W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol.Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość zanotowana jest jako Landisberg. Kronika wymienia również jako osobne miejscowości obecne części lub dzielnice, które zostały w procesach urbanizacyjnych wchłonięte przez miasto: Lesznicz obecnie Leśnik, Gorczow obecne Szczotki, Zarziche, oraz Wenczkowicze obecne Więckowice[8][9].
Pierwsze wzmianki pochodzą z 1241; 1294 jako „Landesberch stat unde hus”. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Gortzoba[10]. W dziele Matthäusa MerianaTopographia Bohemiae, Moraviae et Silesiae z 1650 roku miasto wymienione jest pod nazwą Gorzowa[11]. W 1750 roku polska nazwa „Gorzowo” oraz niemiecka Landsberg wymieniona jest w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska[12].
W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod nazwą niemiecką Landsberg oraz polską Gorzow[13]. Statystyczny opis Prus z roku 1837 notuje „Landsberg (poln. Gorzow)”[14]. Polską nazwę Gorzów oraz niemiecką Landsberg w książce Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[15].
Topograficzny podręcznik Górnego Śląska z 1865 roku notuje miejscowość pod trzema nazwami polską Gorzów, niemiecką Landsberg oraz łacińską Landsbergia[16]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany pod koniec wieku XIX wymienia dwie nazwy miejscowości – Landsberg oraz Gorzów[17].
Zlatynizowana polska nazwa miejscowości umieszczona była kiedyś w herbie miejskim: „Auf alten Stadtwappen findet man die Inschrift: civitatis gorzoviensis”[18].
Historia
Topograficzny podręcznik Górnego Śląska z 1865 roku notuje, że w mieście używanymi przez mieszkańców językami jest polski oraz niemiecki („Es wird polnisch und deutsch gesprochen”[19]). W plebiscycie górnośląskim, 20 marca 1921, 90,5% głosujących opowiedziało się za pozostaniem miasta w granicach Niemiec, zaś 9,5% za przyłączeniem do Polski. 20 stycznia 1945 miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie, następnie wcielone do Polski.
Demografia
Piramida wieku mieszkańców Gorzowa Śląskiego w 2014 roku[20].
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[21]:
dwór, ul. Złota 1, z poł. XVIII w.
nadleśnictwo, ul. Byczyńska 9, d. Zawadzkiego
zajazd, ul. Byczyńska 12, d. Zawadzkiego 10
domy, Rynek 1, 2, 9, 10, 11, 18,19, ( domy nr 9-19 nie istnieją)
Na lata 2013–2014 planowano budowę obwodnicy Gorzowa Śl. w ciągu drogi krajowej 45/42, jednak prace przerwano na etapie studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego, przekładając realizację na okres późniejszy[potrzebny przypis].
Przez Gorzów Śląski prowadziła linia kolejowa Praszka – Olesno.
↑Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).