Jan Baranowski (naukowiec)

Jan Baranowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

26 grudnia 1800
Sławków

Data i miejsce śmierci

8 listopada 1879
Lublin

profesor nauk przyrodniczych
Specjalność: astronomia
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Profesura

1862

Uczelnia

warszawskie Obserwatorium Astronomiczne
Szkoła Główna Warszawska

Okres zatrudn.

1825-1869

Dyrektor Obserwatorium Astronomicznego
Odznaczenia
Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie)
Multimedia w Wikimedia Commons
Władze Szkoły Głównej Warszawskiej, Jan Baranowski w środkowym rzędzie z prawej strony
Ten artykuł dotyczy astronoma. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

Jan Baranowski (ur. 26 grudnia 1800 w Sławkowie, zm. 8 listopada 1879 w Lublinie) – astronom, przyrodnik.

Życiorys

Studia rozpoczął na Uniwersytecie Jagiellońskim, a ukończył 12 lipca 1825 roku na Uniwersytecie Warszawskim[1]. Od roku 1825 adiunkt, następnie w latach 1848–1869 dyrektor warszawskiego Obserwatorium Astronomicznego. Równolegle w latach 1862–1869 był profesorem Szkoły Głównej w Warszawie[potrzebny przypis], a pod koniec jej istnienia także dziekanem Wydziału Matematyczo-Fizycznego[2].

W 1833 roku obliczył orbitę komety Biela.

Od 1843 pracował nad wydaniem po łacinie i w języku polskim De revolutionibus oraz innych pism Mikołaja Kopernika, zrealizowanym w 1854. Było to pierwszy przekład tego tytułu na język nowożytny, zawierająca także przedmowę Kopernika, której nie mają wydania norymberskie (dzięki wykorzystaniu egzemplarzy dzieła Kopernika z praskiej biblioteki Nositzów). W jednym tomie opublikowano prócz niego również Narrato Prima Jerzego Joachima Retyka, korespondencję oraz drobne pisma Kopernika.

Był jednym z autorów haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859-1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii.[3]

Obserwował całkowite zaćmienie Słońca w Warszawie 28 lipca 1851 i zmierzył czas jego trwania[4]. W latach 1857–1861 wydawał „Kalendarz Obserwatorium Astronomicznego Warszawskiego”, w którym zamieszczał obserwacje fenologiczne.

Od roku 1869 jako emeryt zamieszkał u Walentego Baranowskiego, swego brata biskupa w Lublinie.

Odznaczony Orderem św. Stanisława II klasy.

Grób Jana Baranowskiego na cmentarzu przy Lipowej w Lublinie
Epitafium Jana Baranowskiego w archikatedrze lubelskiej

Przypisy

  1. ↑ Eugeniusz Rybka, Przemysław Rybka, Historia astronomii w Polsce, t. II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983, s. 120, ISBN 83-04-01478-5.
  2. ↑ Michał Kamieński, Zarys dziejów Obserwatorium Warszawskiego 1815–1945, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej”, Seria C (zeszyt 2), 1959, s. 69-116, ISSN 0023-589X.
  3. ↑ "Encyklopedia Powszechna", tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.
  4. ↑ Baranowski Jan - astronom, [w:] Archiwum Państwowe w Warszawie; Zbiór Korotyńskich [online], Narodowe Archiwum Cyfrowe, skan 4 [dostęp 2024-08-10].

Bibliografia

Linki zewnętrzne