Jaświły (gmina)
Jaświły – gmina wiejska w województwie podlaskim, w powiecie monieckim. Siedziba gminy to Jaświły. Według danych z 30 czerwca 2004[4] gminę zamieszkiwało 5485 osób. HistoriaImperium Rosyjskie (1861–1915)Gmina zbiorowa Jaświły (ros. Ясвильская волость) z siedzibą w Jaświłach powstała w wyniku reformy struktur administracyjnych państwa rosyjskiego w 1861 roku. Była częścią powiatu białostockiego należącego (od 1843) do guberni grodzieńskiej. W 1890 roku gmina Jaświły obejmowała 70 wsi i zamieszkiwało ją 10,105 osób[5]. I wojna światowaPodczas I wojny światowej gmina wraz z powiatem białostockim należała do okupowanego przez Niemcy Ober-Ostu (w okręgu Białystok), gdzie została zniesiona i przekształcona głównie w gminę Dolistowo. Część gminy Jaświły weszła w skład nowo utworzonej gminy Kalinówka. Zmiany tę zachowano, kiedy obszar gminy przeszedł w sierpniu 1919 pod administrację polską[6]. PRL (1944–1954)Gminę Jaświły reaktywowano pod koniec II wojnie światowej, w 1944 roku w powiecie białostockim w woj. białostockim z obszaru przedwojennej gminy Dolistowo[7][8], która przed wojną składała się z 29 gromad, utworzonych 16 października 1933[9]. 1 lipca 1952 utworzono nową gromadę Brzozowa-Kolonia z części gromady Brzozowa, gromadę Dolistowo Stare-Kolonia z części gromady Dolistowo Stare, gromadę Smogorówka Goniądzka ze zniesionych gromad Smogorówka Goniądzka I i Smogorówka Goniądzka II; zniesiono też gromadę Stożnowo, włączając ją do gromady Jadeszki[10]. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina była podzielona na 28 gromad: Białosuknie-Przedmieście, Białosuknie-Szlachta, Bobrówka, Brzozowa, Brzozowa-Kolonia, Dolistowo Nowe, Dolistowo Stare, Dolistowo Stare-Kolonia, Dzięciołowo, Gurbicze, Jadeszki, Jaświłki, Jaświły, Jaćwież Duża, Jaćwież Mała, Karpowicze, Krzecze, Mikicin, Mociesze, Moniuszki, Radzie, Romejki, Rutkowskie Duże, Smogorówka Dolistowska, Smogorówka Goniądzka, Szaciły, Wroceń i Zabiele[11][12]. 1 lutego 1953 gromadę Białosuknia ze zniesionych gromad Białosuknie-Przedmieście i Białosuknie-Szlachta[13]. 1 kwietnia 1954 gmina weszła w skład nowo utworzonego powiatu monieckiego[14]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[15]. Po 1973 rokuJednostkę odtworzono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin[16]. Gmina objęła inny obszar niż przed 1954, ponieważ 6 sołectw (Białosuknia, Krzecze, Smogorówka Dolistowska, Smogorówka Goniądzka I, Smogorówka Goniądzka II i Wroceń) weszło w skład gminy Goniądz w powiecie monieckim, a trzy sołectwa (Jatwież Duża, Jatwież Mała i Karpowicze) weszły w skład gminy Suchowola w powiecie dąbrowskim. W skład nowej gminy Jaświły weszło natomiast 5 sołectw należących przed 1954 do gminy Kalinówka (Bagno, Krzywa, Rutkowskie Małe, Starowola i Szpakowo). Łącznie nowa gmina Jaświły składa się w 80% z sołectw należących przed 1954 do gminy Jaświły i 20% do gminy Kalinówka. Odwrotnie, 73% dawnej gminy Jaświły znajduje się w granicach nowej gminy Jaświły[17]. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie białostockim. 1 stycznia 1992 z gminy Jaświły wyłączono wieś Krzywa (525,42 ha), włączając ją do gminy Jasionówka[18]. Struktura powierzchniWedług danych z roku 2002[19] gmina Jaświły ma obszar 175,41 km², w tym:
Gmina stanowi 12,69% powierzchni powiatu. DemografiaDane z 30 czerwca 2004[4]:
SołectwaBagno, Bobrówka, Brzozowa, Brzozowa-Kolonia, Dolistowo Nowe, Dolistowo Stare, Dolistowo-Kolonia, Dzięciołowo, Gurbicze, Jadeszki, Jaświłki, Jaświły, Mikicin, Mikicin-Kolonia, Mociesze, Moniuszki, Piaski, Radzie, Romejki, Rutkowskie Duże, Rutkowskie Małe, Starowola, Szaciły, Szpakowo, Zabiele[3]. Sąsiednie gminyGoniądz, Jasionówka, Korycin, Mońki, Suchowola, Sztabin Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_location_map.png)
