PROFILPELAJAR.COM

Carduoideae
	; Oset zwisły
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Carduoideae
	Nazwa systematyczna
	Carduoideae (Sweet) Cass.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Carduoideae – podrodzina w obrębie astrowatych (Asteraceae), tworząca starszą linię rozwojową niżeli Cichorioideae i Asteroideae^[3]^[4]. W szerokim ujęciu obejmuje kilka plemion, ale stanowi wówczas takson parafiletyczny, dlatego w wąskim ujęciu są one wyodrębniane jako podrodziny Tarchonanthoideae i Dicomoideae^[2], a tu zaliczane jest jedno plemię z 12 podplemionami^[5] z ok. 73 rodzajami^[2] i liczbą gatunków określaną na ok. 2,5 tys.^[2] do 3,6 tys.^[5]

Zasięg tej podrodziny obejmuje niemal cały świat, przy czym najbardziej zróżnicowana jest w Eurazji i północnej Afryce^[2].

Wiele roślin ma duże znaczenie użytkowe. Do jadalnych i olejodajnych należą przedstawiciele rodzajów krokosz Carthamus i karczoch Cynara, jako ozdobne uprawiane są rośliny z rodzajów: amberboa Amberboa, chaber Centaurea, przegorzan Echinops, popłoch Onopordum i ostropest Silybum (także wykorzystywany jako roślina lecznicza). Do podrodziny należy też wiele gatunków rosnących jako chwasty w uprawach^[6].

Systematyka

W obrębie podrodziny Carduoideae wyróżniano kilka plemion^[3]^[5], jednak analizy molekularne wskazują na tworzenie przez nie gradu ewolucyjnego i ich łączenie w ramach jednej podrodziny czyni z niej takson parafiletyczny^[4]^[2]. W efekcie zaliczane tu wcześniej plemiona wyodrębniane są jako osobne podrodziny Tarchonanthoideae (plemię Oldenburgieae i Tarchonantheae) oraz Dicomoideae (plemię Dicomeae)^[2].

Pozycja systematyczna^[2]^[4]

astrowate

Barnadesioideae

Famatinanthoideae

	Stifftioideae

	Mutisioideae

	Wunderlichioideae

	Gochnatioideae

Carduoideae

	Corymbioideae

	Asteroideae

Podział systematyczny podrodziny^[5]

Plemię Cardueae

Podplemię Arctiinae Garcia-Jacas & Susanna

Arctium L. – łopian
Cousinia Cass.

Podplemię Berardiinae Garcia-Jacas & Susanna

Berardia Vill.

Podplemię Cardopatiinae Less.

Cardopatium Juss.
Cousiniopsis Nevski

Podplemię Carduinae Dumort.

× Carduogalactites P.Fourn.
Carduus L. – oset
× Carduocirsium Sennen
Cirsium Mill. – ostrożeń
Cynara L. – karczoch
Galactites Moench
Lamyropsis (Kharadze) Dittrich
Notobasis (Cass.) Cass. – notobasis
Picnomon Adans.
Ptilostemon Cass.
Silybum Adans. – ostropest
Tyrimnus (Cass.) Cass.

Podplemię Carlininae Dumort.

Atractylis L.
Atractylodes DC.
Carlina L. – dziewięćsił
Thevenotia DC.
Tugarinovia Iljin

Podplemię Centaureinae Dumort.

Amberboa (Pers.) Less. – amberboa^[7]
Callicephalus C.A.Mey.
Carduncellus Adans. – karduncelus
Carthamus L. – krokosz
Centaurea L. – chaber
Centaurodendron Johow
Centaurothamnus Wagenitz & Dittrich
Cheirolophus Cass.
Crocodilium Hill
Crupina (Pers.) DC. – krupina
Goniocaulon Cass.
Karvandarina Rech.f.
Klasea Cass.
Leuzea DC. – leuza
Mantisalca Cass.
Myopordon Boiss.
Oligochaeta (DC.) K.Koch
Phalacrachena Iljin
Plagiobasis Schrenk
Plectocephalus D.Don
Psephellus Cass.
Rhaponticoides Vaill.
Russowia C.Winkl.
Schischkinia Iljin
Serratula L. – sierpik
Stizolophus Cass.
Tricholepis DC.
Volutaria Cass. – wolutaria
Zoegea L.

Podplemię Dipterocominae Garcia-Jacas & Susanna

Dipterocome Fisch. & C.A.Mey.

Podplemię Echinopsinae Dumort.

Echinops L. – przegorzan

Podplemię Onopordinae Garcia-Jacas & Susanna

Alfredia Cass. – alfredia^[7]
Ancathia DC.
Lamyropappus Knorring & Tamamsch.
Olgaea Iljin
Onopordum L. – popłoch
Synurus Iljin
Syreitschikovia Pavlov
Xanthopappus C.Winkl.

Podplemię Saussureinae Garcia-Jacas & Susanna

Dolomiaea DC.
Jurinea Cass. – jurinea
Polytaxis Bunge
Saussurea DC. – saussurea

Podplemię Staehelininae Garcia-Jacas & Susanna

Staehelina L. – stechelina

Podplemię Xerantheminae Cass. ex Dumort.

Amphoricarpos Vis.
Chardinia Desf.
Shangwua Yu J.Wang, Raab-Straube, Susanna & J.Quan Liu
Siebera J.Gay
Xeranthemum L. – suchokwiat

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-09] (ang.).
↑ ^a ^b Panero J.L., Funk V.A.. Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 115 (4), s. 909–922, 2002. Biological Society of Washington.
↑ ^a ^b ^c Mandel, J.R., Dikow, R.B., Siniscalchi, C.M., Thapa, R., Watson, L.E.& Funk, V.A.. A fully resolved backbone phylogeny reveals numerous dispersals and explosive diversifications throughout the history of Asteraceae. „Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A.”. 116, 28, s. 14083–14088, 2019. DOI: 10.1073/pnas.1903871116.
↑ ^a ^b ^c ^d Cardueae Cass.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-09].
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 224-225, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 19, 21. ISBN 978-83-925110-5-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-09] (ang.).

[panero-3] Panero J.L., Funk V.A.. Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 115 (4), s. 909–922, 2002. Biological Society of Washington.

[mandel-4] Mandel, J.R., Dikow, R.B., Siniscalchi, C.M., Thapa, R., Watson, L.E.& Funk, V.A.. A fully resolved backbone phylogeny reveals numerous dispersals and explosive diversifications throughout the history of Asteraceae. „Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A.”. 116, 28, s. 14083–14088, 2019. DOI: 10.1073/pnas.1903871116.

[tica-5] Cardueae Cass.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-09].

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 224-225, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[gawrys-7] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 19, 21. ISBN 978-83-925110-5-2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]