Jaszczurówka (Zakopane)

Jaszczurówka
Dzielnica Zakopanego
Ilustracja
Kaplica Najświętszego Serca Jezusa w Jaszczurówce
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tatrzański

Miasto

Zakopane

SIMC

0964028

Wysokość

886 m n.p.m.

Położenie na mapie Zakopanego
Mapa konturowa Zakopanego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Jaszczurówka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Jaszczurówka”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Jaszczurówka”
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego
Mapa konturowa powiatu tatrzańskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Jaszczurówka”
Ziemia49°17′08″N 19°59′47″E/49,285456 19,996361
Multimedia w Wikimedia Commons

Jaszczurówka – część Zakopanego położona w jego wschodniej części przy drodze Oswalda Balzera do Łysej Polany i Morskiego Oka, ok. 4 km od centrum miasta.

Nazwa pochodzi od żyjących w rejonie wypływu cieplicy salamander plamistych nazywanych przez górali „jaszczurami”.

Jaszczurówka położona jest przy wylocie Doliny Olczyskiej, do której prowadzi zielony szlak turystyczny. Powstała w połowie XIX wieku dzięki naturalnym cieplicom o temperaturze ok. 20,5 °C, odkrytym w 1839 r. przez Ludwika Zejsznera. Przed włączeniem do Zakopanego Jaszczurówka należała do dóbr Poronina.

Analizę chemiczną wód termalnych Jaszczurówki przeprowadził w 1861 r. krakowski chemik Adolf Aleksandrowicz. Pierwszy basen wybudował w Jaszczurówce w latach 1861–1862 Adam Uznański, kolejne dwa powstały do 1891 r. W 1883 r. korzystał z nich Henryk Sienkiewicz. Temperatura cieplic spadła do ok. 18,5 °C w 1957 r. po działaniach wiertniczych, które doprowadziły do połączenia źródeł termalnych z wodami Olczyskiego Potoku. Dziś[kiedy?] kąpieliska są zamknięte, a ich tereny zostały wykupione od miasta przez Tatrzański Park Narodowy, który tworzy[kiedy?] na ich terenie ośrodek edukacyjny[potrzebny przypis].

Witraż w Kaplicy Najświętszego Serca Jezusa w Jaszczurówce

W Jaszczurówce przy drodze Oswalda Balzera stoi kaplica pw. Najświętszego Serca Jezusa, jedno z klasycznych dzieł stylu zakopiańskiego, zaprojektowana przez Stanisława Witkiewicza, zbudowana w latach 1905–1907. W tej dzielnicy znajdują się też: tartak, domy wczasowe, pensjonaty, pole namiotowe i dom sióstr urszulanek.

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Jaszczurówka”[1]. Od początku XX wieku działał w Jaszczurówce nowoczesny tartak z dwiema turbinami Francisa wraz ze stolarnią i gonciarnią. Rozbudował go okupant niemiecki (Hobag-Holzbaugesellschaft) na potrzeby produkcji dla Wehrmachtu. Został rozebrany w 1946[2].

Szlaki turystyczne

szlak turystyczny zielony – zielony z Jaszczurówki Doliną Olczyską na Olczyską Polanę, skąd dalej na Wielki Kopieniec i Toporową Cyrhlę. Czas przejścia na Olczysko: 40 min, ↓ 35 min

Przypisy

  1. ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.
  2. ↑ Henryk Jost, Ludowe tartaki i gonciarnie podhalańskie (próba monografii), Muzeum Tatrzańskie, Zakopane, 1989, s. 61

Bibliografia

Miejscowości i osady podtatrzańskie
Orawa
Podhale
Spisz
Liptów
Zakopane
Części miasta wg TERYT

Herb Zakopanego