Komenda Rejonu Uzupełnień Pińczów (KRU Pińczów) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].
Historia komendy
W listopadzie 1921, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów i wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, na terenie Okręgu Korpusu Nr X została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Pińczów[2][3]. Okręg poborowy PKU Pińczów obejmował powiaty: jędrzejowski, pińczowski i stopnicki, które dotychczas leżały w granicach Okręgu Generalnego „Kielce”. Powiaty pińczowski i stopnicki zostały wyłączone z okręgu PKU 4 pp Leg., natomiast powiat jędrzejowski z okręgu PKU 25 pp[4][5][6].
W marcu 1930 PKU Pińczów nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr X i administrowała powiatami: jędrzejowskim, pińczowskim i stopnickim[7]. W grudniu tego roku posiadała skład osobowy typ I[8].
31 lipca 1931 gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[9].
1 lipca 1938 weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Pińczów została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Pińczów przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938[14], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 o powszechnym obowiązku wojskowym[15]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Pińczów normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[16].
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr X, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: jędrzejowski, pińczowski i stopnicki[1].
10 września 1939 wszyscy oficerowie KRU Pińczów znaleźli się w Grupie „Stalowa Wola”: major Koellner jako dowódca batalionu wartowniczego rozlokowanego pod Rozwadowem, kapitan Grocholak jako dowódca batalionu zbiorczego (stojacego na południe od baonu mjr. Koellnera) i kapitan Wnętrzak jako dowódca kompanii plot. karabinów maszynowych typ B nr 107 w Zarzeczu[17].
Obsada personalna
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Pińczów, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938.
Komendanci
ppłk piech. Stanisław Palle (do 10 IX 1922 → Rezerwa Oficerów Sztabowych DOK X[18])
ppłk piech. Włodzimierz Nyczaj (1 IX[18] – 1 XI 1922 → Rezerwa Oficerów Sztabowych DOK I[19])
kpt. Antoni Toporowski (VI[73] – XII 1934 → kierownik I referatu)
referent
por. kanc. Janusz Korsak (II 1926 – 1 IX 1927[74] → kierownik kancelarii szefa SG)
kpt. kanc. Adolf I Thiel (XI 1928[75] – IX 1930 → kierownik I referatu)
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1938–1939[37][g]
kierownik I referatu ewidencji – kpt. adm. (piech.) Benedykt Józef Grocholak (Grochalak[77][h])
kierownik II referatu uzupełnień – kpt. adm. (piech.) Alfons Wnętrzak †1940 Charków[82]
Uwagi
↑Sierż. Piotr Doryński ur. 18 czerwca 1897 w Częstochowie, w rodzinie Władysława[10] (lub ur. w 1896 w Łodzi jako syn Apolonii[11]). W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 6 pułku piechoty Legionów Polskich.
↑mjr piech. Władysław Połeć (ur. 8 grudnia 1891[27]). Był odznaczony Krzyżem Walecznych i Złotym Krzyżem Zasługi. Do Wojska Polskiego został przyjęty z byłej armii austro-węgierskiej. W maju 1925 został przeniesiony z 1 Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu do 82 Pułku Piechoty w Brześciu nad Bugiem na stanowisko dowódcy II batalionu[28]. W październiku 1926 został przeniesiony do 18 Pułku Piechoty w Skierniewicach na stanowisko dowódcy I batalionu[29]. W grudniu tego roku został przesunięty na stanowisko dowódcy II batalionu[30], a w listopadzie 1927 przesunięty na stanowisko kwatermistrza[31]. W marcu 1930 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy Batalionu KOP „Skałat”[32]. W marcu 1932 został przeniesiony z KOP do PKU Pińczów na stanowisko komendanta. W marcu 1934 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr X. Z dniem 31 stycznia 1935 został przeniesiony w stan spoczynku[33].
↑Kpt. piech. Mieczysław Gustaw Bożydar Osuchowski (ur. 26 lutego 1900, zm. 16 listopada 1971) na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 w korpusie oficerów piechoty. W 1939 nadal pełnił służbę w 2 pp Leg. na stanowisku adiutanta[47]. W czasie kampanii wrześniowej był I adiutantem 2 pp Leg.
↑Kpt. piech. Wojciech Zjawin ur. 26 października 1887 w Jagielnicy, w rodzinie Bartłomieja. Do Wojska Polskiego został przyjęty z byłej armii austro-węgierskiej w stopniu podporucznika. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów piechoty[48]. Z dniem 31 października 1933 został przeniesiony w stan spoczynku[49]. 9 maja 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[50]. Po zakończeniu II wojny światowej został zarejestrowany w jednej z rejonowych komend uzupełnień[51].
↑Urzędnik wojsk. XI rangi Franciszek Dąbrowski (ur. 30 listopada 1879) z dniem 1 stycznia 1925 został mianowany chorążym zawodowym w piechocie, wcielony do 2 pp Leg. i przydzielony do PKU Pińczów na stanowisko OE Jędrzejów[57]. W 1923 pełnił służbę w PKU Gródek Jagielloński na stanowisku oficera ewidencyjnego[58].
↑kpt. piech. Tadeusz Wilczewski ur. 23 kwietnia 1889 (17 kwietnia 1886) w Kurzelówce nad Uszycą, w ówczesnym powiecie uszyckimguberni podolskiej, w rodzinie Henryka i Jadwigi z Popowskich[69]. Był bratem Leona (ur. 1895), kapitana piechoty i Mieczysława (1898–1939), kapitana artylerii, dowódcy 1/18 dac.
↑Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[76].
↑W ewidencji Wojska Polskiego jego nazwisko podawano w dwóch wersjach: Grocholak[78] i Grochalak. Benedykt Grochalak (ur. 20 marca 1893 w Warszawie[79][80]), zamieszkały w Pińczowie, figuruje jako więzień KL Buchenwald (od 22 sierpnia 1940)[81].
↑ abRozkaz Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X Nr 11 z 21 lipca 1932 w: Żandarmeria Wojskowa w dokumentach z lat 1918–1939. Jan Tarczyński (nadzór merytoryczny). T. 2: Dzienniki Rozkazów Dowództw Okręgów Korpusów. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2017, s. 612. ISBN 978-83-63050-46-7..
↑Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 296, ogłoszono przydział mjr. piech. Feliksa Dąbrowskiego z 55 pp na stanowisko kierownika I referatu, który sprostowano w Dz. Pers. MSWojsk. Nr 1 z 28 stycznia 1931, s. 49, jako przydział do PKU Kałusz na stanowisko kierownika I referatu.
↑Rozkaz Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X Nr 5 z 25 lutego 1935 w: Żandarmeria Wojskowa w dokumentach z lat 1918–1939. Jan Tarczyński (nadzór merytoryczny). T. 2: Dzienniki Rozkazów Dowództw Okręgów Korpusów. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2017, s. 613. ISBN 978-83-63050-46-7..
Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
