zamknięcie szkół protestanckich oraz pozwalał na nawracanie siłą na katolicyzm
nakazywał pastorom kalwińskim natychmiastowe opuszczenie terytorium Francji lub przejście na katolicyzm i pobieranie renty od państwa
zakazywał świeckim protestantom ucieczki z kraju
tym, którzy nie chcieli przejść na katolicyzm pozwalał na wolność sumienia, ale bez żadnego prawa do modlitw, kultu, lektury pism religijnych pod groźbą kary więzienia, a nawet w przypadku recydywy, śmierci
Edykt ten stanowił także oficjalne potwierdzenie trwających od kilku lat prześladowań protestantów zapoczątkowanych w 1681 roku przez dragonady. Król wydał ten edykt m.in. po namowach swojej drugiej żony Madame de Maintenon, nawróconej na katolicyzm hugenotki, która była gorącą zwolenniczką prześladowania protestantów. Niemały wpływ na postawę królowej miał jej duchowy doradca i spowiednik – ojciec François de la Chaise.[potrzebny przypis]
Ludwik XIV
Podejmowane przez protestantów próby odprawiania nabożeństw w miejscach odosobnionych (lasach i w górach) doprowadziło jedynie do grupowych egzekucji. Sytuacja dla protestantów stała się dramatyczna i w rezultacie prześladowań religijnych kraj opuściło pomimo zakazu kilkaset tysięcy protestantów (zwanych hugenotami), którzy znaleźli schronienie w Anglii, Holandii, Szwecji, Szwajcarii, Danii, Prusach.
17 stycznia 1686 Ludwik XIV stwierdził, że protestantyzm we Francji został praktycznie zlikwidowany: z około 900 tys. protestantów w kraju pozostało ich tylko około 1,5 tys. Twierdzenia te nie odpowiadały prawdzie, ponieważ dość liczna społeczność protestancka zachowała się na południu Francji w Sewennach, gdzie 24 lipca 1702 roku wybuchło powstanie kamizardów.
Ucieczka z Francji tak dużej liczby obywateli, z których większość była wykwalifikowanymi rzemieślnikami i kupcami, stanowiła wczesną formę drenażu mózgów i pociągnęła za sobą zubożenie całych regionów kraju. Hugenoci zabrali ze sobą znajomość ważnych technologii dotyczących produkcji tkanin i jedwabiu, wyrobu zegarów, srebra oraz produkcji mebli i przyczynili się do rozwoju rzemiosła i kupiectwa w innych krajach rywalizujących z Francją.
Po wydaniu edyktu niektórzy władcy starali się zachęcić hugenotów do osiedlenia się w ich krajach – np. Fryderyk Wilhelm wydał pod koniec października 1685 roku edykt poczdamski mający na celu ściągnięcie hugenotów do jego kraju.
Michel le Tellier, jeden z ultrakatolickich państwowców wokół Ludwika, popierał taką regulację całe swoje życie. Umarł w kilka miesięcy po wydaniu edyktu, "dopełniając dzieło swojego życia".
Bibliografia
Jackson Joseph Spielvogel, Western Civilization – Volume II: Since 1500. Wadsworth Gengage Learning (8th Edition, 2009).
