Codex Carolinus

Tekst Rzymian 15,3–8

Codex Carolinus (łac.) – dwujęzyczny gocko-łaciński majuskułowy rękopis Nowego Testamentu na pergaminie, datowany na VI lub VII wiek. Gocki tekst oznaczono przez siglum Car, łaciński zaś przez siglum gue (tradycyjny system oznaczania starołacińskich rękopisów Nowego Testamentu) lub przez 79 (według obecnie stosowanego Beuron system)[1]. Nazwa kodeksu nadana została przez jego odkrywcę – Franza Knittela. Obecnie przechowywany jest w Wolfenbüttel.

Codex Carolinus (łac.) jest jednym z nielicznych zachowanych rękopisów Biblii, której przekładu na język gocki dokonał w IV wieku biskup Wulfila[2][3]. 4 karty kodeksu wykorzystane zostały później jako materiał piśmienniczy dla innego rękopisu i tylko one się zachowały w formie palimpsestu. Gocki tekst rękopisu nie zawsze jest czytelny i był kilkakrotnie rekonstruowany.

Opis

Kodeks nie zachował się w całości. Zawiera zaledwie fragmenty Listu do Rzymian (rozdziały 11–15) na 4 pergaminowych kartach. Aktualny rozmiar kart wynosi 26,5 na 21,5 cm. Tekst pisany jest w dwóch paralelnych kolumnach – 27 linii w każdej. Lewa kolumna jest w języku gockim, prawa – w łacińskim[4].

Zawiera
Rzymian 11,33–12,5; 12,17–13,5; 14,9–20; 15,3–13[5].

Tekst kodeksu nie został podzielony według powszechnie wówczas używanych (gr.) κεφάλαια (rozdziałów). Zarówno w tekście gockim, jak i łacińskim zastosowano (łac.) nomina sacra (ihm oraz ihu dla „Iesum” oraz „Iesu”). Wszystkie skróty zostały oznakowane górną poziomą kreską[4][6]. Tekst kodeksu ma pewną wartość z punktu widzenia krytyki tekstu w Rz 14,14[7].

Zachowane karty gockiej Biblii weszły w skład innego kodeksu, który nosi dzisiaj nazwę (łac.) Codex Guelferbytanus 64 Weissenburgensis. Jego tekst górny sporządzony został w XI wieku i zawiera (łac.) Origines Izydora z Sewilli oraz sześć jego listów. Oprócz (łac.) Codex Carolinus w Codex Guelferbytanus 64 Weissenburgensis wykorzystanych zostało kilka innych wcześniejszych rękopisów: Kodeks Gwelferbytański A (VI wiek), Kodeks Gwelferbytański B (V wiek) oraz pochodzące z trzeciego greckiego rękopisu tablice (gr.) κεφαλαια do Ewangelii Mateusza (spis treści) z VIII–IX wieków[8], ponadto łacińskie fragmenty Księgi Hioba oraz Księgi Sędziów. W sumie więc wykorzystane zostały trzy greckie rękopisy, dwa łacińskie i jeden gocko-łaciński, tj. (łac.) Carolinus[9]. Tekst (łac.) Carolinus stanowi karty 255, 256, 277 i 280 kodeksu (łac.) Guelferbytanus 64 Weissenburgensis[5].

Tekst łaciński zawiera pewne kolometryczne nieregularności w Rz 12,5 i 13,1 które można wytłumaczyć tym, że skopiowany został z rękopisu, który miał wspólnego przodka co starołacińskie rękopisy 75, 77 i 89 (numery rękopisów według listy Beuron). Również liczba wspólnych wariantów tekstowych wskazuje na wspólnego przodka dla tekstu łacińskiego Carolinus oraz wymienionych trzech rękopisów. W przypadku niezgodności Carolinus wspiera 89 przeciwko 75 i 77, bądź wspiera 75 i 77 przeciwko 89. W większości owych przypadków łaciński tekst Carolinus (gue) jest zgodny z tekstem gockim (Car)[10].

Historia badań nad kodeksem

Folio 256 verso z tekstem Rzymian 12,17–13,1; łaciński tekst jest odwrócony

Pierwszym znanym miejscem, w którym przechowywany był rękopis, jest Bobbio, następnie Weißenburg in Bayern, Moguncja oraz Praga. Książę Brunszwiku zakupił kodeks w 1689 roku dla książęcej biblioteki w Wolfenbüttel (obecnie Herzog August Bibliothek)[9]. Kodeks w dalszym ciągu pozostaje w Wolfenbüttel – w Herzog August Bibliothek pod numerem 4148[1].

Codex Carolinus (łac.) datowany jest paleograficznie na VI lub VII wiek. Konstantin von Tischendorf datował go na VI wiek[11].

Prawdopodobnie został napisany na terenie dzisiejszych Włoch, tak jak wszystkie gockie rękopisy. Nic pewnego nie da się powiedzieć o jego wczesnej historii. W wieku XI (lub XII) cztery jego karty zostały wykorzystane jako materiał piśmienny (palimpsest) dla innej księgi, w której górnym tekstem stał się łaciński tekst słynnej w średniowieczu (łac.) Origines. Dalsza historia (łac.) Carolinus związana jest z tym rękopisem[9][12].

Rękopis stał się znany dla uczonych w połowie XVIII wieku, gdy został zauważony w bibliotece w Wolfenbüttel. Pierwszy opis rękopisu sporządził Jakob Friedrich Heusinger. Badał on tylko tekst grecki palimpsestu. Sądził, że tekst grecki należał do jednego greckiego rękopisu, który zawierał tekst czterech Ewangelii. Heusinger nie badał tekstów łacińskich, ani gockiego[13]. Cztery lata później Franz Anton Knittel (1721–1792) rozpoznał trzy greckie dolne teksty Nowego Testamentu, dwa z nich oznakował symbolami A i B, rozpoznał też gocko-łaciński tekst, znany odtąd jako (łac.) Codex Carolinus[12]. F. A. Knittel odczytał gocko-łaciński tekst i opublikował go w 1762 roku, a następnie w 1763 roku[14]. W wydaniu tym wszystkie skróty, gockie i łacińskie, pisane są w pełnych formach. Rok później ponownie opublikował zrekonstruowany przez siebie tekst w Uppsali[4]. Knittel popełnił wiele błędów, zwłaszcza w tekście łacińskim, nie zdołał też odczytać wszystkich słów i pozostawił kilka luk w zrekonstruowanym tekście (np. Rz 11,35; 12,2; 15,8). Nowego odczytu łacińskiego tekstu dokonał Tischendorf. Wydał go w 1855 roku. W jego wydaniu (łac.) nomina sacra pisane są skrótami, zachował ten sam układ linijek i liter, co w kodeksie. Nie zostawił też żadnych luk[15]. Tekstu gockiego długo nie próbowano na nowo odczytać ze względu na wciąż słabą znajomość tego języka. Dopiero w roku 1999 Carla Falluomini dokonała nowego odczytu i nowej jego rekonstrukcji[5].

Przykłady rekonstrukcji tekstu (Rzymian 11,33–12,2)

Gocki tekst (folio 277 recto, 1 col.)

Rzymian 11,33–12,1 w wydaniu Knittela z 1763 roku
Knittel (1762)[16]
Jah witubnijs goths
qhaiwa unusspilloda sind
stauos is
jah unbilaistidai
wigos is
Qhas auk ufkuntha
frathi fanins
aiththau qhas imma
raginens was
Aiththau qhas imma
frumozo f . .
jah fragildaidau imma
Uste us imma
jah thairh ina
jah in imma alla
immuh wulthus
du aivam amen
Bidja nuizwis brothrjus
thairh bleithein goths
usgiban leika izwara
saud qwiwana weihana
waila galeikaidana gotha
andathahtana
blotinassu izwarana
ni galeikoth izwis
thamma aiwa
Falluomini (1999)[17]
Jah witubnijs g(u)þ(i)s
hvaiwa unusspilloda si(n)d
stauos ïs
jah unbilaistidai
wigos ïs
Hvas auk ufkunþa
[.]raþi f(rauj)ins
aiþþau hvas ïmma
raginens was
Aiþ[.]au hvas ïmma
fr[../.]a gaf
jah fragildaidau ïmma
uste us ïmma
jah thairh ina
jah ïn ïmma alla
ïmmuh wulþus
du aiwam amen
Bi[.]ja nu ïzwis broþrjus
þairth bleiþein g(u)þ(i)s
usgiban leika ïzwara
saud qiwana weihana
waila galeikaidana g(u)þa
andaþahtana
blotinassu ïzwara(n)a
ni galeikoþ ïzwis
þamma aiwa

Łaciński tekst (folio 277 recto, 2 col.)

Łaciński tekst Rz 11,33–12,5 wydany przez Tischendorfa
Knittel (1762)[16]
et scientiae Dei
quam in enarrabilia sunt
iudicia eius
et non adsequaende
viae eius
Quis enim cognovit
intellectum Domini
aut quis ei
consiliarus fuit
aut quis ei
prius dedit
et retribuatur illi
quoniam ex illo
et per illum
in illo omnia
illi gloria
in secula amen
Rogo ergo vos fratres
per misericordiam Dei
exbibere corpora vestra
hostiam vivam sanctam
placentem Deo
consideratum
cultum vestrum
ne assimiletis
vos seculo
Tischendorf (1855)[18]
et scientiae di
quam scrutabilia sunt
iudicia eius
et investigabiles
viae eius
Quis enim cognobit
sensum dni
aut quis illi
consiliarus fuit
aut quis
prior dedit illi
et reddetur ei
quoniam ex illo
et per ipsum
et in ipso omnia
ipsi gloria
in secula amen
Obsecro itaq vos fratres
per misericordiam di
ut exhibeatis corpora vestra
hostiam vivam scam
placentem do
rationabile
obsequium vestru  
nolite configuari
huic mundo

Zobacz też

Przypisy

  1. a b B.M. Metzger: The Early Versions of the New Testament. Oxford University Press. s. 306, 381.
  2. Pełna lista rękopisów gockiej Biblii, [w:] Project Wulfila: Manuscripts. [dostęp 2010-03-13]. (ang.).
  3. Bruce M. Metzger: The Early Versions of the New Testament. Oxford University Press: 1977, s. 378–382.
  4. a b c F.A. Knittel: Fragmenta Versionis Ulphilanae. s. 14. (łac.).
  5. a b c C. Falluomini: Der sogenannte Codex Carolinus von Wolfenbüttel (Codex Guelferbytanus 64 Weissenburgensis). Mit besonderer Berücksichtigung der gotisch-lateinischen Blätter. s. 255, 256, 277, 280.
  6. C. T. Petersen: Codex Carolinus sive Guelferbytanus 64 Weissenburgensis. [dostęp 2010-03-13]. (niem.).
  7. G.W.S. Friedrichsen: The Gothic Text of Rom. XIV 14 (τι κοινον ειναι) [w:] Cod. Guelferbytanus. s. 245–247.
  8. F. A. Knittel oznaczył tę partię jako Guelferbytanus E.
  9. a b c Caspar René Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. Cz. 1. Lipsk: 1900, s. 62. (niem.).
  10. Nils Alstrup Dahl: 0230 (= PSI 2306) and the Fourth-century Greek - Latin Edition of the Letters of Paul. W: Text and interpretation: Studies in the New Testament. pod red. Ernest Best, Robert McLachlan Wilson. Cambridge: Cambridge University Press, 1979, s. 96. ISBN 0-521-220211.
  11. C. von Tischendorf: Editio octava critica maior w: Novum Testamentum Graece. Cz. III. s. 111. (łac.).
  12. a b Frederick Henry Ambrose Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Cz. 1. Londyn: 1894, s. 143.
  13. J.F. Heusinger: De quattuor Evangeliorum Codice Graeco [w:] Antiqua manu membrana scriptum Guelpherbytana bibliotheca servat.
  14. C.R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. Cz. 1. Lipsk: 1900, s. 63. (niem.).
  15. C. von Tischendorf: Anecdota sacra et profana. s. 155–158. (łac.).
  16. a b F.A. Knittel: Fragmenta Versionis Ulphilanae. s. 1. (łac.).
  17. C. Falluomini: Gothic text w: Der Handschrift Cod. Guelf. 64 Weiss. [dostęp 2010-03-13]. (goc.).
  18. C. von Tischendorf: Anecdota sacra et profana. s. 155. (łac.).

Bibliografia

Opracowania

  • C. Falluomini: Der sogenannte Codex Carolinus von Wolfenbüttel. (Codex Guelferbytanus 64 Weissenburgensis). Mit besonderer Berücksichtigung der gotisch-lateinischen Blätter. Wiesbaden: Wolfenbütteler Mittelalter-Studien, 1999. ISBN 99-1273858-6. (niem.).
  • Friedrichsen G. W. S., The Gothic Text of Rom. XIV 14 (τι κοινον ειναι) in Cod. Guelferbytanus, Weissenburg 64, Journal of Theological Studies, Clarendon Press 1937.
  • Caspar René Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. Cz. 1. Lipsiae: 1900, s. 62. (niem.).
  • H. Henning: Der Wulfila der Bibliotheca Augusta zu Wolfenbüttel (Codex Carolinus). Hamburg: 1913. (niem.).
  • Heusinger J. F., De quattuor Evangeliorum Codice Graeco, [w:] Antiqua manu membrana scriptum Guelferbytana bibliotheca servat, Guelpherbyt 1752.
  • F.A. Knittel: Fragmenta Versionis Ulphilanae. Upsaliae: 1763. [dostęp 2010-03-11]. (łac.).
  • Bruce M. Metzger: The Early Versions of the New Testament. Oxford University Press, 1977.
  • Frederick Henry Ambrose Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Cz. 1. London: George Bell & Sons, 1894.
  • Streitberg W. A., Der gotische Text und seine griechische Vorlage, [w:] Die gotische Bibel, T. 1, Heidelberg 1971.
  • K. von Tischendorf, Anecdota sacra et profana (łac.), Lipsiae 1855, [data dostępu 2010-03-11].
  • K. von Tischendorf: Novum Testamentum Graece. Editio octava critica maior. Lipsiae: J. C. Hinrichs, 1984. [dostęp 2010-03-11]. (łac.).

Opracowania online

Literatura dodatkowa

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Kembali LagiSutradaraSandy Suwardi HassanProduserSandy Suwardi HassanDitulis olehAlim BactiarPemeranRano KarnoNike ArdillaAde IrawanRonny SianturiDien NovitaMia EldaboConny DioRobert SyariefSigit SubangunYuke SumeruHenky SolaimanFitria CintaniaFaiz ZainuddinPenyuntingSupandiDistributorPT. Sandy FilmTanggal rilis1993Durasi84 menitNegaraIndonesia Kembali Lagi adalah film Indonesia tahun 1993 dengan disutradarai oleh Sandy Suwardi Hassan dan dibintangi oleh Rano Karno dan Nike Ardilla Sinopsis H...

 

Delah Caesio cuning Status konservasiRisiko rendahIUCN20249232 TaksonomiKerajaanAnimaliaFilumChordataKelasActinopteriOrdoPerciformesFamiliCaesionidaeGenusCaesioSpesiesCaesio cuning Bloch, 1791 Tata namaSinonim takson Sparus cuning Bloch, 1791 Cichla cuning (Bloch, 1791) Caesio erythrogaster Cuvier, 1830 Caesio erythrochilurus Fowler, 1904[1] lbs Caesio cuning, delah atau ikan ekor kuning, adalah spesies ikan bersirip pari laut, fusilier milik keluarga Caesionidae . Ini berasal dari Sa...

 

ArmageddonSutradaraMichael BayProduserMichael Bay, Jerry Bruckheimer, Gale Anne HurdSkenarioJonathan HensleighJ. J. AbramsCeritaRobert Roy PoolJonathan Hensleigh BerdasarkanAdaptasiTony GilroyShane SalernoPemeranBruce WillisBen AffleckLiv TylerBilly Bob ThorntonWill PattonSteve BuscemiMichael Clarke DuncanKen CampbellOwen WilsonWilliam FichtnerPeter StormarePenata musikTrevor RabinDistributorTouchstone PicturesTanggal rilis 1 Juli 1998 (1998-07-01) Durasi150 menitBahasaInggrisAngga...

Piala Asia Sepak Bola Pantai AFCMulai digelar2006; 18 tahun lalu (2006)Situs webAFC.com Piala Asia Sepak bola Pantai AFC 2023 Piala Asia Sepak Bola Pantai AFC adalah kejuaraan sepak bola pantai di Asia, yang mempertandingkan antara tim nasional putra senior anggota Konfederasi Sepak Bola Asia (AFC). Pemenang kejuaraan dinobatkan sebagai juara kontinental; turnamen ini juga bertindak sebagai kualifikasi bagi negara-negara Asia untuk Piala Dunia Sepak Bola Pantai FIFA edisi mendatang.[...

 

العلاقات البنمية المالية بنما مالي   بنما   مالي تعديل مصدري - تعديل   العلاقات البنمية المالية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين بنما ومالي.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة بنما مالي المساحة (كم2...

 

Russian cargo spacecraft Progress M-25A Progress-M spacecraftMission typeMir resupplyCOSPAR ID1994-075A SATCAT no.23348[1] Spacecraft propertiesSpacecraftProgress (No.225)Spacecraft typeProgress-M[2]ManufacturerRKK Energia Start of missionLaunch date11 November 1994, 07:21:58 UTC[1]RocketSoyuz-U[2]Launch siteBaikonur, Site 1/5 End of missionDisposalDeorbitedDecay date16 February 1995, 16:45 UTC[3] Orbital parametersReference systemGeocentricRegimeL...

Voce principale: Ascoli Picchio F.C. 1898. Ascoli Calcio 1898Stagione 2006-2007Sport calcio Squadra Ascoli Allenatore Attilio Tesser, poi Nedo Sonetti Presidente Roberto Benigni Serie A19º posto (retrocesso) Coppa ItaliaSecondo turno Maggiori presenzeCampionato: Fini (32)Paolucci (32)Totale: Paolucci (33) Miglior marcatoreCampionato: Bjelanovic (7)Totale: Paolucci (8) StadioStadio Cino e Lillo Del Duca Abbonati4.800 Maggior numero di spettatori15.004 vs Milan (18 aprile 2007) Minor num...

 

British politician (1772–1828) For other uses, see William Congreve (disambiguation). A portrait of Congreve by James Londale made c. 1812 Sir William Congreve, 2nd Baronet KCH FRS (20 May 1772 – 16 May 1828) was a British Army officer, Tory politician, publisher and inventor.[1] A pioneer in the field of rocket artillery, he was renowned for his development and use of Congreve rockets during the Napoleonic Wars.[2] Biography He was the eldest son of Rebeca Elmston a...

 

House elections in Indiana 2012 United States House of Representatives elections in Indiana ← 2010 November 6, 2012 (2012-11-06) 2014 → All 9 Indiana seats to the United States House of Representatives   Majority party Minority party   Party Republican Democratic Last election 6 3 Seats won 7 2 Seat change 1 1 Popular vote 1,351,760 1,142,554 Percentage 52.93% 44.74% Swing 2.72% 5.86% Republican   40–50%  ...

«L'età della cavalleria è finita. Quella dei sofisti, degli economisti e dei contabili è giunta; e la gloria dell'Europa giace estinta per sempre» (Edmund Burke, Riflessioni sulla Rivoluzione in Francia, pag. 131[1]) Edmund BurkeReynolds, Edmund BurkeOlio su tela, 1771(National Portrait Gallery, Londra) Paymaster of the ForcesDurata mandato27 marzo 1782 –1º luglio 1782 MonarcaGiorgio III Capo del governoMarchese di Rockingham PredecessoreRichard Rigby Successore...

 

Daftar keuskupan di Mozambik adalah sebuah daftar yang memuat dan menjabarkan pembagian terhadap wilayah administratif Gereja Katolik Roma yang dipimpin oleh seorang uskup ataupun ordinaris di Mozambik. Konferensi para uskup Mozambik bergabung dalam Konferensi Waligereja Mozambik. Saat ini terdapat 12 buah yurisdiksi, di mana 3 merupakan keuskupan agung dan 9 lainnya merupakan keuskupan sufragan. Daftar keuskupan Provinsi Gerejawi Beira Keuskupan Agung Beira: Claudio Dalla Zuanna, S.C.I. Keus...

 

For the boxer, see Joe Brown (boxer). This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Old Bones – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2018) 7th episode of the 1st season of Sons of Anarchy Old BonesSons of Anarchy episodeEpisode no.Season 1Episode 7Directed byGwyneth Horder-P...

Сельское поселение России (МО 2-го уровня)Новотитаровское сельское поселение Флаг[d] Герб 45°14′09″ с. ш. 38°58′16″ в. д.HGЯO Страна  Россия Субъект РФ Краснодарский край Район Динской Включает 4 населённых пункта Адм. центр Новотитаровская Глава сельского пос�...

 

German conductor and composer (1886–1978) Robert Heger (19 August 1886 – 14 January 1978) was a German conductor and composer from Strasbourg, Alsace-Lorraine. Robert Heger, conductor at the Deutsche Oper Berlin, 1945-1948 Life and career He studied at the Conservatory of Strasbourg under Franz Stockhausen, then in Zurich under Lothar Kempter and finally in Munich under Max von Schillings. After early conducting engagements in Strasbourg he made his debut at Ulm in 1908 or 1909. He he...

 

Untuk desa di Rayon Agsu, lihat Ağabəyli, Agsu dan Ağalarbəyli. Koordinat: 40°03′29″N 47°06′41″E / 40.05806°N 47.11139°E / 40.05806; 47.11139 AgalarbeyliAgalarbeyliKoordinat: 40°03′29″N 47°06′41″E / 40.05806°N 47.11139°E / 40.05806; 47.11139Negara AzerbaijanRayonAghjabadiKetinggian169 m (554 ft)Zona waktuUTC+4 (AZT) • Musim panas (DST)UTC+5 (AZT) Agalarbeyli adalah sebuah desa di Rayon Aghja...

American college basketball season 2020–21 Cincinnati Bearcats men's basketballConferenceAmerican Athletic ConferenceRecord12–11 (8–6 American)Head coachJohn Brannen (2nd season)Assistant coaches Jayson Gee (2nd season) Sean Dwyer (2nd season) Tim Morris (2nd season) Home arenaFifth Third ArenaSeasons← 2019–202021–22 → 2020–21 American Athletic Conference men's basketball standings vte Conf Overall Team W   L   PCT W   L   PCT Wi...

 

У этого термина существуют и другие значения, см. Ингул (значения).Ингулукр. Інгул Ингул в Кропивницком Характеристика Длина 354 км Бассейн 9890 км² Водоток Исток   (Т) (B)    • Местоположение село Бровково  • Высота выше 115,5 м  • Координаты 48°45′29�...

 

معركة أورير معلومات عامة التاريخ 26 أيار 451 م البلد الإمبراطورية الساسانية[1]  من أسبابها التمرد الأرمني على الدولة الساسانية الموقع سهل أورير39°20′20″N 45°03′26″E / 39.338791666667°N 45.057091666667°E / 39.338791666667; 45.057091666667   النتيجة انتصار الدولة الساسانية المتحاربون الأر...

本條目存在以下問題,請協助改善本條目或在討論頁針對議題發表看法。 此條目需要补充更多来源。 (2021年11月15日)请协助補充多方面可靠来源以改善这篇条目,无法查证的内容可能會因為异议提出而被移除。致使用者:请搜索一下条目的标题(来源搜索:英国东印度公司 — 网页、新闻、书籍、学术、图像),以检查网络上是否存在该主题的更多可靠来源(判定指引)�...

 

1935年李森科在克里姆林宫讲话。后面从左到右是科西奥尔、米高扬、安德烈耶夫、斯大林 李森科主义(俄语:Лысенковщина,羅馬化:Lysenkovshchina)是特罗菲姆·邓尼索维奇·李森科反对遗传学及重科学的农业,于20世纪中叶开展的政治运动。该理论倾向拉马克主义並全盘否认自然选择理论,极力宣传春化现象和嫁接的优势。后来,李森科主义被定义为因政治、宗教或�...