Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Język rusiński (zwany również łemkowsko-rusińskim, rusińsko-łemkowskim, karpatorusińskim, baczwańsko-rusnackim) – języksłowiański używany przez Rusinów (nazywających siebie Rusnakami). Ma kilka geograficznych odmian (dialektów). Posługują się nim Rusini mieszkający na Zakarpaciu (Ukraina), we wschodniej Słowacji, w Polsce (Łemkowie i Bojkowie), Rumunii i na Węgrzech oraz Rusini Panońscy w Wojwodinie (Serbia) i Chorwacji[2]. Dobrze skodyfikowana jest tylko odmiana używana w byłej Jugosławii. Wschodniosłowiański etnolekt Łemków, klasyfikowany jako wariant języka rusińskiego[3], nosi w Polsce nazwę urzędową „język łemkowski”.
Klasyfikacja języka rusińskiego jest w bardzo silnym stopniu uwikłana w problematykę polityczną. Sami użytkownicy są podzieleni w kwestii tożsamości etnicznej – niektórzy uważają się za Ukraińców, a swoją mowę postrzegają jako dialekt języka ukraińskiego, inni natomiast podkreślają własną odrębność.
W serbskiej Wojwodinie język rusiński ma status języka urzędowego, natomiast w Polsce і na Słowacji jest objęty statusem języka mniejszościowego. Do jego zapisu służy przede wszystkim cyrylica.
Sami Rusini posługują się także językami szerszej komunikacji, dominującymi na zamieszkiwanych przez nich terenach jako języki narodowe czy literackie – polskim, słowackim, ukraińskim czy węgierskim[4][5]. W języku rusińskim zauważalne są toteż znaczne wpływy obce – polskie, słowackie[6], a także węgierskie[7]. Wpływy tych języków sprawiły, że gwary rusińskie stały się dość odrębne od pozostałych reprezentantów grupy wschodniosłowiańskiej[8].
Rusiński używany w serbskiej Wojwodinie wydaje się dość odrębny od pozostałych jego odmian i bywa opisywany jako samodzielny język bądź też jako historyczny dialekt języka słowackiego. Dzieli bowiem bliski związek z językiem słowackim, a dokładniej z jego wschodnimi gwarami[9][10]. W zakresie fonologii i fleksji wykazuje cechy języków zachodniosłowiańskich, choć pewne czynniki kulturowe decydują o jego przynależności do tradycji wschodniosłowiańskiej (system pisma, religia tej grupy ludności)[11].
и jest w rzeczywistości samogłoską prawie przymkniętą przednią scentralizowana niezaokrągloną,
prejotowaneе i о (odpowiednio є i ё) w niektórych dialektach mogą brzmieć jak [jo] i [je] zamiast [jɔ] i [jɛ],
prejotowane і, и oraz ы przybierają jedną postać ї wymawianą [ji],
prejotowane samogłoski (я, ї, ю, є, ё) na początku słowa, po samogłoskach i znakach (ь, ъ) brzmią jak /ja, ji, ju, je, jo/, po spółgłoskach zaś brzmią jak odpowiednia samogłoska niejotowana poprzedzona palatalizowaną spółgłoską.
Oryginał:
Жывот є період міджі народжінём (напр. оплоднїнём яєчка) і смертёв орґанізму.
Жывот є тыж процес: котрого частёв суть жывы бытя (орґанізмы). Частина планеты Земли, де ся находять жывы орґанізмы ся зове біосфера. Жывотны процесы жывых орґанізмув а вшытко што з нима звязане дослїджує наукова область біолоґія.
Transliteracja:
Žywot ê perìod mìdžì narodžìnëm (napr. oplodnïnëm âêčka) ì smertëv org̀anìzmu.
Žyvot ê tyž proces: kotrogo častëv sutʹ žyvy bytâ (org̀anìzmy). Častina planety Zemli, de sâ nahodâtʹ žyvy org̀anìzmy sâ zove bìosfera. Žyvotny procesy żyvyh org̀anìzmuv a wšytko što z nima zvâzane doslïdžuê naukova oblastʹ bìolog̀ìâ.
Transkrypcja:
Żÿwot je peri'od midżi narodżiniom (napr. opłodnjiniom jajeczka) i smerciow organizmu.
Żÿwot je tÿż proces: kotroho czasciow suć żÿvÿ bÿcia (organizmÿ). Czastyna planetÿ Zemły, de sia nachodiać żÿwÿ organizmÿ sia zowe bi'osfera. Żÿwotnÿ procesÿ żÿwÿch organizmuw a wszÿtko szto z nyma zwiazane dosljidżuje naukowa oblasć bi'ologija.
