Bunak

Obszar	wyspa Timor (Timor Wschodni, Indonezja)
Liczba mówiących	76 tys. (2010)[1]
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
Języki transnowogwinejskie (?) Języki timor-alor-pantar Język bunak
Status oficjalny
Ethnologue	6a żywy↗
Kody języka
ISO 639-3	bfn
IETF	bfn
Glottolog	buna1278
Ethnologue	bfn
BPS	0121 1
Występowanie
Rozprzestrzenienie języka bunak w Timorze Wschodnim
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język bunak (a. buna, buna’, bunake, bunaq), także: gae’, marae^[1] – język papuaski używany przez lud Bunak, zamieszkujący wyspę Timor (kabupaten Belu w Timorze Zachodnim oraz dystrykty Cova-Lima i Bobonaro w Timorze Wschodnim)^[2]. Według danych z 2010 roku posługuje się nim 76 tys. osób (55 tys. w Timorze Wschodnim, 21 tys. w Indonezji)^[1].

Należy do rodziny transnowogwinejskiej, a konkretniej do grupy timor-alor-pantar^[1], nie jest zatem spokrewniony z językiem tetum (tetun) ani indonezyjskim. Nie dzieli bliskich związków z innymi językami^[1]. Tworzy samodzielną gałąź języków timor-alor-pantar^[3]. Występują silne wpływy języków austronezyjskich^[4][5].

Samodzielny rozwój wraz z wpływami obcymi doprowadził do zatarcia śladów jego pokrewieństwa z pozostałymi papuaskimi językami Timoru (makasai, makalero i fataluku)^[6].

Ludność Bunak żyje w rozproszeniu wśród różnych społeczności językowych^[1]. Wyróżnia się dialekty: południowo-zachodni, lamaknen, północno-wschodni, ainaro, manufahi^[7]. Marae to nazwa nadana przez lud Tetum^[8].

Wśród grupy etnicznej Bunak częsta jest wielojęzyczność, przy czym stopień uzycia różnych języków różni się w zależności od lokalizacji. Odnotowano, że w Timorze Zachodnim bunak zaczął być wypierany przez inne języki. W Timorze Zachodnim wzrosło znaczenie indonezyjskiego języka narodowego i miejscowych odmian malajskiego, zarówno na terenach wiejskich, jak i w mieście Atambua. W wielu wsiach używany jest również język tetum (tetun terik), który dominuje na poziomie lokalnym. W Timorze Wschodnim bunak pozostaje w stosunkowo powszechnym użyciu, choć dużą rolę społeczną odgrywa również tetun dili (krajowa lingua franca). W niektórych miejscowościach znany jest także język mambae. Na terenie Ainaro i Manufahi bunak został poddany znacznym wpływom mambae^[9].

Sporządzono opis jego gramatyki (2009, 2022)^[10][11] . Jest zapisywany alfabetem łacińskim^[1]. Materiały drukowane w języku bunak, podobnie jak w przypadku wielu innych języków Timoru Wschodniego, wydawane są rzadko.

• Antoinette Schapper, Juliette Huber, Aone van Engelenhoven: The historical relation of the Papuan languages of Timor and Kisar. W: Harald Hammarström, Wilco van der Heuvel (red.): History, Contact and Classification of Papuan Languages. Port Moresby: Linguistic Society of Papua New Guinea, 2012, s. 194–242, seria: Language and Linguistics in Melanesia, Special Issue: On the History, Contact & Classification of Papuan Languages – Part I. (ang.).
• Antoinette Schapper: A Grammar of Bunaq. Berlin: De Gruyter Mouton, 2022, seria: Mouton Grammar Library 86. DOI: 10.1515/9783110761146. ISBN 978-3-11-076114-6. OCLC 1334343608. (ang.).