarz grzebalny.

 Osobny artykuł: Cerkiew św. Paraskewy w Kwiatoniu.

Cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewy, wybudowana w XVII wieku, aktualnie pełni funkcję kościoła rzymskokatolickiego. Jest to budowla trójdzielna, orientowana, konstrukcji zrębowej, cała pokryta gontem. Wieża konstrukcji słupowo-ramowej, z izbicą. Kopuły zwieńczone są baniastymi wieżyczkami. Świątynia posiada kompletne wyposażenie cerkiewne, m.in. ikonostas z 1904, ołtarz z XIX wieku i polichromię figuralno-architektoniczną z 1811 roku.

Świątynia jest jedną z najlepiej zachowanych cerkwi łemkowskich w Polsce.

 Osobny artykuł: Cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu (prawosławna).

Prawosławna cerkiew św. Paraskiewy powstała w 1933, gdy większość mieszkańców wsi przeszła na prawosławie. Po akcji „Wisła” była użytkowana jako magazyn. W 1988 świątynia została wyremontowana i po ponownej konsekracji w 1989 nadal służy wyznawcom prawosławia. Jest budowlą zrębową, orientowaną, trójdzielną. Kalenicowe dachy dwuspadowe są kryte blachą. Między prezbiterium a nawą zachował się kompletny ikonostas.

Świątynia obecnie podlega parafii prawosławnej w Hańczowej.

• Kwiatoń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 20 .