W 1920 roku przyjęto go z powrotem do PPS, na Śląsk wrócił w 1922 r.[2] Od 1922 do 1939 był przywódcą Polskiej Partii Socjalistycznej w Niemczech, od 1933 działającej pod nazwą Centralny Związek Zawodowy Polski. W latach 1922–1937 był redaktorem „Głosu Ludu” i „Związkowca”. W 1935 aresztowany na pięć miesięcy[2]. W sierpniu 1939, zagrożony aresztowaniem przez Gestapo, uciekł z Zabrza. W latach wojny w konspiracji.
W 1942 roku posługując się fałszywymi dokumentami (Kurt Meuller) wyjechał do Lipska, gdzie załatwiał Polakom dokumenty chroniące ich przed zesłaniem do obozów. Na Śląsk wrócił rok później, na polecenie władz PPS, gdzie zorganizował socjalistyczny ruch oporu. [2]Od 1944 pod pseudonimem „Kurt” był przewodniczącym Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS-WRN Górnego Śląska. Organizował broń dla podziemia zbrojnego.
W 1945 roku z ramienia PPS organizował struktury partii na terenach wyzwolonych. Wybitny działacz opozycji antykomunistycznej. Aresztowany w czerwcu 1945 roku za przynależność do WRN, z grupą Romana Motyki. Zwolniony ze względu na podeszły wiek. Stawał w obronie ludności autochtonicznej. W 1945 był przewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu PPS w Katowicach. W latach 1945–1948 był członkiem Rady Naczelnej PPS. Sprawował także funkcję wiceprezydenta Zabrza. Wydał wówczas pracę Pół wieku socjalizmu polskiego na Śląsku.
W lipcu 1945 zlikwidował w wyniku osobistej interwencji obóz wysiedleńczy w Zabrzu, w którym przetrzymywano Górnoślązaków, w tym powstańców śląskich. Domagał się ukarania winnych tej sytuacji wojewody Aleksandra Zawadzkiego i inżyniera Topolskiego. Od 1947 do 1952 był posłem na Sejm Ustawodawczy (w lutym 1947 był marszałkiem seniorem i przez kilka godzin głową państwa, jako p.o. prezydenta KRN).
Był autorem kolportowanej w formie maszynopisu broszury „Barbarzyński mord w Katyniu” oraz nieopublikowanych Historii Polski w latach 1918–1939 i 1939–1964, demaskujących prawdziwe oblicze systemu komunistycznego, a także biografii Ignacego Daszyńskiego. W 1957 próbował bezskutecznie reaktywować PPS, na drodze konstytucyjnej (w 1948 był przeciwnikiem zjednoczenia partii z PPR w PZPR[3].
W Zabrzu na budynku Politechniki Śląskiej przy ulicy Charlesa de Gaulle'a 66 (tj. kamienicy, w której mieszkał po wojnie) odsłonięto w 2015 roku tablicę upamiętniającą jego żywot. [2]
Franciszek Trąbalski, Stefan Motyka, Pół wieku socjalizmu polskiego na Śląsku, Spółdzielnia Wydawnicza „Wiedza” – Warszawa, 1947 r., Zeszyt Nr 5 serii: WIEDZA TO POTĘGA.
W 1951 praca ta została, wraz z innymi zeszytami serii, wycofana z polskich bibliotek oraz objęta cenzurą[4].
↑ abcdefghDariuszD.ZalegaDariuszD., Bez pana i plebana: 111 gawęd z ludowej historii Śląska, Ludowa Historia Polski, Warszawa: Wydawnictwo RM, 2021, ISBN 978-83-8151-479-8 [dostęp 2023-09-29]. Brak numerów stron w książce
↑Cenzura PRL : wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r.. posł. Zbigniew Żmigrodzki. Nortom: Wrocław, 2002, s. 5. ISBN 83-85829-88-1.
↑M.P. z 1946 r. nr 30, poz. 58 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej w dziele pracy organizacyjnej przy utworzeniu administracji państwowej i samorządu, uruchomieniu uczelni i odbudowie demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach Województwa Śląsko-Dąbrowskiego”.
