PROFILPELAJAR.COM

	Posłuchaj tego artykułu
	Plik audio został utworzony na podstawie wersji z 7 czerwca 2023 i nie obejmuje późniejszych edycji.
	Artykuły audio

Hotel Warszawa w Warszawie
Prudential
	nr rej. A-719 z 2.10.2006
	; Budynek od strony placu Powstańców Warszawy
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Adres	plac Powstańców Warszawy 9
Architekt	Marcin Weinfeld; Stefan Bryła
Inwestor	Towarzystwo Ubezpieczeń Prudential
Wysokość do dachu	66 m
Kondygnacje	17
Rozpoczęcie budowy	1931
Ukończenie budowy	1933
Zniszczono	1944
Odbudowano	1954, 2018
Pierwszy właściciel	Towarzystwo Ubezpieczeń Prudential
Kolejni właściciele	Hotele Warszawskie Syrena; Polimex-Mostostal
Obecny właściciel	Holding Liwa
	Położenie na mapie Warszawy Hotel Warszawa w Warszawie
	Położenie na mapie Polski Hotel Warszawa w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Hotel Warszawa w Warszawie
	52°14′08″N 21°00′46″E/52,235556 21,012778
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hotel Warszawa, dawniej Prudential House^[2]^[3], zwyczajowo Prudential^[4]^[5] – warszawski wieżowiec, wybudowany w latach 1931–1933 przy pl. Napoleona 9 (obecnie pl. Powstańców Warszawy) w stylu art déco z przeznaczeniem na siedzibę miejscowej spółki brytyjskiego Towarzystwa Ubezpieczeń „Prudential”. W latach 1954–2002 oraz ponownie od 2018 budynek mieści, obecnie pięciogwiazdkowy, hotel „Warszawa”.

Opis

Osobny artykuł: Lista najwyższych budynków w Warszawie.

Budynek powstał w latach 1931−1933^[6] w miejscu zajmowanym do 1901 przez Szpital Dzieciątka Jezus^[7]. Według pierwotnych planów miał mieć 11 pięter, jednak architekci, biorąc pod uwagę znaczne zróżnicowanie wysokości już stojących przy placu Napoleona budynków (2-6 pięter), uznali, że to będzie wysokość niewystarczająca do osiągnięcia odpowiedniego wrażenia dominanty^[8]. Budynek miał wysokość 66 m (16 pięter) i był widoczny z wielu punktów Śródmieścia^[9].

W dolnej części budynku znajdowała się przestrzeń biurowa, w wieży mieściły się luksusowe apartamenty. Pomiędzy nimi, na szóstym piętrze mieściły się mieszkania służbowe i pomieszczenia gospodarcze. W części biurowej mieściły się nie tylko pomieszczenia towarzystwa Prudential, ale i innych przedsiębiorstw, a także Wydziału Handlowego Poselstwa Hiszpanii (1935-1938). Najbardziej luksusowe mieszkania miały po 240 m² powierzchni, zajmowanej przez 6 pokojów, 3 łazienki, kuchnię i służbówkę. Nawet mniej luksusowe apartamenty miały oprócz wejścia głównego wejście dla służby i windy^[8]. Budynek zaprojektował Marcin Weinfeld, zaś stalową konstrukcję spawaną ustawioną na żelbetowych fundamentach biurowca zaprojektowali Stefan Bryła i Wenczesław Poniż^[10]. Konstrukcję wykonała warszawska spółka K. Rudzki i S-ka^[11]. Drzwi wejściowe skonstruowano z patynowanej miedzi, pozostałe drzwi i framugi okien wykonano z jesionu. Nad bocznymi wejściami znajdowały się rzeźby Ryszarda Moszkowskiego^[8]. Do budowy użyto ponad 2 mln cegieł, 2 tys. ton cementu oraz ponad 1500 t stali^[7]. Towarzystwo Ubezpieczeń „Prudential” przeniosło się do swojej nowo wybudowanej siedziby z pałacu Kronenberga^[12].

W 1937 na dachu wieżowca umieszczono antenę telewizyjną, a 26 sierpnia 1939 wyemitowano stamtąd pierwszą próbną transmisję z udziałem Mieczysława Fogga^[13].

Prudential został poważnie uszkodzony w czasie II wojny światowej. W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 wybuchły w nim pożary^[14]. Podczas powstania warszawskiego został ostrzelany przez ok. 1000 pocisków. 28 sierpnia został trafiony pociskiem o masie 2 ton kalibru 600 mm z samobieżnego moździerza typu Karl-Gerät (o nazwie Ziu), co odchyliło go od pionu. Jednak jego stalowa konstrukcja przetrwała^[15]. Sześć fotografii tego wydarzenia wykonanych z dachu kamienicy przy ul. Kopernika 28 przez Sylwestra Brauna ps. „Kris” należy do ikonicznych fotografii z okresu powstania^[16].

Po wojnie na szczycie wypalonego wieżowca przez kilka lat gniazdował sokół wędrowny^[17].

W 1945 nieruchomość odebrano przedwojennym właścicielom na podstawie tzw. dekretu Bieruta, otrzymali oni jednak później odszkodowanie na podstawie umowy indemnizacyjnej z Wielką Brytanią^[18]. Budynek został odbudowany w latach 1950–1953 w socrealistycznym kostiumie (m.in. z kariatydami). Autorem nowego projektu był również Marcin Weinfeld^[8]. Budynek otrzymał nową funkcję. W 1954 otwarto w nim hotel Warszawa^[19]. Posiadał 375 miejsc noclegowych (pokoje jednoosobowe, dwuosobowe, 1 apartament), 200 miejsc w restauracji, 100 w kawiarni, 20 w lokalu nocnym.

Hotel zakończył działalność w 2002, a w 2005 spółka Hotele Warszawskie Syrena sprzedała budynek spółce Polimex-Mostostal za 6,3 mln euro^[18]. W 2009 Polimex-Mostostal sprzedał hotel rodzinie Likusów z Krakowa^[18].

W latach 2010–2018 prowadzony był remont generalny budynku^[20]. Prace przerwano podczas budowy drugiej linii metra, a następnie wznowiono na przełomie 2015/2016^[18]. Przewlekłość remontu wzbudziła kontrowersje, podobnie jak plan przywrócenia charakteru sprzed wojny i uznania za wartą ochrony jedynie konstrukcji stalowej^[21]. Budynek został pozbawiony socrealistycznych detali, rozebrano portyk z kariatydami i herbem Warszawy, a z reprezentacyjnych wnętrz usunięto wystrój z lat 50.^[22]^[1] W listopadzie 2018 w budynku otwarto pięciogwiazdkowy hotel Warszawa^[23]^[1].

Galeria

Szkielet stalowy wieży
Budynek w stanie surowym
Prudential i plac Napoleona około 1935
Ul. Świętokrzyska i budynek Prudentialu (po lewej), koniec 1939
Gmach Prudentialu trafiony pociskiem z niemieckiego samobieżnego moździerza typu Karl, 28 sierpnia 1944
Zniszczony budynek Prudentialu w 1945 – widok od strony placu Powstańców Warszawy
Budynek w latach 70. XX wieku

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Michał Wojtczuk. Prudential ożył po remoncie. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 8 listopada 2018.
↑ Marcin Weinfeld, Architektura i Budownictwo, 1934 nr. 9 p. 267-287, Wydawnictwo Spółdzielni Wydawniczej Architektów Polskich (1934)
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 68. ISBN 83-908950-8-0.
↑ Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 142. ISBN 978-83-63842-67-3.
↑ Krzysztof Komorowski (red.): Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon. Warszawa: Fundacja Polska Walczy i Wydawnictwo Bellona, 2015, s. 620. ISBN 978-83-1113474-4.
↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 169.
↑ ^a ^b Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 196.
↑ ^a ^b ^c ^d Grzegorz Mika. Niebotyk z placu Napoleona. „Skarpa Warszawska”. 12 (69), s. 6–8, grudzień 2014. ISSN 2084-4220. (pol.).
↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 195.
↑ Encyklopedia Warszawy, red. Barbara Petrozolin-Skowrońskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, ISBN 83-01-08836-2.
↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 22. ISBN 978-83-61253-51-8.
↑ Tadeusz Stefan Jaroszewski: Dzieje Pałacu Kronenberga. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 62.
↑ Jerzy S. Majewski: Warszawa na starych pocztówkach. Warszawa: Agora, 2013, s. 127. ISBN 978-83-268-1238-5.
↑ Marian Marek Drozdowski: Alarm dla Warszawy. Ludność cywilna w obronie stolicy we wrześniu 1939 r.. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1969, s. 237.
↑ Jerzy Kasprzycki, Kazimierz J. Nowak: Warszawa sprzed lat. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj“, 1989, s. 91. ISBN 83-7005-201-0.
↑ Krzysztof Traczyński. Gmach-symbol. „Stolica”, s. 48, 51, lipiec−sierpień 2021.
↑ Jan Górski: Drugie narodziny miasta. Warszawa 1945. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976, s. 266.
↑ ^a ^b ^c ^d Bartosz Klimas. Warszawa czeka na hotel Warszawa. „Życie Mazowsza (dodatek do „Rzeczpospolitej”)”, s. R4, 25 stycznia 2017.
↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
↑ mag: Prudential: remont trwa. zyciewarszawy.pl, 2010-10-22. [dostęp 2010-11-04]. (pol.).
↑ Artur Głowacki, Maryla Musidłowska. Weinfeld to był wielki pan. „Skarpa Warszawska”. 12 (69), s. 12–14, grudzień 2014. ISSN 2084-4220. (pol.).
↑ Tomasz Urzykowski. Szczyt Prudentialu. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 19 grudnia 2016.
↑ Hotel Warszawa. [w:] Lukus Hotele i Restauracja [on-line]. hotel.com.pl. [dostęp 2018-11-28].