Alfons Wnętrzak

Alfons Wnętrzak
kapitan administracji kapitan administracji
Data i miejsce urodzenia

3 września 1896
Żywiec

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Grupa „Stalowa Wola”

Stanowiska

dowódca kompanii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Alfons Wnętrzak[a] (ur. 3 września 1896 w Żywcu, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 3 września 1896 w Żywcu, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Stanisława i Anny ze Sprychów[1][2][3][4][5]. W 1914 ukończył naukę w piątej klasie c. k. Wyższej Szkoły Realnej w Żywcu[6]. Grał na waltorni w orkiestrze szkolnej[7].

W tym samym roku wstąpił do Legionów Polskich[8][9][10]. Początkowo służył w 1 pułku piechoty[8]. 25 stycznia 1915 został przydzielony do Komendy I Brygady LP, pozostając w ewidencji 5 pułku piechoty[8]. Wiosną 1916 został wykazany w kadrze Komendy Grupy Polskich Legionów w Kozienicach, a 9 maja tego roku wymieniony w spisie imiennym kompanii marszowych w tym garnizonie[8]. 26 czerwca 1917 w żywieckiej szkole realnej „złożył maturę przyśpieszoną”[11]. W 1918 służył w II Korpusie Polskim w Rosji, a następnie działał w Polskiej Organizacji Wojskowej[1].

W latach 1918–1920 walczył w szeregach Wojska Polskiego[1]. 21 sierpnia 1919 jako podoficer byłych Legionów Polskich służący w 8 pułku piechoty Legionów został mianowany z dniem 1 sierpnia tego roku podporucznikiem w piechocie[12].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 8 pułku piechoty Legionów w Lublinie[13]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 55. lokatą w korpusie oficerów piechoty[13][14]. Później został przeniesiony do 3 pułku strzelców podhalańskich w Bielsku[15][16]. 31 marca 1924 prezydent RP nadał mu stopień kapitana ze starszeństwem z dnia 1 lipca 1923 i 34. lokatą w korpusie oficerów piechoty[17][18][19][20]. Z dniem 26 lutego 1925 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[21]. Służył w 12 batalionie granicznym w Skałacie[1]. 23 grudnia 1927 został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z pozostawieniem na dotychczas zajmowanym stanowisku w KOP[22]. W kwietniu 1928 został przeniesiony z KOP do 3 pułku strzelców podhalańskich[23][24][25]. W czerwcu 1933 został przeniesiony do 71 pułku piechoty w Ostrowi Mazowieckiej[26][27][28]. W 1937 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Pińczów na stanowisko kierownika referatu[1]. W marcu 1939 pełnił służbę w Komendzie Rejonu Uzupełnień Pińczów na stanowisku kierownika II referatu uzupełnień[29]. W tym czasie był już przeniesiony do korpusu oficerów administracji, grupa administracyjna[30]. Od 10 września 1939 jako dowódca kompanii plot. karabinów maszynowych typ B nr 107 walczył w składzie Grupy „Stalowa Wola”[31].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej[1]. Przebywał w obozie w Starobielsku[1]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[32]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 511[1].

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[33][34][35]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[36][37][38].

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ W „Księdze Cmentarnej (...)” został ujęty jako Alfons Wnętrzak-Ojwazowski[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 601.
  2. ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-17].
  3. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-17].
  4. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-17].
  5. ↑ Sprawozdanie 1917 ↓, s. 40.
  6. ↑ Sprawozdanie 1914 ↓, s. 83.
  7. ↑ Sprawozdanie 1914 ↓, s. 63.
  8. ↑ a b c d Wnętrzak Alfons. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2024-01-17].
  9. ↑ Sprawozdanie 1916 ↓, s. 42.
  10. ↑ Sprawozdanie 1917 ↓, s. 35.
  11. ↑ Sprawozdanie 1917 ↓, s. 40, 45.
  12. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 88 z 12 września 1919, poz. 3130.
  13. ↑ a b Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 72.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 422.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 382.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 330.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924, s. 172.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 365.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 201.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 47.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 21 lipca 1925, s. 398.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927. Dodatek Nr 1, s. 8.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 178.
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 103.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 617.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933, s. 132.
  27. ↑ Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 43.
  28. ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 42.
  29. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 854.
  30. ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 293.
  31. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 129, 332.
  32. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  33. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 64 [dostęp 2024-10-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  34. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  35. ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  36. ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  37. ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
  38. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
  39. ↑ M.P. z 1932 r. nr 92, poz. 124.
  40. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-17].
  41. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-17].

Bibliografia