La setmanaEscotarⓘ (del latin: septimană) es un periòde regolar de sèt jorns-dias dependent del calendari lunisolar. L'adjectiu associat a un periòde de sèt jorns es «setmanièr». La setmana es sustot un cicle utilizat dins lo calendari gregorian aital coma roman. Segon la nòrma ISO 8601 adoptada per la majoritat dels païses del mond, comença lo diluns e finaliza lo dimenge.
Noms dels jorns
L'origina d'aquestes noms es dins l'observacion del cèl pels ancians. Pendent l'an, l'immensa majoritat dels astres visibles cambiavan pas de posicion òm en çò que toque a d'autres. Malgrat aiçò, aqueles èssers umans observèron a simpla vista sèt còsses celestes que variavan òc de posicion: lo Solelh, la Luna, e los cinc de planetas que pòdon se veire a simpla vista: Mart, Mercuri, Jupitèr, Vènus e Saturne.
Del temps que las lengas mediterranèuas orientalas rebaton la numeracion dels jorns de la setmana, las lengas d'Euròpa Occidentala (exceptat lo portugués) rebaton los noms dels astres mobils del firmamento: Luna, Mart, Mercuri, Jupitèr, Vènus, Saturne, e Solelh. Aquestes sèt de còsses celestes donèron los sieus noms als jorns de la setmana: diluns, dimars, dimècres, dijòus, divendres. En occitan, dissabte procedís del mot ebrèu shabbat (jorn de repaus), e dimenge del mot latin domínica (jorn del Sénher). Pas obstante, en qualques lengas (coma l'anglés, per exemple), se mantenon los noms originales d'aquestes dos de jorns: saturday (jorn de Saturn) e sunday (jorn del Solelh); e en d'autras lengas se substituisson los dieus grecoromans amb los dieus germanics mai o mens correspondents. Aital, lo dieu germanic de la guèrra Tiw (tuesday) substituís al marcial grecoroman Mart, lo principal dieu germanic Woden (wednesday) al dieu segondari Mercuri, l'important dieu guerrero Thor (thursday) al importantísimo Jupitèr, la diosa de la fertilitat Freya o Frigg (friday) a la diosa de l'amor Vènus.