PROFILPELAJAR.COM

Łambinowice
	wieś
	; Kościół św. Marii Magdaleny w Łambinowicach
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	nyski
Gmina	Łambinowice
Liczba ludności (2011)	2477
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-316
Tablice rejestracyjne	ONY
SIMC	0498810
	Położenie na mapie gminy Łambinowice Łambinowice
	Położenie na mapie Polski Łambinowice
	Położenie na mapie województwa opolskiego Łambinowice
	Położenie na mapie powiatu nyskiego Łambinowice
	50°32′18″N 17°33′26″E/50,538333 17,557222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Łambinowice (niem. Lamsdorf) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Łambinowice^[4]^[5]. Siedziba gminy wiejskiej Łambinowice.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łambinowice. Od 1950 r. wieś położona jest w województwie opolskim.

We wsi jest stacja kolejowa Łambinowice.

Integralne części wsi Łambinowice, do 2024 r.^[4]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0498827	Okopy	przysiółek

Nazwa

Nazwa miejscowości była wzmiankowana po raz pierwszy w 1273 roku w formie Lambinouiz. Później notowano także formy Lambinovitz (ok. 1300), villa Lamberti (1335), Lemlinsdorf (1371), k Glumbwowiczom, k. Glombinowiczom (1561), Lambsdorff (1678), Lamsdorf (1784), Lammsdorf (1845), Lamsdorf, Łambinowice (1941), Lamsdorf – Łambinowice, -ic, łambinowicki (1946)^[6].

Na podstawie tzw. zeznania nyskiego z 1561 roku, gdzie w tekście polskim z czeskimi naleciałościami wymienia się formy „K Glombinowiczom, do Glumbniowicz”, uznaje się, że pierwotną nazwą były Głębinowice. W drugim zapisie występuje czeskie u w miejsce polskich ą lub am^[7], odpowiadających w wymowie gwarowej samogłosce ę. Grupa nagłosowa Gł- uległa uproszczeniu do Ł-, być może pod wpływem czeskiego nagłosowego H-, które potem opuszczono^[8]. Nazwa Głębinowice była zatem nazwą patronimiczną utworzoną od nazw osobowych Głębina lub Głębin, albo nazwą topograficzną utworzoną na wzór nazwy patronimicznej od rzeczownika pospolitego głębina^[7].

Polska nazwa w formie Łambinowice formalnie obowiązuje od 16 grudnia 1946 roku^[9].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[10]:

dom zakonny elżbietanek, ul. Budzieszowicka 4, z 1919 r.
obóz jeniecki – Miejsce Pamięci Narodowej, z 1870 r., 1914 r., 1939 r.

Osobny artykuł: Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach.

W 1864 r. w sąsiedztwie wsi powstał poligon wojskowy. W latach wojny francusko-pruskiej 1870–1871 powstał na terenie poligonu obóz dla trzech tysięcy jeńców francuskich. Pozostałością tego obozu jest cmentarz z 53 grobami. Obóz został reaktywowany podczas I wojny światowej, przeszło przez niego ok. 90 tys. żołnierzy różnych narodowości Rosjan, Anglików, Włochów i Serbów – pozostało po nich blisko 7000 grobów. 3 września 1939 roku Wehrmacht rozpoczął przewożenie do Stalagu VIII B pierwszych polskich jeńców. Byli to głównie żołnierze pojmani po bitwie nad Bzurą. Liczba polskich jeńców sięgała 100 tys. Po rozpoczęciu planu Barbarossa masowo zwożono tu jeńców radzieckich, których umieszczano w osobnym obozie Stalag VIII F. Według różnych szacunków w czasie II wojny światowej w obozie zmarło lub zostało pomordowanych od 40 do 100 tys. jeńców, łącznie przeszło przez niego do 300 tys. żołnierzy sił sojuszniczych różnych narodowości. Około 40 tys. zmarłych w większości jeńców radzieckich jest pochowanych w masowych grobach w pobliżu dawnej wsi Klucznik oraz na cmentarzu jenieckim. Teren obozu jeńców radzieckich wraz z wsią Klucznik stał się poligonem wojskowym. Mieszkańców wsi wysiedlono. W październiku 1944 r. przywieziono tutaj żołnierzy z powstania warszawskiego, wśród nich ponad 1000 kobiet. Większość przewieziono później do innych obozów. Wśród powstańców, którzy zostali umieszczeni w obozie był Witold Pilecki – trafił on do Lamsdorf 8 października 1944 r. w ramach warszawskiego transportu żołnierzy Armii Krajowej. Witold Pilecki przebywał w obozie 10 dni, po których wraz z oficerami Zgrupowania „Chrobry II” został wysłany do oflagu w Murnau. Byli tu też więzieni^[11]:

Jerzy Szulc – uznawany za najmłodszego jeńca II wojny światowej,
Janusz Brochwicz-Lewiński – wojskowy, członek Armii Krajowej, a w czasach późniejszych między innymi gwardii przybocznej Jego Królewskiej Mości Jerzego VI, króla Wielkiej Brytanii,
Roman Bratny – pisarz,
Stanisław Ryszard Dobrowolski – pisarz, poeta, tłumacz,
Irena Jurgielewiczowa – pisarka, pedagożka,
Aleksander Gieysztor – historyk,
Leszek Owsiany pilot Dywizjonu 300 i 1586 ESP
Denholm Elliott – brytyjski aktor^[12].
o. Maksymilian Maria Kolbe

Obozy jenieckie zostały wyzwolone przez Armię Czerwoną w dniach 17 i 18 marca 1945 roku. Jeszcze w 1945 roku w ich sąsiedztwie powstał zarządzany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego obóz, w którym przetrzymywano Ślązaków i Niemców oraz byłych członków SS. Do obozu trafiali także powracający do Polski żołnierze armii Andersa, którzy wstąpili do niej po dezercji z Wehrmachtu, do którego wcielono ich wcześniej w ramach volkslisty. Początkowo, zbudowany na terenie poligonu wojskowego, obóz MBP miał status obozu przejściowego, następnie został przekształcony w obóz pracy. Jednym z jego komendantów był Czesław Gęborski. W obozie zmarło i zginęło 1000–1500 Niemców i Górnoślązaków^[13]. Pamięć zmarłych i zabitych upamiętnia Pomnik Pomordowanych Jeńców. Istnieje także Centralne Muzeum Jeńców Wojennych, prowadzące badania nad losem jeńców w stalagach oraz ofiar obozu.

Gospodarka

W Łambinowicach znajduje się filia Banku Spółdzielczego w Prudniku^[14].

Turystyka

Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach zostało wymienione w Kanonie Krajoznawczym Polski^[15]. Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku przyznaje Kolarską Odznakę Turystyczną w „Królestwie Pradziada” za odwiedzenie m.in. Łambinowic^[16].

Nawiązania i odniesienia w kulturze

Łambinowice są jednym z miejsc akcji powieści Lato umarłych snów autorstwa niemieckiego pisarza Harry’ego Thürka, przedstawiającej sytuację Niemców w Prudniku tuż po II wojnie światowej. Bohaterowie powieści uratowali więźnia miejscowego obozu^[17].

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 71228
↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r. [online] [dostęp 2016-09-23] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 686 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ ^a ^b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju) [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2015-11-18] .
↑ Nazwy miejscowe Polski : historia, pochodzenie, zmiany. pod red. Kazimierza Rymuta. T. 6, L-Ma. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, 2005, s. 269. ISBN 83-88866-26-5.
↑ ^a ^b Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. pod red. Stanisławy Sochackiej. T. 7, Lig-Miez. Opole: Wydawnictwo Instytut Śląski, 1994, s. 46. ISBN 83-01-07934-7.
↑ Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984, s. 199. ISBN 83-04010-90-9.
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 68 .
↑ Stalag 318/VIII F (344) Lamsdorf [online], Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu [dostęp 2012-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-22] (pol.).
↑ V Dni Otwarte w Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu [online], Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, 29 listopada 2010 [dostęp 2012-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-23] (pol.).
↑ EdmundE. Nowak EdmundE., Czy pamięć potrzebuje pomników? (na przykładzie historii Łambinowic) [online], Polsko-Niemieckie Towarzystwo Zdrowia Psychicznego [dostęp 2015-08-08] .
↑ Kontakt [online], bsprudnik.pl [dostęp 2024-06-13] .
↑ Kanon Krajoznawczy Polski [online], pttk.pl [dostęp 2024-01-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .
↑ Regulamin Kolarskiej Odznaki Turystycznej w „Królestwie Pradziada” [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-08] .
↑ HarryH. Thürk HarryH., Lato umarłych snów, MarcinM. Domino (tłum.), Gliwice, Opole: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, s. 235, ISBN 978-83-63995-80-5 .