Dąbrowa Wielka (województwo podlaskie)

Dąbrowa Wielka
wieś
Ilustracja
Wjazd do Dąbrowy Wielkiej od wschodu, w tle kościół pw. św. Stanisława BM
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

wysokomazowiecki

Gmina

Czyżew

Liczba ludności (2011)

112[2][3]

Strefa numeracyjna

86

Kod pocztowy

18-220[4]

Tablice rejestracyjne

BWM

SIMC

0396127[5]

Położenie na mapie gminy Czyżew
Mapa konturowa gminy Czyżew, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Dąbrowa Wielka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Dąbrowa Wielka”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Dąbrowa Wielka”
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego
Mapa konturowa powiatu wysokomazowieckiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Dąbrowa Wielka”
Ziemia52°50′48″N 22°24′22″E/52,846667 22,406111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Dąbrowa Wielka – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Czyżew[5][6].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dąbrowa Wielka. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Historia

Historia miejscowości

Wieś założona tuż przy granicy mazowiecko-litewskiej w lesie Długa Dąbrowa, w 1. ćwierci wieku XV. W pobliżu kilkanaście innych wsi drobnoszlacheckich o pierwszym członie nazwy: Dąbrowa.

Od XVII wieku Dąbrowa Wielka stanowi główny ośrodek zespołu tych wsi. Nazwy pozostałych miejscowości odróżnione drugim członem. Zamieszkane przez różne rody, które przyjęły nazwisko Dąbrowskich[7].

W roku 1827 wieś liczyła 25 domów i 65 mieszkańców[8]. Pod koniec XIX w. Dąbrowa Wielka należała do Powiatu mazowieckiego, gmina Szepietowo. We wsi szkółka początkowa, urząd gminny, dom schronienia dla starców. W pobliżu folwark Dąbrowa Wielka o powierzchni 550 morgów, w tym grunty orne i ogrody – 233, łąki – 15, pastwiska – 28, las – 50, zarośla – 60, nieużytki i place – 164 morgów<[8].

W 1921 naliczono tu 45 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym oraz 314 mieszkańców (148 mężczyzn i 166 kobiet). narodowość polską podało 291 osób, a 23 żydowską[9].

Historia kościoła

Dąbrowa Wielka – kościół pw. św. Stanisława BM – widok od pn.–zach.
Budynek świetlicy wiejskiej i straży pożarnej.
Pomnik pamięci Stanisława Włodka (1874-1930)

Parafia pod wezwaniem Zwiastowania N.P. Marii, oraz śś. Anny, Stanisława, Mikołaja i Katarzyny erygowana prawdopodobnie w roku 1423 łącznie z konsekracją kościoła, przez biskupa łuckiego Andrzeja. W roku 1493 miało miejsce potwierdzenie wcześniejszej erekcji.

Prawdopodobnie kolejny, drewniany kościół spłonął w czasie wojen szwedzkich. W jego miejsce wystawiono kaplicę, wzmiankowaną w roku 1658.

Kolejny drewniany kościół powstał w roku 1667, remontowany w 1785, rozebrany 1887[7].

Obecny, neogotycki, murowany kościół, budowany w latach 1883–1889 z fundacji parafian i Stanisława Kiersnowskiego właściciela majątku w Szepietowie-Wawrzyńcach. Wzniesiony według projektu architekta Józefa Piusa Dziekońskiego i Stanisława Kucharzewskiego. Został konsekrowany w roku 1925 pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa.

W roku 1944 wysadzono wieżę. Zniszczeniu uległa też południowa część nawy i fasada. Odbudowany w latach 1947–1960. Posiada romańskie detale architektoniczne[7].

Obecny kościół jest siedzibą parafii św. Stanisława. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Wysokie Mazowieckie.

Szkoła

W 1920 roku 2. klasowa szkoła powszechna, liczyła 1l7. uczniów, w 1922–150. uczniów. Od 1923 szkoła 3. klasowa, liczyła 185. uczniów, w 1924–166. Od 1925 szkoła 5. klasowa, liczyła 217. uczniów, 1930–284., 1932–300.

Nauczyciele: 1925–1927 – Filipczakówna Stefania, Mystkowski Antoni, 1929 – Świecki Adam, 1941 – Dąbrowska Aniela, Kaczyński Władysław, Stefanowicz Bronisław[10].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 22183
  2. ↑ Wieś Dąbrowa Wielka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 215 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ a b c Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, s. 31–33.
  8. ↑ a b Dbrowa (89) D. okolica szlach., [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 923.
  9. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r., Województwo białostockie, Powiat Wysokie Mazowieckie, Gmina Szepietowo.
  10. ↑ W. Jemielity, Szkoły powszechne w województwie białostockim w latach 1919–1939, Łomża, 1991, s. 96.
Gmina Czyżew
Miasto
Wsie
Inne