Kozłowice

Kozłowice
wieś
Ilustracja
Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Kozłowicach
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

oleski

Gmina

Gorzów Śląski

Strefa numeracyjna

34

Kod pocztowy

46-310[2]

Tablice rejestracyjne

OOL

SIMC

0131943

Położenie na mapie gminy Gorzów Śląski
Mapa konturowa gminy Gorzów Śląski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kozłowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kozłowice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Kozłowice”
Położenie na mapie powiatu oleskiego
Mapa konturowa powiatu oleskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Kozłowice”
Ziemia50°58′55″N 18°24′08″E/50,981944 18,402222[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Kozłowice[3] (niem. Koselwitz[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Gorzów Śląski. Z Kozłowicami związane są trzy przysiółki: Czerwone Osiedle, Dęby i Siwe Osiedle. W Czerwonym Osiedlu znajduje się kopalnia iłów dolnojurajskich, na bazie której działa cegielnia.

W latach 1945–1954 miejscowość była siedzibą gminy Kozłowice. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kozłowice. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa częstochowskiego.

Nazwa

Nazwa pochodzi od polskiej nazwy zwierzącia domowego kozła. Do grupy śląskich miejscowości, których nazwy wywodziły się od tego słowa - "von koza = Ziege und koziel = Ziegenbock" zaliczał ją niemiecki geograf oraz językoznawca Heinrich Adamy[5]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia nazwę miejscowości w polskiej formie "Kosłowice" podając jej znaczenie "Bocksdorf" - "Wieś kozła"[5]. Niemcy fonetycznie zgermanizowali nazwę miejscowości na Koselwitz[5] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej staropolskiej formie Coslawicz[6][7]. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Kozlowice oraz nazwą zgermanizowaną Koselwitz[8]. Spis wymienia również przysiółki wsi Goy oraz Kopaline[8].

Ze względu na polskie pochodzenie w akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych na Górnym Śląsku historyczną, zgermanizowaną nazwę Koselwitz nazistowska administracja III Rzeszy 29 lipca 1936 zastąpiła nową, całkowicie niemiecką nazwą "Josefshöhe"[4][4]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Kozłowice[3].

Integralne części wsi Kozłowice[9][10]
SIMC Nazwa Rodzaj
0131950 Czerwone Osiedle przysiółek
0131966 Dęby przysiółek
0131972 Siwe Osiedle przysiółek

Demografia

W 1925 r. w miejscowości mieszkało 481 osób, a w 1933 r. 447 osób[4].

Historia

Do głosowania podczas plebiscytu uprawnione były w Kozłowicach 163 osoby, z czego 121, ok. 74,2%, stanowili mieszkańcy (w tym 120, ok. 73,6% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 163 głosy (100% uprawnionych), w tym 163 (100%) ważne; za Niemcami głosowało 149 osób (ok. 91,4%), a za Polską 14 osób (ok. 8,6%)[11].

1 kwietnia 1939 r. Kozłowice włączono do Pawłowice[4].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[12]:

inne:

  • pałac.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 60734
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 526 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
  4. ↑ a b c d e Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Oberschlesien, Kreis Rosenberg. 2006. [dostęp 2012-08-24]. (niem.).
  5. ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 58, OCLC 456751858 (niem.).
  6. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  7. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
  8. ↑ a b Knie 1830 ↓, s. 359.
  9. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  10. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  11. ↑ Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in Karlsruhe. [dostęp 2012-08-24]. (niem.).
  12. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 84.

Bibliografia

Gmina Gorzów Śląski
Miasto
Części miasta
  • Karłów
  • Leśniki
  • Libiąż
  • Nowe Więckowice
  • Stare Więckowice
  • Strugi
  • Szczotki
  • Zofiówka
Wsie
Osady
Części wsi
Osada wsi
  • Pawłowicki Folwark
Przysiółki wsi
  • Buczak
  • Czerwone Osiedle
  • Dęby
  • Karłowice
  • Karnów-Uszyce
  • Karpaty
  • Ownia
  • Piaseczna
  • Podlesie
  • Podstawie
  • Prosna
  • Przymiarki
  • Przytoczna
  • Siwe Osiedle
  • Tęczynów