Krzysztof Hartknoch (ur. w 1644 w Jabłonce koło Pasymia^[1], zm. 3 stycznia 1687 w Toruniu^{[potrzebny przypis]}) – historyk, profesor protestanckiego Gimnazjum Akademickiego w Toruniu. Uchodzi on za najwybitniejszego historyka Rzeczypospolitej drugiej połowy XVII wieku^[1].

Krzysztof Hartknoch urodził się we wsi Jabłonka koło Pasymia^[1]. Uczył się w szkołach w Pasymiu i w Królewcu, nie ukończył jednak studiów z powodów finansowych. W 1665 roku wyjechał do Kowna, gdzie został domowym nauczycielem. Pracował także w Wilnie i w Gdańsku, w 1667 roku powrócił do Królewca, gdzie mieszkał do 1677 roku. Dnia 21 kwietnia 1672 roku uzyskał stopień magistra filozofii na Akademii w Królewcu, gdzie do roku 1677 pozostał jako wykładowca^{[potrzebny przypis]}.

Zainteresowany historią Prus, ogłosił w tym czasie szereg łacińskich rozpraw historycznych: O Początkach Prus, O formie dawnego państwa pruskiego, O prawie pruskim, O bałwochwalstwie i przesądach dawnych Prusów. Wtedy też odnalazł i opracował pochodzącą z XIV wieku krzyżacką kronikę Piotra z Dusburga, którą wydał drukiem w 1679 w Lipsku. Napisał również rozprawę Res Publica Polonica duobus libris ilustrata, o ustroju i historii Polski. Zajmował się także tematyka prawno-ustrojowa Polski, publikując anonimowo krytyczne i liczne poprawki do dzieła M. Chwałkowskiego^{[potrzebny przypis]}.

Na początku^{[potrzebny przypis]} 1677 roku został zaproszony do Torunia przez rektora toruńskiego Gimnazjum Akademickiego Ernesta Königa^{[potrzebny przypis]} by objął stanowisko profesora gimnazjalnego^[1]. Od 1681 roku był dyrektorem, a od 1686 konrektorem tego gimnazjum^{[potrzebny przypis]}.

Jest autorem pracy pt. Republica Polonica duobus libris illustrata, wydanej w 1687 roku w Frankfurcie i Lipsku oraz ponownie w 1698 w Lipsku. W tej pracy Hartknoch przedstawił historię państwa polsko-litewskiego. W następnych latach badał on dzieje plemion pruskich i zakonu krzyżackiego^[1].

Mieszkając w Toruniu napisał swoje dwa najobszerniejsze i najważniejsze dzieła historyczne: Altes und Neues Preussen (1684) i Preussische Kirchen–Historia (1686). Były to obszerne monografie historyczne prowincji, znane i cenione do dziś przez historyków^{[potrzebny przypis]}.

Jest również autorem tragedii o królu ateńskim Kodrusie^[2].

Zmarł 3 stycznia 1687 roku i został pochowany w Toruniu w podziemiu kościoła NMP^{[potrzebny przypis]}. Po jego śmierci jego zbiory biblioteczne przeszły na własność Gimnazjum Akademickiego^[3].

• Respublica Polonica duobus libris illustrata, Frankfurt-Lipsk 1678 (następne wydania dzieła w latach 1687 i 1698 pod tytułem De respublica Polonica^[4]);
• Preussische Kirchen-Historia..., Gdańsk 1686;
• Altes und Neues Preussen..., Królewiec 1684;
• Selectae dissertationes historicae de variis rebus prusicis opera..., 1679.

• StanisławS. Salmonowicz StanisławS., Kultura umysłowa Torunia między barokiem a oświeceniem, [w:] MarianM. Biskup (red.), Historia Torunia. Między barokiem i oświeceniem (1660–1793). Tom II. Część III, Toruń: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1996a .
• StanisławS. Salmonowicz StanisławS., Dzieje książki i czytelnictwa, [w:] MarianM. Biskup (red.), Historia Torunia. Między barokiem i oświeceniem (1660–1793). Tom II. Część III, Toruń: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1996b .

• Serczyk J.: Krzysztof Hartknoch, w: Wybitni ludzie dawnego Torunia, PWN 1982, s. 81–88. ISBN 83-01-04406-3.
• Iwona Liżewska; Wiktor Knercer: Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej, Agencja Wydawnicza „Remix”: Olsztyn 1998, 171 str. (dane ze strony 49), ISBN 83-87031-13-5.

• Wersja cyfrowa Alt und Neues Preussen... w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej
• Wersja cyfrowa Preussische Kirchen Historia... w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej
• De Repvblica Polonica Libri Dvo (1698) w bibliotece Polona