Op 9 oktober 2006 kende de Zweedse Koninklijke Academie voor de Wetenschappen de Nobelprijs aan Phelps toe. De prijs werd op 10 december uitgereikt. Phelps hoefde de prijs met niemand te delen, zoals vaak gebruikelijk is, maar kreeg hem voor zich alleen. Dit was al sinds 1999 niet meer gebeurd.
"Het werk van Edmund Phelps heeft ons begrip van de verhouding tussen kortetermijn- en langetermijneffecten van economisch beleid verdiept. Zijn bijdragen hebben een beslissend effect gehad op economisch onderzoek en beleid," volgens de Koninklijke Academie voor de Wetenschappen.
Zijn belangrijkste bijdrage is om nuancering aan te brengen in het zogenaamde Phillipscurve-model uit de jaren vijftig. Dit simpele model veronderstelde dat inflatie en werkloosheid in direct verband met elkaar staan. Volgens Phelps moet ook rekening worden gehouden met het feit dat niet alle informatie voorhanden is. Hij formuleerde de expectations-augmented Phillips curve. Volgens dit model hangt de inflatie niet alleen af van werkloosheid maar ook van verwachtingen bij beleidsmakers over hoe de inflatie zich in de toekomst zal ontwikkelen.
Phelps, Edmund S., Roman Frydman et al. (1983). Individual Forecasting and Aggregate Outcomes: 'Rational Expectations' Examined (Cambridge University Press). ISBN 0-521-25744-1