Bohater Związku Radzieckiego (ros.Герой Советского Союза, trn.Gieroj Sowietskogo Sojuza) – najwyższy tytuł honorowy ZSRR.
Tytuł honorowy Bohatera Związku Radzieckiego został ustanowiony dekretem Centralnego Komitetu Wykonawczego ZSRR 16 kwietnia 1934 roku, a 29 lipca 1936 roku został zatwierdzony regulamin przyznawania tego tytułu; później regulamin ten zmieniano, nadając mu 14 maja 1973 roku nową redakcję.
Do 1941 roku tytułem Bohatera Związku Radzieckiego wyróżniono ponad 600 osób (głównie żołnierzy i oficerów Armii Czerwonej).
W okresie tzw. wielkiej wojny ojczyźnianej (1941–45) tytuły Bohatera Związku Radzieckiego jako pierwsi otrzymali żołnierze – pogranicznicy oraz piloci. Byli to m.in. ppor. Anton Łopatin, plut. Iwan Buzyckow i kpt. Nikołaj Gastełło. Znany pilot – Bohater Związku Radzieckiego – ppłk Stiepan Suprun za bohaterstwo i odwagę w walkach powietrznych jako pierwszy w okresie wojny (22 lipca 1941) został nagrodzony po raz drugi Medalem „Złotej Gwiazdy”.
W latach II wojny światowej przyznano łącznie ponad 11 500 tytułów Bohatera Związku Radzieckiego. W tym 104 tytuły nadano po raz drugi, a piloci myśliwscy – Aleksandr Pokryszkin (jako pierwszy) i Iwan Kożedub oraz Marszałek Związku Radzieckiego Gieorgij Żukow zostali wyróżnieni trzema Medalami „Złotej Gwiazdy”. Tytuł Bohatera Związku Radzieckiego przyznano 234 partyzantom. Dwaj wybitni organizatorzy oraz dowódcy oddziałów partyzanckich Sidor Kowpak i Aleksiej Fiodorow zostali odznaczeni dwoma Medalami „Złotej Gwiazdy”.
Po bitwie pod Lenino dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR nadano pośmiertnie tytuł Bohatera Związku Radzieckiego trzem Polakom, żołnierzom 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki za wzorowe wykonanie zadań bojowych dowództwa na froncie walki z najeźdźcami niemieckimi i przejawioną przy tym odwagę i bohaterstwo[1].
Łącznie do 1983 roku Medal „Złotej Gwiazdy” i tytuł Bohatera Związku Radzieckiego otrzymało ponad 12 500 osób. Wśród nich 141 nagrodzono dwoma Medalami „Złotej Gwiazdy”, trzema medalami – 3 osoby (marsz. lotn. Aleksandr Pokryszkin, marsz. lotn. Iwan Kożedub, Marszałek Związku Radzieckiego Siemion Budionny) oraz czterema medalami – 2 osoby (Marszałek Związku Radzieckiego Gieorgij Żukow i marsz. Leonid Breżniew, któremu jednak tytuły te nadawano z przyczyn politycznych, w latach 1966–1981). Tytuły Bohatera Związku Radzieckiego otrzymywali m.in. wszyscy kosmonauci po odbytym locie kosmicznym, także cudzoziemcy odbywający loty w ramach radzieckiego programu kosmicznego Interkosmos.
Ostatnią osobą, której nadano tytuł Bohatera Związku Radzieckiego, był kapitan III rangi Leonid Sołodkow, odznaczony już po rozpadzie ZSRR – 16 stycznia 1992 roku[2].
Tytuł Bohatera Związku Radzieckiego otrzymało 91 kobiet i ponad 40 cudzoziemców.
Zgodnie z regulaminem tytuł ten był najwyższym zaszczytnym wyróżnieniem i był nadawany przez Prezydium Rady Najwyższej ZSRR za bohaterskie czyny i wybitne zasługi dla państwa. Mógł być przyznawany pojedynczym osobom lub zbiorowościom.
Bohaterowi Związku Radzieckiego wręczano specjalny medal Złota Gwiazda (od 1939 roku), Order Lenina oraz dyplom Prezydium Rady Najwyższej ZSRR.
Tytuł Bohatera Związku Radzieckiego można było nadawać wielokrotnie; osoba taka otrzymywała następny medal Złotej Gwiazdy. W przypadku przyznania tytułu Bohatera Związku Radzieckiego po raz drugi, obok dyplomu, orderu i medalu wyróżnionemu wykonywano popiersie z brązu z odpowiednim tytułem, które umieszczano w rodzinnych stronach bohatera.