Wołyńska Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii im. Marcina Kątskiego – szkoła podchorążych rezerwy artylerii Wojska Polskiego II RP.

Poniżej znajduje się lista kursów Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii:

I Kurs Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii - wykaz absolwentów I Kursu Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii w garnizonie Włodzimierz Wołyński, w latach 1926-1927^[1].

Pierwszy kurs utworzono w strukturze dwóch plutonów artylerii konnej:

pluton artylerii konnej w 2. baterii

• kpt. Stanisław Ostapowicz – dowódca
• por. Tadeusz Ostrowicz
• por. Marian Domagalski
• por. Marian Grossman
• ogn. Franciszek Bona – szef baterii

pluton artylerii konnej w 4. baterii

• kpt. Leon Nowak – dowódca
• por. Józef Grieb
• por. Marian Link
• por. Marian Zajączkowski

Kurs ukończyło 53 podchorążych, w tym 17 z 2. baterii i 36 z 4. baterii.

Podchorążowie (w nawiasach podano przydziały po ukończeniu szkoły):

Wykaz absolwentów II Kursu Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii w garnizonie Włodzimierz Wołyński, w latach 1927–1928.

Słuchacze II kursu tworzyli jeden pluton artylerii konnej w 1 baterii. Kurs ukończyło 417 podchorążych, lecz ich wykaz pozostaje nieznany. Znana jest natomiast obsada personalna 1 baterii.

• mjr Leon Nowak – dowódca
• kpt. Mieczysław Podewski
• por. Józef Grieb
• por. Szczepan Malinowski
• por. Eleutariusz Mandat
• ogn. Stefan Czaczkowski – szef baterii

Podchorążowie: por. Kazimierz Makarowski - 1 Morski pułk strzelców (od 1936)

Ponadto w 1928 SPR ukończył por. Marian Paszkiewicz.

Wykaz absolwentów III Kursu Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii w garnizonie Włodzimierz Wołyński, w latach 1928–1929.

III Kurs ukończyło 717 podchorążych. Prymusem został plut. pchor. Wacław Setkiewicz.

Pełny wykaz podchorążych 1 baterii, którzy po zakończeniu szkolenia skierowani zostali na praktyki do dywizjonów artylerii konnej:

Naukę ukończyło również 2 ogniomistrzów zawodowych:

• ogn. Michał Ciechanowicz
• ogn. Stanisław Piklikiewicz

Kadra 1 baterii szkolnej:

• mjr Leon Nowak – dowódca
• kpt. art. Henryk Dudek - oficer baterii, a później dowódca
• kpt. Henryk Banach
• por. Leon Syski
• ogn. Jan Kubik – szef baterii

Naukę ukończył również plut. pchor.Jan Szwejkowski – 8 pułk artylerii polowej

Wykaz absolwentów IV Kursu w latach 1929-1930^[2].

Począwszy od 13 sierpnia 1929 na kurs przyjętych zostało 942 kandydatów. Słuchacze zorganizowani zostali w trzech dywizjonach szkolnych, w każdym po trzy baterie.

Komenda Szkoły

bateria administracyjna

II oddział ćwiczebny

III oddział ćwiczebny

I dywizjon szkolny

1 bateria artylerii konnej

2 bateria artylerii ciężkiej

3 bateria artylerii ciężkiej

II dywizjon szkolny

4 bateria artylerii lekkiej

5 bateria artylerii lekkiej

6 bateria artylerii lekkiej

III dywizjon szkolny

7 bateria artylerii lekkiej

8 bateria artylerii lekkiej

9 bateria artylerii lekkiej

20 października 1929 słuchacze złożyli przysięgę wojskową. 3 lutego 1930 trzydziestu szeregowych z cenzusem skierowanych zostało do Centrum Wyszkolenia Artylerii Przeciwlotniczej w Warszawie i tam w 15 maja zakończyło szkolenie. Prymusem został pchor. Zygmunt Widelec^[3]. W tej grupie podchorążych był między innymi Zygmunt Hertz.

W dniach 6-8 lutego 1930 szkołę inspekcjonował szef Departamentu Artylerii MSWojsk., płk Jan Maciej Bold. Od 3 do 14 czerwca 1930 w Czeremosznie słuchacze wszystkich baterii odbyli strzelania z dział.

Kurs ukończyło 645 podchorążych. Prymusem został plut. pchor. Jerzy Tyborowski z 6 baterii. Uroczysta promocja odbyła się w sobotę 21 czerwca 1930. Absolwenci otrzymali świadectwa ukończenia Szkoły i tytuły podchorążych.

79 podchorążych 1 baterii szkolnej (w nawiasach podano przydziały po ukończeniu szkoły)^[4]:

Tytuł podchorążego otrzymało 678 uczniów:

• 79 z 1. baterii,
• 70 z 2. baterii, a wśród nich prymus baterii Maksymilian Kreutzinger (7 pac),
• 60 z 3. baterii, a wśród nich prymus baterii Stefan Księski (5 pac),
• 75 z 4. baterii, a wśród nich prymus baterii Stanisław Zagrodzki (28 pap) i Karol Halski (14 pap),
• 76 z 5. baterii, a wśród nich prymus baterii Jan Podoski (18 pap) i Jerzy Michałowski (18 pap),
• 68 z 6. baterii,
• 72 z 7. baterii, a wśród nich prymus baterii Michał Wrzesiński (4 pap) i Tadeusz Sztumberk-Rychter (4 pap),
• 77 z 8. baterii, a wśród nich prymus baterii Jan Wojciechowski (20 pap) i Edward Szwed (5 pap),
• 68 z 9. baterii, a wśród nich prymus baterii Andrzej Roszkowski (19 pap),
• 33 z CWAPlot.^[5]

V kurs odbył się w latach 1930-1931 w trzech dywizjonach.

• • dowódcy -
    • mjr Augustyn Gezele 1926/27
    • mjr Karol Galster 1927/28
    • mjr Zygmunt Karasiński 1929
    • mjr Karol Galster 1930
    • mjr Antoni Kocimski 1931

1 bateria artylerii konnej i artylerii piechoty

• • dowódca – kpt Jan Rysiewski
  • oficerowie:
    • kpt. Kazimierz Leśniewski
    • kpt. Adam Fedorko
    • kpt. Witold Płotnicki
    • kpt. Jan Napierała
  • szef baterii – ogn. Jan Kubik

tytuł podchorążego uzyskało 78 absolwentów:

Wykaz absolwentów pełny.

2 bateria artylerii ciężkiej

• • dowódca - mjr Anastazy Albert Makowski

tytuł podchorążego uzyskało 62 absolwentów:

Wykaz absolwentów pełny.

3 bateria artylerii ciężkiej

• • dowódca - kpt Talarczyk

tytuł podchorążego uzyskało 62 absolwentów:

Wykaz absolwentów pełny.

• • dowódcy -
    • mjr Florian Grabczyński 1926/27
    • mjr Zygmunt Karasiński 1927/28
    • mjr Karol Galster 1929
    • mjr Edmund Dmowski 1930

4 bateria artylerii polowej

• • dowódca - kpt Tadeusz Banach

tytuł podchorążego uzyskało 70 absolwentów:

Wykaz absolwentów pełny.

5 bateria artylerii polowej

• • dowódca - mjr Tadeusz Michałowski

tytuł podchorążego uzyskało 68 absolwentów:

Wykaz absolwentów pełny.

6 bateria artylerii polowej

• • dowódca - mjr Jan Pałubicki

tytuł podchorążego uzyskało 70 absolwentów:

Wykaz absolwentów pełny.

7 bateria artylerii polowej

• • dowódca - kpt Stanisław Czech

tytuł podchorążego uzyskało 42 absolwentów:

Wykaz absolwentów pełny.

8 bateria artylerii polowej

• • dowódca - mjr art. Henryk Dudek

tytuł podchorążego uzyskało 78 absolwentów:

Wykaz absolwentów pełny.

9 bateria artylerii polowej

• • dowódca - mjr Jan Witowski
  • oficerowie:
    • kpt. Józef Białły
    • kpt. Piotr Skurski
    • kpt. Tadeusz Ostrowicz
  • szef baterii - st ogn. Władysław Stępak

tytuł podchorążego uzyskało 78 absolwentów:

Wykaz absolwentów pełny.

VI kurs trwał od 11 sierpnia 1931 do 29 czerwca 1932.

Tytuł podchorążego otrzymało (...) uczniów:

• 67 z 1. baterii, a wśród nich prymus baterii i szkoły Gustaw Potworowski
• 66 z 2 baterii, a wśród nich prymus baterii Tadeusz Szwarc
• 73 z 3 baterii, a wśród nich prymus baterii Stanisław Epler
• 72 z 4 baterii, a wśród nich prymus baterii Józef Zapaśnik
• 69 z 5 baterii, a wśród nich prymus baterii Stanisław Piekarski i Zdzisław Rajchel †1940 Katyń^[6]
• 60 z 6 baterii, a wśród nich prymus baterii Kazimierz Rutkowski
• 75 z 7. baterii, a wśród nich prymus baterii Zygmunt Sławiński i Roman Androletti †1940 Katyń^[7]
• 76 z 8 baterii, a wśród nich prymus baterii Władysław Krzewski
• 74 z 9 baterii, a wśród nich prymus baterii Otto Lempke
• 32 z Centrum Wyszkolenia Artylerii Przeciwlotniczej, a wśród nich prymus baterii

W dniach 11-13 sierpnia 1932 do szkoły przyjęto 960 uczniów^[8]. 1 października po raz pierwszy w historii szkoły został zorganizowany pluton weterynaryjny^[9]. 30 października rekruci złożyli przysięgę^[10].

Tytuł podchorążego otrzymało (...) uczniów:

• 76 z 1. baterii a wśród nich Michał Sczaniecki (11 dak),
• 79 z 2. baterii,
• 70 z 3. baterii,
• 70 z 4. baterii,
• 80 z 5. baterii, a wśród nich Eugeniusz Wierzbicki (18 pal),
• 63 z 6. baterii, a wśród nich Zbigniew Jan Sałaciński (14 pal),
• 69 z 7. baterii,
• 71 z 8. baterii,
• 73 z 9. baterii,
• 55 z plutonu wet.^[11]

34 podchorążych zostało skierowanych na praktyki w oddziałach artylerii przeciwlotniczej^[12].

Poborowi z cenzusem przybyli do szkoły w dniach 18-19 września 1934. 29 listopada rekruci złożyli przysięgę^[13].

• Władysław Rydzewski z 4 baterii
• Alfred Zawadzki

Poborowi z cenzusem przybyli do szkoły w dniach 18-20 września 1934. Trzy dni później miało miejsce uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego^[14]. 23 października na strzelnicy w Poniczowie przeprowadzono pierwsze strzelanie z użyciem amunicji bojowej^[15]. 18 listopada szeregowi z cenzusem złożyli przysięgę^[15]. 10 grudnia podoficerowie i szeregowcy z cenzusem z plutonu artylerii piechoty 1. baterii otrzymali tytuły podchorążych artylerii^[16]. W tym samym miesiącu 12 bombardierów z cenzusem zostało przeniesionych do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie, a dwóch do Plutonu Podchorążych Rezerwy przy 1 Batalionie Balonowym w Toruniu^[16].

• Konstanty Laidler
• Kazimierz Smolski
• Bohdan Sylwestrowicz
• Roman Śledziński †1940 Charków^[17]

Wykaz absolwentów XIII Kursu w latach 1936-1937^[18]. XI Kurs utworzono w strukturze dwóch plutonów artylerii konnej i artylerii piechoty:

• bateria podchorążych artylerii
  • dowódca - kpt. Wiktor Olszewski
  • oficerowie:
    • kpt. Wojciech Rankowicz (dowódca 1. plutonu artylerii konnej)
    • kpt. Stefan Greger
    • por. Rudolf Majewski
    • por. Jan Gil
  • podoficerowie-instruktorzy:
    • plut. Aleksander Oszast
    • plut. Bronisław Lachowicz
    • plut. Jan Wojtkowski
    • plut. Wiktor Babicki
  • szef baterii - st. ogn. Józef Błoch

W I baterii było 73 absolwentów. Nie jest znana pełna lista podchorążych, którzy ukończyli ten kurs:

Wykaz absolwentów niepełny.

• 4 bateria podchorążych artylerii konnej
  • dowódca - kpt Mieczysław Kułakowski
  • oficerowie:
    • kpt.Greger
    • kpt.Kraszewski
    • por.Gil
    • por.Borczyński
  • podoficerowie-instruktorzy:
    • plut.Piotruk
    • plut.Brzyski
    • plut.Dzieżyc
    • St. ogn. Złoch

tytuł podchorążego uzyskało 76 absolwentów:

• Wykaz absolwentów pełny

• 5 bateria podchorążych artylerii konnej

• • dowódca - mjr Mieczysław Kułakowski
  • oficerowie:
    • kpt.Aleksander Lichoń
    • kpt.Mrówczynski
    • por.Jankowski
    • por.Kozanecki
  • podoficerowie-instruktorzy:
    • plut.Stanisław Andrzejewicz
    • plut.Bednarski
    • plut.Chlebiński
    • plut.Kubak
  • szef baterii-st.ogn.Hergesheimer

tytuł podchorążego uzyskało 101 absolwentów:

Wykaz absolwentów XIII Kursu w latach 1938-1939^[19].

Oficerowie i podoficerowie 9 baterii

1. dowódca baterii - kpt. Stanisław Kraszewski (zamordowany w Katyniu)
2. dowódca plutonu - kpt. Tadeusz Jakub Naturalista (zamordowany w Katyniu)
3. oficer kulturalno-oświatowy - kpt. Jan Konopacki (zamordowany w Katyniu)
4. dowódca plutonu - por. Bolesław Woźniak
5. instruktor jazdy konnej - ogn. Józef Kowal
6. szef baterii - ogn. Stefan Molenda
7. instruktor - ogn. Stanisław Szypuliński
8. instruktor - plut. Józef Szawracki

Podchorążowie (w nawiasach podano przydziały po ukończeniu szkoły):

• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Zbigniew Gnat-Witeska, Podchorążowie artylerii konnej i weterynarii z Włodzimierza Wołyńskiego, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1996, ISBN 83-87103-16-0
• Rocznik Pamiątkowy Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerji we Włodzimierzu Rok 1929–1930. Karol Halski (red.) Tadeusz Kubalski (red.) Jerzy Michałowski (red.) Tadeusz Sztumberk-Rychter (red.) Edward Szwed (red.). Warszawa: Zakłady Graficzne „Nasza Drukarnia”, 1930.
• Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных - узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
• Trzeci Rocznik Pamiątkowy Szóstego Kursu Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerji we Włodzimierzu Rok 1931–1932. Warszawa: Zakłady Drukarski F. Wyszyński i Sp., 1932.
• Rocznik Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerji Rok 1932–1933. Stanisław Szancer (red. nacz.) Stanisław Gostkowski (red.) Andrzej Malewski (red.) Juliusz Ostromęcki (red.) Ignacy Prądzyński (red.) Michał Sczaniecki (red.) Eugeniusz Wierzbicki (ilustr.). 1933.
• Rocznik SPRA 1933–1934. Józef Porębny (red.) Paweł Dąbrowski (red.) Juliusz Grodzicki (red.) Władysław Rydzewski (red.) Stanisław Suchorzewski (red.) Paweł Wiktorski (red.). Warszawa: Makowiecki & Maniecki, 1934.
• Rocznik SPRA 1934–1935. Alfred Prager (red. nacz.) Aleksander Epstein (red.) Kazimierz Heymanowski (red.) Władysław Halicki (red.) Konstanty Laidler (red.) Zygmunt Ostrowski (red.) Piotr Rospondek (red.). Warszawa: Zakłady Drukarskie F. Wyszyński i Spółka, 1935.
• Jan Łukasiak, Wołyńska Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii im. Marcina Kątskiego, Oficyna Wydawnicza "Ajax", Pruszków 2000.
• Józef Szczublewski, Materiały kronikarskie kronikarza 9 baterii WSPRA, kurs XIII, 1938/1939.
• Janusz Hajnowski, Materiały pamiętnikarskie elewa kursu XIII 1938/1939, b. pełniącego obowiązki szefa baterii 9 (obecnie mjr rez. Wojska Polskiego).
• Dzienniki rozkazów i roczniki SPRA