Andrzej Szwalbe

Andrzej Szwalbe
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

30 czerwca 1923
Warszawa, II Rzeczpospolita

Data i miejsce śmierci

11 listopada 2002
Bydgoszcz, III Rzeczpospolita

Miejsce spoczynku

Cmentarz katolicki Najświętszego Serca Jezusa w Bydgoszczy

Zawód, zajęcie

prawnik

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Pomnik Andrzeja Szwalbego na placu przed Filharmonią Pomorską
Tablica pamiątkowa na domu, w którym mieszkał

Andrzej Jan Szwalbe (ur. 30 czerwca 1923, zm. 11 listopada 2002) – prawnik, polski działacz społeczny i kulturalny, organizator życia muzycznego w Bydgoszczy, od 1993 r. Honorowy Obywatel Bydgoszczy. Był pomysłodawcą i kreatorem licznych przedsięwzięć artystycznych o zasięgu pozaregionalnym. Za zasługi dla kultury polskiej został odznaczony najwyższymi państwowymi orderami.

Życiorys

Urodził się 30 czerwca 1923 r. w Warszawie. Jego matką była Eufemia z Sobierajów, a ojciec - Sylwester Jan – pracował jako urzędnik skarbowy. Uczył się w Warszawie w Gimnazjum Mikołaja Reja i Gimnazjum Adama Mickiewicza oraz uczęszczał do Konserwatorium Warszawskiego. Był uczniem klasy fortepianu prof. Pawła Lewickiego. Poznał wtedy późniejsze sławy polskiej muzyki, m.in. Witolda Lutosławskiego. Jeszcze podczas okupacji ukończył I rok studiów prawniczych na Uniwersytecie Warszawskim, pracując zarobkowo jako goniec. W 1944 r. został osadzony przez Niemców w obozie w Pruszkowie, skąd uciekł udając się do Krakowa.

Po wojnie przez pewien czas mieszkał w Ciechocinku i stamtąd przywędrował do Bydgoszczy. W 1948 r. ukończył studia prawnicze na toruńskim Uniwersytecie Mikołaja Kopernika i przez trzy lata pracował na uniwersytecie jako asystent, wykładowca, a potem kierownik działu kadr. Nie poświęcił się jednak karierze prawnika, skłaniając się ku działalności kulturalnej. W 1949 r. dał się poznać publicznie, wygłaszając spontaniczne przemówienie podczas koncertu Pomorskiej Orkiestry Symfonicznej w budynku przy ul. Grodzkiej w Bydgoszczy. Zebrał kilka tysięcy podpisów pod petycją żądającą zapewnienia utrzymania orkiestrze i udał się z nią do władz administracyjnych. Incydent ten sprawił, że stał się postacią rozpoznawalną.

W 1951 r. został mianowany dyrektorem administracyjnym Pomorskiej Orkiestry Symfonicznej. Już rok później jego zabiegi dotyczące upaństwowienia instytucji zostały uwieńczone powodzeniem. W 1953 r. powstała Państwowa Filharmonia Pomorska, a Szwalbe stanął na czele Społecznego Komitetu Budowy Filharmonii. Już trzy lata później – 16 listopada 1956 r. Polskie Radio transmitowało inauguracyjny koncert z nowo wybudowanego w Bydgoszczy gmachu Filharmonii Pomorskiej, nawiązującego swą architekturą do Filharmonii Narodowej w Warszawie.

W kolejnych latach przeprowadzał z pasją kolejne przedsięwzięcia: stał się jednym z inicjatorów powstania Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego (1959), był pomysłodawcą zbudowania w Bydgoszczy Teatru Muzycznego (1960), a gdy w 1973 r. ruszyła budowa gmachu Opery, był przez wiele lat inwestorem bezpośrednim tego przedsięwzięcia. W 1961 r. uruchomił przy Filharmonii Pomorskiej serię wydawniczą „Z dziejów muzyki polskiej na Pomorzu”. Zainicjował założenie w Bydgoszczy Stacji Naukowo-Badawczej Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego i we współpracy z tą instytucją oraz Bydgoskim Towarzystwem Naukowym prowadził szeroko zakrojoną działalność naukową.

W 1962 r. przy pomocy sprowadzonego z Krakowa Stanisława Gałońskiego założył „Capellę Bydgostiensis pro Musica Antiqua” - jedną z czołowych polskich orkiestr kameralnych specjalizujących się w muzyce dawnej. W 1963 r. zainaugurował Festiwale Muzyki Polskiej, przekształcone kilka lat później w Bydgoskie Festiwale Muzyczne, a w 1966 r. - międzynarodowe festiwale i kongresy muzykologiczne Musica Antiqua Europae Orientalis, które stały się imprezą rozpoznawalną w Europie i przyczyniły się do wzrostu znajomości i popularności muzyki krajów Europy Środkowo-Wschodniej na świecie. Dorobkiem kongresów naukowych towarzyszących MAEO było kilkanaście ksiąg „Acta Scientifica” oraz seria wydawnicza „Monumenta MAEO”, promujące w świecie polską muzykę i kulturę.

W końcu lat 60. przyczynił się do budowy i otwarcia nowego gmachu Biura Wystaw Artystycznych (1970). Odegrał decydującą rolę w uruchomieniu w 1974 r. filii łódzkiej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej, która po kilku latach przekształciła się w samodzielną Akademię Muzyczną im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Dla potrzeb tej placówki pozyskał w 1975 r. zabytkowy budynek dawnego starostwa powiatowego, położony w założonej przez siebie dzielnicy muzycznej w Bydgoszczy.

Przez cały czas dbał o wysoki poziom artystyczny zespołów Filharmonii Pomorskiej. Zamawiał u wybitnych polskich kompozytorów specjalnie pisane dzieła. Dzięki temu powstała m.in. grana na całym świecie „Siwa mgła” (na baryton i orkiestrę) Wojciecha Kilara. Zgodnie ze swoim zamysłem dążył, aby filharmonia była centrum kultury, łączącym muzykę z różnymi dyscyplinami sztuk. W tym celu w ciągu wielu lat stworzył galerię rzeźbiarskich portretów twórców muzyki, kolekcję gobelinów oraz zgromadził unikalną kolekcję XVIII i XIX-wiecznych fortepianów, upiększających wnętrza Filharmonii. Urzeczywistniał też swoją wizję Bydgoskiej Dzielnicy Muzycznej, umiejętnie zagospodarowując przestrzeń wokół Filharmonii i sąsiadujących z nią placówek kulturalnych i dydaktycznych. Jego dziełem była galeria pomników kompozytorów i wirtuozów w Bydgoszczy wkomponowana w parku im. Jana Kochanowskiego.

Na początku lat 80. wystąpił z ideą przywrócenia blasku i funkcji kulturotwórczych pałacom w Ostromecku i Lubostroniu. W tym pierwszym usytuował galerię współczesnego polskiego malarstwa i grafiki im. T. Brzozowskiego. Marzył o tym, by Zespół pałacowo-parkowy w Ostromecku pełnił funkcję „bydgoskiego Wilanowa”. Równanie do Warszawy, Europy i świata, było nadrzędnym impulsem i celem jego wszelkich działań. Z konsekwencją, dalekowzrocznością i optymizmem rozbudowywał życie kulturalne Bydgoszczy. Był z miastem głęboko i emocjonalnie związany.

Po przejściu w 1991 r. na emeryturę i po przekazaniu dyrektorskiego fotela Filharmonii Eleonorze Harendarskiej - nadal żywo interesował się życiem kulturalnym, zabierając głos w wielu sprawach, zarówno w wymiarze lokalnym, jak i ogólnopaństwowym. Przyznano mu tytuł Honorowego Dyrektora Filharmonii Pomorskiej, a w 1993 r. godność Honorowego Obywatela Bydgoszczy.

Był człowiekiem skromnym i bardzo pracowitym, miłośnikiem sztuki i muzyki. Swoje wizje i marzenia potrafił skutecznie realizować w trudnych czasach Polski Ludowej, jednocześnie usuwając swoje zasługi w cień, nie dbając o osobiste korzyści. Był wybitnym kreatorem kultury w Bydgoszczy, ale także osobą zasłużoną dla kultury polskiej, cenioną przez wielu ludzi kultury. Podkreślano jego wizjonerstwo, konsekwencję w działaniu, umiejętności mediacyjne, a także wielką erudycję i jeszcze większą skromność. Przez zaprzyjaźnionych z nim wybitnych kompozytorów polskich (Wojciech Kilar, Henryk Mikołaj Górecki, Krzysztof Penderecki) był postrzegany jako wizytówka bydgoskiej kultury.

Zmarł nagle 11 listopada 2002 r. w Bydgoszczy, miesiąc po śmierci żony Dobrosławy. Został pochowany na cmentarzu katolickim Najświętszego Serca Jezusa w Bydgoszczy przy ul. Ludwikowo 2.

Honorowy Obywatel Bydgoszczy

18 marca 1993 r. Rada Miasta przyznała mu godność Honorowego Obywatela Bydgoszczy. Był to pierwszy tytuł Honorowego Obywatela przyznany od 1945 r.

Odznaczenia

  • Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 15 listopada 2002, "za wybitne zasługi dla kultury narodowej")[1][2]
  • Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1996,przyznany za wybitne zasługi dla kultury polskiej)[3]
  • Złoty Krzyż Zasługi (1955, w 10. rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki)[4]

Upamiętnienie

Andrzej Szwalbe jeszcze za życia doczekał się dwóch książek o sobie (A. Bezwiński - „Andrzej Szwalbe – portret niedokończony” i K. Starczak-Kozłowska - „Życie na przełomie”) oraz popiersia w brązie dłuta Michała Kubiaka.

30 czerwca 2003 r. odsłonięto na kamienicy, w której mieszkał przy ul. Dworcowej 75 – tablicę pamięci. 11 listopada 2003 roku w pierwszą rocznicę śmierci posadzono Dąb Andrzeja Szwalbego w Dębowej Alei Zasłużonych na Alejach Ossolińskich w Bydgoszczy[5]. Po uroczystej mszy św. w Bazylice p.w. św. Wincentego a Paulo, pamiątkowe drzewo posadził wnuk zasłużonego bydgoszczanina. [6]

Od 2007 roku jest patronem Gimnazjum nr 2 w Bydgoszczy (aktualnie Zespołu Szkół nr 28 w Bydgoszczy)[7]. 19 kwietnia 2007 r. ustawiono przed gmachem Filharmonii Pomorskiej przedstawiający jego postać pomnik z brązu autorstwa art. rzeźb. Michała Kubiaka[8]. Na jego cześć nazwano także ulicę w Śródmieściu Bydgoszczy, tuż przy Filharmonii Pomorskiej i Zespole Szkół Muzycznych[9].

W 2013 roku powołano do życia Stowarzyszenie im. Andrzeja Szwalbego "Dziedzictwo"[10].

W 2017 roku w plebiscycie ogłoszonym przez Urząd Miasta Bydgoszczy, mieszkańcy wskazali Szwalbego na jednego z patronów nowoczesnych tramwajów zakładów PESA[11].

Podczas II edycji festiwalu World Urban Art na jednym z drzew w parku przy zespole pałacowym w Ostromecku powstała eko-forma malarska wykonana przez litewskiego artystę Linasa Domarackasa upamiętniająca postać Andrzeja Szwalbe [12].

Rok 2023 decyzją Rady Miasta został ustanowiony Bydgoskim Rokiem Andrzeja Szwalbego[13].

Uczczeniu jego osoby i dorobku poświęcono w tym roku wiele koncertów, filmów, debat, wystaw, wykładów, konkursów, a także happeningi, gry miejskie, spacery tematyczne oraz książki, albumy i wydawnictwa[14].

30 czerwca 2023 roku, w dniu 100. rocznicy urodzin honorowego obywatela Bydgoszczy, miejski tramwaj Pesa Swing, któremu patronuje, zyskał nową okolicznościową okleinę. Czarno-białe grafiki przedstawiają symbolicznie wkład Andrzeja Szwalbego w życie kulturalne miasta: na burtach widnieją sylwetki gmachów Opery Nova, Filharmonii Pomorskiej i Akademii Muzycznej oraz zarys klawiatury fortepianu[15].


Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. Kancelaria Prezydenta RP: Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1991-2005) - wykaz osób odznaczonych. [dostęp 2012-05-11].
  2. M.P. z 2003 r. nr 12, poz. 178
  3. M.P. z 1996 r. nr 37, poz. 363
  4. M.P. z 1955 r. nr 96, poz. 363 poz.221
  5. Penderecki posadził swój dąb w Bydgoszczy [online], szwalbe.byd.pl [dostęp 2023-08-08].
  6. Wyborcza.pl [online], bydgoszcz.wyborcza.pl [dostęp 2023-08-08].
  7. Zespół Szkół nr 28 im. Andrzeja Szwalbego
  8. JW Web Development, Bydgoszcz, Przewodnik po Bydgoszczy, Zwiedzanie Bydgoszczy z przewodnikiem, Informacja turystyczna, Zabytki Bydgoszczy i kujawsko-pomorskiego, Muzea, Atrakcje turystyczne, Historia, Co zwiedzac w Bydgoszczy [online], www.turystyka.bydgoszcz.pl [dostęp 2023-08-08] (pol.).
  9. ul. Andrzeja Szwalbego - Bydgoszcz [online], wikimapia.org [dostęp 2023-08-08].
  10. Stowarzyszenie im. Andrzeja Szwalbego "Dziedzictwo" [online], szwalbe.byd.pl [dostęp 2023-08-08].
  11. ANN, Bydgoskie tramwaje mają nowych patronów [online], bydgoszcz.pl, 1 sierpnia 2017 [dostęp 2023-08-09].
  12. Postać Andrzeja Szwalbe uwieczniona podczas II edycji festiwalu World Urban Art. expressbydgoski.pl. [dostęp 2023-05-31].
  13. Bydgoski Rok Andrzeja Szwalbego. Znamy szczegóły obchodów
  14. Grafiki na tramwaju uświetnią rok Andrzeja Szwalbego [online], zdmikp.bydgoszcz.pl [dostęp 2023-08-08].
  15. Bydgoszcz: Andrzej Szwalbe uhonorowany. Swing w okolicznościowym malowaniu [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2023-08-08] (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Часть серии статей о Холокосте Идеология и политика Расовая гигиена · Расовый антисемитизм · Нацистская расовая политика · Нюрнбергские расовые законы Шоа Лагеря смерти Белжец · Дахау · Майданек · Малый Тростенец · Маутхаузен ·&...

 

Artikel ini bukan mengenai arXiv. Koordinat: 37°46′56.3″N 122°28′17.65″W / 37.782306°N 122.4715694°W / 37.782306; -122.4715694 Internet Archive Motouniversal access to all knowledge DataNama singkatIA Tipearsip Perpustakaan digital organisasi nirlaba situs web arsip Internet SpesialisasiPengarsipan web dan Pelestarian digital Bentuk legal501(c)(3) organization (en) SejakMei 1996PendiriBrewster Kahle KegiatanMemproduksiCover Art Archive (en) Anggota dariAmer...

 

American politician (1807–1886) President for One Day and President for a Day redirect here. For other uses, see President for One Day (disambiguation). David Rice AtchisonPresident pro tempore of the United States SenateIn officeDecember 20, 1852 – December 4, 1854Preceded byWilliam R. KingSucceeded byLewis CassIn officeAugust 8, 1846 – December 2, 1849Preceded byAmbrose Hundley Sevier (acting)Succeeded byWilliam R. KingUnited States Senatorfrom MissouriIn officeOctob...

Lukisan Pahari dari teluk kosmik emas Hiranyagarbha karya Manaku, s. 1740. Hiraṇyagarbha (Sanskerta: हिरण्यगर्भः ; artinya 'rahim emas' atau 'telur emas', secara puitis diterjemahkan menjadi 'benih alam semesta') adalah sumber penciptaan alam semesta dari kosmos yang termanifestasi dalam filsafat Weda, serta awataran Wisnu dalam womb' or 'golden egg', poetically translated as 'universal germ') is the source of the creation of universe or the manifested Bagawata Pu...

 

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Februari 2023. Dafa & LuluGenreAnimasi AnakPengembangRuangguruBahasa asliIndonesiaJmlh. musim36Rilis asliRilis2020 Dafa dan Lulu adalah serial animasi yang diproduksi oleh Ruangguru. Serial animasi ini rilis perdana pada tahun 2020. Kisah Sekelompok siswa-siswi ...

 

Process of design Calculator Olivetti Divisumma 24 designed in 1956 by Marcello Nizzoli Industrial design is a process of design applied to physical products that are to be manufactured by mass production.[1][2] It is the creative act of determining and defining a product's form and features, which takes place in advance of the manufacture or production of the product. Industrial manufacture consists of pre-determined, standardized and repeated, often automated, acts of replic...

Diagram skema mata manusia. Kornea (5) terletak di bagian atas diagram. Kornea atau selaput bening adalah bagian depan mata yang tembus pandang yang menutupi iris dan pupil.[1] Bila kornea disentuh maka kelopak mata akan menutup secara refleks. Kornea tidak memiliki pembuluh darah. Kontribusi kornea selain sebagai pertahanan fisik dan kimia bola mata juga sebagai komponen media refraktif berkekuatan 40-44 Dioptri. Kornea memiliki tingkat kelengkungan yang bervariasi dari kelengkungan ...

 

AwardLaureate Badge of MadridTypeMedalPresented bySecond Spanish RepublicEligibilityMilitary personnelStatusAwarded 1937–1939Established25 May 1937 The Laureate Badge of Madrid (Spanish: Placa Laureada de Madrid) was the highest military award for gallantry of the Second Spanish Republic. It was awarded in recognition of action, either individual or collective, to protect the nation and its citizens in the face of immediate risk to the bearer or bearers' life. Those eligible were members of...

 

Type of stellar remnant composed mostly of electron-degenerate matter Degenerate dwarf redirects here. Not to be confused with Degenerate star. For other uses, see White dwarf (disambiguation). Image of Sirius A and Sirius B taken by the Hubble Space Telescope. Sirius B, which is a white dwarf, can be seen as a faint point of light to the lower left of the much brighter Sirius A. A white dwarf is a stellar core remnant composed mostly of electron-degenerate matter. A white...

American diplomat and politician Paul V. McNuttUnited States Ambassador to the PhilippinesIn officeJuly 4, 1946 – March 22, 1947PresidentHarry S. TrumanPreceded byHimself (High Commissioner)Succeeded byEmmet O'NealHigh Commissioner to the PhilippinesIn officeSeptember 14, 1945 – July 4, 1946PresidentHarry S. TrumanPreceded byHarold L. IckesSucceeded byHimself (Ambassador)In officeApril 26, 1937 – July 12, 1939PresidentFranklin D. RooseveltPreceded byWeldon Jon...

 

Сельское поселение России (МО 2-го уровня)Новотитаровское сельское поселение Флаг[d] Герб 45°14′09″ с. ш. 38°58′16″ в. д.HGЯO Страна  Россия Субъект РФ Краснодарский край Район Динской Включает 4 населённых пункта Адм. центр Новотитаровская Глава сельского пос�...

 

Women's individualat the Games of the XXXII OlympiadOlympic archeryVenueYumenoshima ParkDate23 July 2021 (ranking round)27–29 July 2021 (match play)31 July 2021 (finals)Competitors64 from 40 nationsMedalists An San  South Korea Elena Osipova  ROC Lucilla Boari  Italy← 20162024 → Archery at the2020 Summer OlympicsList of archersQualificationIndividualmenwomenTeammenmixedwomenvte The women's individual archery event was one of five archery event...

土库曼斯坦总统土库曼斯坦国徽土库曼斯坦总统旗現任谢尔达尔·别尔德穆哈梅多夫自2022年3月19日官邸阿什哈巴德总统府(Oguzkhan Presidential Palace)機關所在地阿什哈巴德任命者直接选举任期7年,可连选连任首任萨帕尔穆拉特·尼亚佐夫设立1991年10月27日 土库曼斯坦土库曼斯坦政府与政治 国家政府 土库曼斯坦宪法 国旗 国徽 国歌 立法機關(英语:National Council of Turkmenistan) ...

 

本條目存在以下問題,請協助改善本條目或在討論頁針對議題發表看法。 此條目需要編修,以確保文法、用詞、语气、格式、標點等使用恰当。 (2013年8月6日)請按照校對指引,幫助编辑這個條目。(幫助、討論) 此條目剧情、虛構用語或人物介紹过长过细,需清理无关故事主轴的细节、用語和角色介紹。 (2020年10月6日)劇情、用語和人物介紹都只是用於了解故事主軸,輔助�...

 

ريسكو Risco  - بلدية -    الموقع الجغرافي تقسيم إداري البلد إسبانيا[1] المقاطعة بطليوس خصائص جغرافية إحداثيات 38°54′38″N 5°07′23″W / 38.910555555556°N 5.1230555555556°W / 38.910555555556; -5.1230555555556   [2] المساحة 39.5 كيلومتر مربع  الارتفاع 497 السكان التعداد السكاني 150 نس�...

Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada. Busca fuentes: «IPhone 3G» – noticias · libros · académico · imágenesEste aviso fue puesto el 12 de abril de 2023. iPhone 3G InformaciónTipo Teléfono inteligenteDesarrollador AppleFabricante ApplePantalla LCD TN capacitiva 3,5, 480x320 píxeles, 163 pppInterfaz de entrada Pantalla Táctil y botón únicoRAM 128 MBProcesador Samsung ARM1176JZF-S (412 MHz)Fecha de lanzamie...

 

This article is about the fur district of the Hudson's Bay Company in the Pacific Northwest. For the US capital district (District of Columbia), see Washington, D.C. For other uses, see District of Columbia (disambiguation). Fur trading district in British North AmericaColumbiaFur trading district FlagMap of the Oregon Country jointly occupied by the United States and the United Kingdom; the Columbia Department at its greatest extent included areas far to the north and to the south.CountryBri...

 

Series of roads, pathways and stoppages for commercial trade on land; excludes rail Map of Central Asia with its trade routes and movements between 128 BC to 150 AD Business logistics Distribution methods Distribution centers Digital distribution Order processing Trade routes Order fulfillment Cross-docking Sustainable distribution Commercial vehicle Distribution resource planning Third-party logistics Management systems Packaging and labeling Warehouse management system Supply chain Delivery...

Pagoda Xumi Pagoda Xumi di halaman Kuil Kaiyuan Pagoda Xumi (Hanzi sederhana: 须弥塔; Hanzi tradisional: 須彌塔; Pinyin: Xūmí tǎ; Wade–Giles: Hsümi T'a) atau Pagoda Sumeru, yang juga dikenal sebagai Pagoda Musim Panas adalah sebuah pagoda Tionghoa dari Biara Buddha Kaiyuan di bagian barat Zhengding, provinsi Hebei, China. Pagoda bata dan batu yang berbentuk persegi tersebut dibangun pada tahun 636 Masehi pada masa pemerintahan Kaisar Taizong dari Dinasti Tang (618-...

 

PrivatBankPrivatBank – Your point of support!Kantor Pusat PrivatbankJenisPerusahaan PublikIndustriPerbankan, InvestasiDidirikan1992Kantor pusatDnipropetrovsk, UkrainaTokoh kunciOleksandr Dubilet (Chairman)JasaJasa KeuanganPendapatan₴ 18.910 Milyar[1]Laba bersih₴1.307 Milyar (2013)[1]PemilikHenadiy BoholubovIhor KolomoyskyiKaryawan> 30 000IndukPrivat GroupAnak usahaAS PrivatBank (Latvia)AS PrivatBank (Portugal)AS PrivatBank (Italia)PrivatBank IBU(Cyprus)Situs webprivat...