Jan Tomasz Zamoyski (ur. 12 czerwca 1912 w Klemensowie [1] 29 czerwca 2002 w Warszawie [2] polityk . W latach 1939–1944 był szesnastym i ostatnim ordynatem Ordynacji Zamojskiej . Senator II kadencji w latach 1991–1993, prezes Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego w latach 1991–1998. Kawaler Orderu Orła Białego .
Pochodził z rodu Zamoyskich herbu Jelita . Był synem Maurycego Klemensa Zamoyskiego , polityka i piętnastego ordynata, oraz Marii Róży z Sapiehów.
W latach 1931–1932 odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu . W 1935 ukończył studia w Instytucie Handlu i Ekonomii w Nancy . W 1937 uzyskał półdyplom i absolutorium w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie [3] kampanii wrześniowej w szeregach 3 Dywizji Piechoty Legionów [3] Związku Walki Zbrojnej [4] Armii Krajowej . Był też członkiem konspiracyjnej organizacji „Uprawa” , zajmującej się zbieraniem funduszy na rzecz podziemia[5] pacyfikacji Zamojszczyzny wraz z żoną Różą uratowali z hitlerowskiego obozu w Zwierzyńcu 460 zabranych matkom dzieci . Dla 1500 chorych dzieci utworzył 4 szpitale, w tej sprawie interweniował u Odila Globocnika , dowódcy SS na dystrykt lubelski[6]
Na skutek powojennej reformy rolnej został pozbawiony majątku. Po krótkotrwałym pobycie w więzieniu w Kielcach osiedlił się na Pomorzu . W styczniu 1949 został aresztowany i skazany na 10 lat pozbawienia wolności. Przebywał w więzieniu we Wronkach , skąd wyszedł na wolność w połowie 1956[3] prawnie zrehabilitowany [7] Swissair (pracował tam do 1981)[3] [8]
Działał w założonym w Warszawie Towarzystwie Przyjaciół Zamościa; dzięki staraniom tej organizacji Sejm PRL w 1975 uchwalił ustawę o renowacji zespołu staromiejskiego[7] Starego Miasta w Zamościu w 1992 na listę światowego dziedzictwa UNESCO . Własnym sumptem utworzył w 1987 Muzeum Sztuki Sakralnej Fundacji Rodziny Zamoyskich przy zamojskiej kolegiacie[9]
W 1991 objął funkcję prezesa Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego , którą sprawował do 1998[2] wyborach parlamentarnych w 1991 został z ramienia Narodowego Komitetu Wyborczego wybrany w województwie zamojskim na senatora II kadencji[3] marszałka seniora . Zasiadał w klubie parlamentarnym Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego . Pracował w Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Kultury, Środków Przekazu i Edukacji [3] liście Macierewicza [10] wyborach parlamentarnych w 1993 bez powodzenia ubiegał się o reelekcję z ramienia Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform [11]
W 1991 ukazał się przeprowadzony przez Roberta Jarockiego wywiad rzeka z Janem Zamoyskim pt. Ostatni ordynat. Z Janem Zamoyskim spotkania i rozmowy [12]
Został pochowany w krypcie rodowej w katedrze Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła w Zamościu .
W 1995, w uznaniu znamienitych zasług położonych dla Rzeczypospolitej Polskiej , został przez prezydenta RP Lecha Wałęsę odznaczony Orderem Orła Białego [13]
Wyróżniony tytułami honorowego obywatela: Janowa Lubelskiego (1990)[14] Zamościa (1996)[15]
Został patronem Gimnazjum nr 2 w Zamościu[16]
Mąż Róży z Żółtowskich[17] Marcina Zamoyskiego , Gabrieli Bogusławskiej, Elżbiety Daszewskiej, Marii Ponińskiej i Agnieszki Rożnowskiej.
Przypisy
↑ Jan Tomasz hr. Zamoyski z Zamościa h. Jelita [dostęp 2019-10-01] .↑ a b Zamojszczyzna pożegnała ostatniego ordynata [dostęp 2015-07-23] .↑ a b c d e f Jan Tomasz Zamoyski [dostęp 2019-09-22] .↑ Uprawa-Tarcza – paramilitarna organizacja ziemian w czasie okupacji [dostęp 2019-09-22] .↑ Artur A. Szlufik Artur A. , Zamoyski Jan Tomasz [dostęp 2023-10-22] .↑ Sylwetka ostatniego Ordynata .↑ a b Pawel P. Rychter Pawel P. , Do końca Polsce oddani [dostęp 2019-10-01] .↑ Zamość wspomina Jana Zamoyskiego w setną rocznicę jego urodzin [dostęp 2019-10-01] .↑ Czesław C. Galek Czesław C. , Patriotyzm Jana Tomasza Zamoyskiego . Brak numerów stron w czasopiśmie ↑ Rafał R. Zychal Rafał R. , Andrzej A. Stankiewicz Andrzej A. , Lista Macierewicza ćwierć wieku później onet.pl , 4 czerwca 2017 [dostęp 2019-02-16] .↑ M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 471 ↑ Robert R. Zamoyski Robert R. , Ostatni ordynat. Z Janem Zamoyskim spotkania i rozmowy , Warszawa: PIW, 1991, s. 502 .↑ M.P. z 1995 r. nr 33, poz. 378 ↑ Jan Tomasz Zamoyski .↑ Honorowi Obywatele Zamościa [dostęp 2019-10-01] .↑ Gimnazjum Nr 2 im. Jana Zamoyskiego XVI Ordynata .↑ Patriotyzm Róży hrabiny Zamoyskiej z Żółtowskich ze Zwierzyńca [dostęp 2023-10-22] .
Herb Jelita II Rzeczpospolita Polska Sejm Ustawodawczy II RP
Sejm II RP
Senat II RP
Sejm Śląski II RP
Polska Rzeczpospolita Ludowa Sejm Ustawodawczy PRL
Sejm PRL
Senat PRL
III Rzeczpospolita Polska
