PROFILPELAJAR.COM

Jean de Bodt
	; Jean de Bodt (1729); Portret w zbiorach Zeughaus, Berlin (olej, Louis de Silvestre)
Data i miejsce urodzenia	6 maja 1670 ; Paryż
Data i miejsce śmierci	3 stycznia 1745 ; Drezno
Zawód, zajęcie	architekt barokowy, inżynier forteczny, projektant twierdz pruskich, pruski generał
Narodowość	francusko-niemiecka
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jean de Bodt^[a] (ur. 6 maja 1670^[b] w Paryżu, zm. 3 stycznia 1745 w Dreźnie) – francusko-niemiecki^[4]^[c] architekt barokowy, inżynier forteczny, pruski generał, projektant twierdz pruskich oraz innych budowli wojskowych i cywilnych (barok), członek Pruskiej Akademii Nauk.

Życiorys

Urodził się w Paryżu w rodzinie hugenotów (francuskich ewangelików reformowanych) pochodzących z Holandii^[3] lub Meklemburgii^[2]. Wraz z ojcem wyjechał z Francji do Holandii w 1684 roku (w wieku 14 lat). Decyzja o wyjeździe była związana z wydaniem przez Ludwika XIV edyktu z Fontainebleau (1685)^[d].

W latach 1688–1699^[5]^[6] służył w angielsko-holenderskiej armii Wilhelma III Orańskiego, (1690–1691 – Irlandia, 1692–1695 – Flandria; został ranny w Irlandii, w czasie bitwy nad Boyne), a w latach 1699–1728 – w brandenburskiej armii Fryderyka III, elektora Brandenburgii. Poza służbą wojskową zdobywał – głównie w Anglii – wiedzę o budowie fortyfikacji i architekturze cywilnej^[3]. W roku 1698 projektował barokowe elementy dla Whitehall Palace i Pałacu Placentii (projekty nie zostały zrealizowane)^[5].

Plan miasta i twierdzy Kostrzyn z 1728 roku

W wieku 28 lat (1698) cieszył się uznaniem Fryderyka III, o czym świadczy m.in. powierzenie mu kierownictwa końcowego etapu (1699–1706) budowy Berlińskiego Arsenału, rozpoczętej przez Johanna Neringa^[3] (w Berlinie był znany jako Johann von Bodt lub von Bott^[5]). Szybko awansował również w armii. Początkowo był kapitanem gwardii fizylierów, we wrześniu 1703 roku otrzymał stanowisko naczelnego inżyniera, specjalisty w dziedzinie budowy fortyfikacji pruskich, a następnie^[1]:

24 grudnia 1717 – stopień generała majora,
1 stycznia 1722 – stanowisko komendanta twierdzy Wesel
13 października 1728 – szefostwo pruskiego korpusu inżynieryjnego (jako generał porucznik) i stanowisko naczelnego intendenta budynków cywilnych i wojskowych (Generalintendant der Zivil- und Militärgebäude) w Dreźnie^[5]^[7]
16 marca 1741 – stopień generała piechoty, stanowisko komendanta twierdzy Drezno (zwierzchnika wszystkich fortyfikacji i budynków wojskowych)

W tychże latach wykonał projekty licznych budynków cywilnych i obiektów wojskowych m.in. plany^[1]:

twierdzy Kostrzyn (zob. Kostrzyn nad Odrą)
fortyfikacji miejskich Szczecina (zrealizowano koncepcje Gerharda van Wallrawe)

Był członkiem Berlińsko-Brandenburskiej Akademii Nauk. W roku 1742 utworzył „Ingenieurakademie zu Dresden“^[1]. Zmarł w Dreźnie 3 stycznia 1745 roku^[1]^[2]

Prace architektoniczne

Poczdam, Wesel, Drezno

Pałace rodów szlacheckich w Prusach Wschodnich

Na długiej liście budowli, które Jean de Bodt projektował, budował (nadzorował budowę) lub restaurował^[5]^[3]^[6] znajdują się m.in.^[5]:

1695–1703 – wieża kościoła parafialnego w Poczdame, zaprojektowanego przez Neringa
1700–1702 – Zamek w Schwerinie
1701 – „Wrota Fortuny” (niem. Fortunaportal) w Poczdamie
1701–1704 – pałac rodu Dohnów w Gładyszach
1706 – zbrojownia Zeughaus przy Unter den Linden w Berlinie (projekt Johanna Neringa, rzeźby Andreasa Schlütera)
1709–1714 – pałac „Friedrichstein”^[8] (miejsce narodzin Marion Dönhoff^[9])
1710–1716 – kolejne pałace rodu Dönhoff w Prusach Wschodnich
1710–1720 – Stainborough, Yorkshire (Wentworth Castle)^[10]
1718–1722 – Brama Berlińska (niem. Berliner Tor) w Wesel
1730 ok. – Pałac Holenderski (późniejszy Pałac Japoński) w Dreźnie^[11]
1734–1736 – rozbudowa zamku Königstein (okolice Drezna)

Uwagi

↑ Znany również jako: Jean de Bott, Johann von Bodt, Johannes von Bodt, Johann von Bott (w „Encyklopedii Szczecina” – prawdopodobnie omyłkowo – „Jaen de Bodt”^[1]).
↑ Datę dzienną urodzenia podano według „Encyklopedii Szczecina” (1999)^[1]. W części innych źródeł wskazywany jest tylko rok 1670^[2] albo informacja „Oktober 1670”^[3].
↑ Dostępne informacje nt. narodowości nie są jednoznaczne. Urodził się w rodzinie francuskich protestantów, pochodzących z Holandii^[3] lub Meklemburgii^[2]. W portalu Deutsche Nationalbibliothek zamieszczono informację „Land: Frankreich; Deutschland”^[4].
↑ Ludwik XIV odwołał kończący wojny religijne edykt nantejski Henryka IV Burbona (1598)^[2]. Edykt z Fontainebleau spowodował masową emigrację francuskich protestantów do Prus, Szwajcarii, Holandii i Anglii.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Mieczysław Stelmach: Bodt Jaen de. W: red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. A–O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 104. ISBN 83-87341-45-2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Winkler: Bodt, Jean de. [w:] Allgemeine Deutsche Biographie 3 (Literatur: F. Meyer, Berühmte Männer Berlins, 1875, s. 181) [on-line]. 1876. s. 24. [dostęp 2016-10-21]. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Günther Meinert: de Bodt, Jean. [w:] Neue Deutsche Biographie 2 [on-line]. 1955. s. 363. [dostęp 2016-10-21].
↑ ^a ^b Bodt, Jean de (idn 119547252). [w:] Katalog Deutsche Nationalbibliothek w portalu DNB [on-line]. [dostęp 2016-10-22]. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Bodt, Jean de (1670–1745). [w:] A Dictionary of Architecture and Landscape Architecture [on-line]. Encyclopedia.com. [dostęp 2016-10-21].
↑ ^a ^b Kuke, Hans-Joachim: Jean de Bodt (spis treści obszernej biografii). Worms : Werner, 2002. ISBN 978-3-88462-179-0.
↑ Stefan Hirtz: Grenzen und Stadttore von Berlin: Positionen der Toranlagen im Stadtgrundriß und ihr Einfluß auf das Stadtbild. diplom.de, 2000, s. 72. ISBN 3-8324-2443-1. (niem.).
↑ Geschichte von Friedrichstein. [w:] www.ostpreussen.net [on-line]. [dostęp 2016-10-22]. (niem.).
↑ Marion Gräfin Dönhoff – 105. Geburtstag. [w:] Historische Kalenderblätter [on-line]. Kulturzentrum Ostpreußen in Ellingen/Bay. [dostęp 2016-10-23]. (niem.).
↑ De Bodt, Jean: Architectural drawing. [w:] Drawings (2) showing a lateral and a longitudinal cross-section of a building in the French style, probably designed for an English patron [on-line]. Victoria and Albert Museum, London. [dostęp 2016-10-22]. (ang.).
↑ Götz Eckardt (Hrsg.): Schicksale deutscher Baudenkmale im zweiten Weltkrieg, Berlin 1978, S. 398, Fritz Löffler: Stadtkreis Dresden; cyt. według de:Japanisches Palais