Lahad Datu merupakan sebuah Daerah yang terletak di Bahagian Tawau, Sabah, Malaysia. Lahad Datu juga adalah Daerah kedua terbesar di Sabah selepas Daerah Tongod, dan daerah ini mempunyai nilai sejarahnya tersendiri seperti daerah lain di Sabah, semasa zaman pemerintahan Chartered Company, Lahad Datu merupakan tempat persinggahan datu-datu dari Kesultanan Sulu. Lahad berasal daripada perkataan suku Βajau-Ѕinama, yang bermaksud tempat atau negeri, manakala Datu merupakan Кeturunan Βangsawan mahupun yang sudah lama menetap di daerah ini khususnya ketua-ketua suku kaum atau Panglima dan Pembesar daerah.
Etimologi
Perkataan “Lahad Datu” berasal daripada bahasa Bajau, iaitu “Lahad” yang bererti tempat dan “Datu” yang membawa makna orang-orang Kenamaan atau Bangsawan pada zaman dahulu. “Lahad” merupakan kognat bagi perkataan ”darat” dalam bahasa Melayu. Tempat ini mendapat nama kerana penghijrahan golongan Datu-datu dari kerajaan Kesultanan Sulu yang diketuai oleh Datu Puti sebelum tahun 1879 akibat daripada penyerahan kuasa kawasan ini oleh Sultan Brunei kepada Sultan Sulu.
Sejarah
Pemandangan Lahad Datu, British North Borneo Chartered Company: Dicetak oleh W. Brown & Co., limited, London, 1899
Sejarah Daerah Lahad Datu bermula pada tahun 1890, penghijrahan kerajaan Kesultanan Sulu mula menguasai sebahagian Pulau Borneo Utara. Mengikut bahasa Idahan pula, iaitu satu kaum peribumi daerah ini, Lahad datu dahulunya diberi nama Kerugau, yang bererti batu karang bertompok-tompok di merata pantai bermula dari Kunak hingga ke Membatu, Tungku.
Bentuk geografi Lahad Datu semula jadi Teluk Darvel banyak membantu usaha kerajaan dari segi ekonomi di Sabah. Keistimewaannya sebagai pelabuhan yang selamat dari sebarang ancaman bencana alam kerana terlindung oleh Pulau Sakar. Keluasan daerah ini ialah 6,501 kilometer persegi atau 687,372 hektar meliputi daerah Tungku. Menurut bancian yang dibuat pada tahun 2010 jumlah penduduk daerah Lahad Datu termasuk Tungku ialah 195,865 orang.
Iklim
Lahad Datu mempunyai iklim hutan hujan tropika (Af) dengan hujan lebat sepanjang tahun.
Daerah Lahad Datu dari segi geografi, terletak di kawasan pantai timur Sabah di dalam bahagian Tawau, yang menghadap Teluk Darvel di timur, Daerah Kinabatangan di utara Daerah Tongod di barat dan Daerah Kunak dan Tawau di sebelah selatan. Ia terletak pada kedudukan latitud 5° 1' Utara dan longitud 118° 19' Timur pada jarak lebih kurang 500 km dari Ibu negeri Sabah iaitu Kota Kinabalu dan berhampiran dengan beberapa bandar atau daerah seperti Sandakan, Tawau, Kinabatangan, Kunak dan Semporna. Manakala, keluasan daerah Lahad Datu ialah 7,444 km2. Di dalamnya terletak Daerah Kecil Tungku.
Jumlah penduduk Lahad Datu setiap tahun meningkat dengan kadar pertumbuhan purata tahunan (%) iaitu 10.01 bagi tahun 1980-1991 dan 3.10 bagi tahun 1991 – 2000. Manakala bagi jumlah penduduk ialah 39,262 (1980), 118,096 (1991), 156,059 (2000), dan 206,861 (2010).
Agama Islam dipercayai mula bertapak di Daerah Lahad Datu pada tahun 1408 masihi, menjadikan Islam adalah agama yang tertua yang dianuti oleh penduduk Daerah Lahad Datu sekitar 600 tahun dahulu. Jumlah umat Islam di daerah Lahad Datu dianggarkan seramai 202,382 orang atau bersamaan dengan 88.5% daripada populasi penduduk Daerah ini.
Majlis Daerah Lahad Datu adalah Penguasa Tempatan yang berautonomi kewangan. Majlis ini telah ditubuhkan pada 1 Januari 1962 untuk memberi perkhidmatan yang berbentuk pembangunan dan sosial di Daerah Lahad Datu.
Pejabat Daerah Lahad Datu diwujudkan pada awal tahun 40-an dan jawatan Pegawai Daerah yang pertama disandang oleh seorang berbangsa Inggeris yang bernama G.W. White. Bermula pada tahun 60-an, jawatan Pegawai Daerah telah disandang oleh warganegara Malaysia yang berasal dari Sabah.
Pejabat Daerah Lahad Datu merupakan nadi pentadbiran daerah dan menjadi tumpuan setiap jabatan serta orang awam dalam menyelesaikan urusan perkhidmatan, pembangunan dan keselamatan.
Pejabat Daerah Lahad Datu adalah sebuah jabatan kerajaan Negeri yang memberikan perkhidmatan kepada penduduk Lahad Datu dan Tungku. Ia menyelaraskan kegiatan-kegiatan 21 buah jabatan/ agensi Kerajaan Negeri/ agensi berkanun dan 44 jabatan/ agensi Kerajaan Persekutuan/ agensi berkanun di peringkat daerah.
Dari segi ekonomi pula, Daerah ini merupakan penyumbang sosia-ekonomi yang terbesar di Sabah untuk jangka masa panjang dengan hasil perladangan yang luas terutamanya dari sumber Kelapa Sawit, dimana adanya pengwujudan POIC yang bertaraf dunia di sini. Sumber pertanian lain yang memberi sumbangan kepada ekonomi daerah ini termasuk Kelapa kering (Kopra), Getah dan koko.
Dari segi perikanan (hasil laut) seperti ikan ,udang harimau dan kertas, ketam bakau/ketam kasturi dan rumpai laut juga merupakan salah satu sumber ekonomi di daerah ini. Kini, daerah Lahad Datu mempunyai dua kawasan tempat perlancongan yang bertaraf dunia iaitu Lembah Danum dan Taman Hidupan Liar Tabin yang sering kali dikunjungi oleh pelancong dari dalam dan luar negara.
Lahad Datu juga mempunyai beberapa kilang penapis minyak sawit. The Palm Oil Industrial Cluster (POIC) terletak berhampiran dengan Pelabuhan Lahad Datu dan menerima kapal pertama pada 1 Mac 2013. Ia terdiri daripada 1,150 ekar (5 km2) tanah dibangunkan (dengan kemudahan pengumpulan berpusat dan jeti, yang sedang dalam pembinaan, yang akan mempunyai draf 20 meter, menjadikannya salah satu segelintir pelabuhan laut dalam di dunia khusus untuk minyak sawit industri hiliran. Setakat ini, 18 buah syarikat telah membeli tanah di POIC dengan 8 buah syarikat yang terlibat dalam pengeluaran biodiesel sawit. POIC ialah syarikat penuh milik kerajaan negeri di bawah bidang kuasa Kementerian Pembangunan Perindustrian. Pengerusinya ialah Menteri sekarang, Datuk Dr. Ewon Ebin dan ketua pegawai eksekutif Mr.Wong Yu Chin (ASDK, BSK).
FELDA mula memajukan tanah pada pertengahan tahun 1979 berdasarkan kelulusan Kerajaan Negeri melalui Warta Kerajaan Negeri Sabah No. 148 dan 223. Sehingga tahun 2000, FELDA telah membuka tanah seluas 124,389 hektar yang mana 98% ialah kawasan perladangan terutama tanaman sawit dan 2% ialah kawasan penempatan dan Bandar. Lebihan kawasan tidak dapat dimajukan oleh pihak FELDA atas sebab kesesuaian kawasan serta pengambilan balik oleh Kerajaan Negeri Sabah.
Kawasan yang telah dimajukan oleh FELDA hanya ditumpukan di kawasan Pantai Timur Sabah. Jarak jauh Kompleks Sahabat ialah 100 kilometer dari bandar Lahad Datu manakala Kompleks Umas ialah 76 kilometer dari bandar Tawau.
Keluasan bagi Felda Sahabat ialah ladang (105,053 hektar) dan penempatan/bandar (1707 hektar), dengan jumlah keseluruhan berluas 106,760 hektar tidak termasuk kawasan yang terlebih buka dan yang diduduki penduduk kampung.
Kedudukan yang strategik ini telah memudahkan Lahad Datu untuk dikunjungi sama ada melalui jalan darat, air mahupun udara. Melalui jalan darat, Lahad Datu mempunyai sistem jalan raya yang menghubungkannya dengan bandar-bandar utama seperti Kota Kinabalu, Sandakan, Tawau dan beberapa pekan lain.
Terdapat lebih kurang 42 batang rangkaian jalan raya berturap di Lahad Datu meliputi kawasan bandar dan luar bandar. Kenderaan ringan seperti kereta, van dan kereta pacuan empat roda serta kenderaan berat seperti lori dan treler juga boleh menggunakan jalan raya yang telah disediakan. Bagi kawasan kampung, kebanyakan jalan batu kelikir dibina manakala jalan tanah merah pula dibina di semua kawasan ladang kelapa sawit sebagai jalan penghubung.
Antara lebuh raya dan jalan raya utama yang terdapat di Daerah Lahad Datu ialah:
Lebuhraya Jalan Segama
Lebuhraya Jalan Silam
Lebuhraya Jalan Pantai
Jalan Lahad Datu - Sandakan
Jalan Lahad Datu - Tawau
Jalan Lahad Datu - Tungku
Jalan Tungku - Felda Sahabat
Bekalan elektrik
Bekalan elektrik pula adalah di bawah kawalan Sabah Electricity Sdn Bhd (SESB) yang merupakan pembekal utama tenaga elektrik di Daerah Lahad Datu.
Bekalan air
Mengikut perangkaan yang dibuat oleh Jabatan Air Lahad Datu, kapasiti pengeluaran air bersih di Lahad Datu ialah kira-kira 558 juta liter sehari pada tahun 2000. Namun, ia dijangka akan meningkat dan melonjak naik dengan lebih tinggi pada masa kini kerana permintaan dan pendedahan tentang kegunaan sumber air bersih dalam kehidupan.
Pada 23 April 2010, Timbalan Menteri Pengangkutan Datuk Abdul Rahim Bakri mengumumkan Lapangan Terbang baru akan dibina di sini kerana lapangan terbang sedia ada tidak memenuhi piawaian keselamatan lapangan terbang antarabangsa atau Aviation Certification and Interoperability Office (ACIO). Penduduk Lahad Datu kini melebihi 300,000 orang.
Alternatif ialah di Silabukan, kira-kira 25 kilometer dari bandar Lahad Datu. Pilihan lain ialah Sandau, kira-kira 35 kilometer dari bandar Lahad Datu. Silabukan merupakan kawasan ladang kelapa sawit milik agensi kerajaan negeri Sabah dan lebih mudah proses tukar milik dilakukan. Silabukan juga terletak di antara Tungku, bandar Felda Sahabat dan bandar Lahad Datu, berhampiran kawasan Kluster Perindustrian Kelapa Sawit (POIC) serta Hutan Simpan Tabin dan dihubungkan dengan sistem jalan raya yang baik.[2]
Terdapat beberapa pusat kesihatan di Lahad Datu. Sebuah hospital yang boleh dikatakan bertaraf moden dan lengkap dengan peralatan perubatan yang canggih telah siap dibina pada tahun 2001. Hospital ini turut menyediakan kuarters bagi kakitangan hospital berkenaan. Selain daripada itu, terdapat 4 buah klinik kerajaan termasuk sebuah Klinik Kesihatan Ibu dan Anak yang disediakan di kawasan bandar. Manakala 9 buah klinik swasta serta 3 buah klinik pergigian turut dibuka di kawasan bandar manakala 10 buah Klinik Desa dibina di kawasan luar bandar.
Senarai Klinik di Daerah Lahad Datu
Hospital Lahad Datu
Klinik Pakar, Hostipal Lahad Datu
Klinik Kesihatan Felda Sahabat
Klinik Kesihatan Lahad Datu
Klinik Kesihatan Pulau Tambisan
Klinik Kesihatan Silabukan
Klinik Kesihatan Tungku
Klinik 1 Malaysia Bandar Sri Perdana
Klinik 1 Malaysia Layung Industrial
Klinik 1 Malaysia Palm Height
Klinik Desa Bukit Belacon
Klinik Desa Cenderawasih
Klinik Desa Fajar Harapan
Klinik Desa Hamparan Badai
Klinik Desa Kembara Sakti
Klinik Desa Kuala Taburi
Klinik Desa Lamag Silam
Klinik Desa Pulau Sakar
Klinik Desa Sapagaya
Klinik Desa Segama
Klinik Desa Silabukan
Klinik Desa Tanjung Labian
Klinik Desa Tengah Nipah
Klinik Pergigian dan Swasta
Klinik Pergigian Cenderawasih
Klinik Pergigian Dr. Tay
Klinik Pergigian Fajar
Klinik Pergigian Giam
Klinik Pergigian Perdana
Klinik Pergigian Peter
Klinik Pergigian Rohana
Klinik Pergigian Shofiyyah
Klinik Chaw
Klinik Dr. Leong
Klinik Dr. Siti (Klinik Dr Siti & Surgeri)
Klinik Genevieve
Klinik Lahad Datu
Klinik Layong
Klinik Nuqman
Klinik Permai
Klinik Raphah (Medical Clinic & Surgery)
Klinik Ruslan
Klinik RuslanAmin
Klinik Sri Perdana (Clinic And Surgery)
Klinik Ung
Klinik Ung Cenderawasih
Klinik iBorneo
Poliklinik Fajar
Poliklinik Shau
Poliklinik Tabanak
Klinik Mabello Darvel Bay
Klinik Mabello Jeroco
Klinik Mabello Tungku
Kemudahan awam lain
Pelbagai kemudahan telah disediakan oleh pihak kerajaan untuk memastikan masyarakat di luar bandar juga turut mendapat kemudahan dan keselesaan untuk menjalani kehidupan seharian. Pembinaan sekolah, hospital, balai polis, balai bomba, perpustakaan, deretan kedai, pejabat pentadbiran daerah.
ESSCOM atau Kawasan Keselamatan Khas Pantai Timur Sabah adalah merupakan kawasan kawalan keselamatan yang meliputi 1,400km kawasan pantai timur Sabah bermula dari Kudat sehinggalah ke Tawau.[3][4] Ianya dilancarkan oleh Perdana Menteri, Datuk Seri Najib bin Abdul Razak pada 7 Mac 2013.[5] Tujuan ianya diwujudkan adalah bagi menguatkan lagi kawalan keselamatan maritim di bahagian timur Sabah susulan dengan krisis pencerobohan yang berlaku baru-baru ini dan menghalang sebarang kegiatan pengganas berlaku di perairan Sabah.[6][7]
Pasukan Gerakan Am
Kompleks Batalion 17 Pasukan Gerakan Am Lahad Datu, Jalan Silam, Lahad Datu
Pasukan Gerakan Am atau PGA merupakan salah satu cawangan Polis Diraja Malaysia (PDRM). Pasukan ini merupakan elemen tempur PDRM bagi mengendalikan operasi punitif bertujuan untuk memberi tekanan terhadap sebarang bentuk pakatan bersenjata, kegiatan-kegiatan subversif, pemberontakan dan ancaman yang berlaku di dalam negara Malaysia. Pasukan ini berpergerakan tinggi dengan kebolehan untuk bergerak dalam apa juga keadaan persekitaran.
Kawasan tanggungjawab BN 17 LDU bermula dari Zon FELDA Sahabat sehingga ke Zon Kunak.[8]
Bentuk muka bumi
Bentuk muka bumi Daerah Lahad Datu khususnya kawasan di sebelah barat adalah bergunung-ganang dan dikenali sebagai Tanah Tinggi Segama. Tanah-tanah tinggi ini diairi oleh Sungai Segama. Di bahagian timur Tanah Tinggi Segama, terdapat kawasan tanah rendah yang dikenali sebagai Lembah Danum. Bahagian timur Lahad Datu dibentuk oleh selatan Semenanjung Dent dengan kawasan berbukit-bukau yang dibentuk oleh Banjaran Bagahak yang mencapai ketinggian 760 meter. Selain itu, daerah ini memiliki tanah pamah dan tanah yang bercerun sesuai dijadikan kawasan pertanian. Kawasan Bandar Lahad Datu terlindung daripada ancaman ribut kerana adanya Pulau Sakar yang mengelilingi kawasan bandar Lahad Datu serta memiliki iklim panas dan lembap sepanjang tahun.
Lahad Datu mempunyai tempat-tempat menarik untuk dikunjungi seperti pelancongan alam sekitar. Kawasan hutan Lahad Datu yang masih kurang diteroka telah mendorong kerajaan mewujudkan hutan simpan.
Pada 11 Februari 2013, beberapa penyokong bersenjata daripada kalangan warga/rakyat Filipna yang direkrut oleh Kesultanan Sulu, yang menggelar diri mereka sebagai "Angkatan Bersenjata Kesultanan Sulu dan Borneo Utara (Sabah)" telah tiba di Kampung Tanduo, wilayah Lahad Datu, Sabah, Malaysia. Kumpulan penceroboh ini didakwa dihantar oleh Sultan Jamalul Kiram III, yang juga merupakan salah seorang individu yang menuntut takhta Kesultanan Sulu yang belum dapat disahkan. Misi beliau adalah untuk memasukkan Sabah sebagai sebahagian tanah jajahan Filipina.[10][11][12] Dalam laporan tindak balas, Angkatan Bersenjata Malaysia telah mengepung kampung tersebut beberapa lama untuk berbincang secara damai dengan penceroboh dan sebagai suatu cubaan dan usaha murni untuk menyelesaikan masalah pertelingkahan wilayah secara aman dengan kerajaan Filipina dan penceroboh. Akhirnya akibat tiada maklum balas daripada pihak penceroboh untuk sekian lama, pihak bersenjata Malaysia telah bertindak mengambil tindakan tegas kepada penceroboh lantas bermulalah konflik maut pada 1 Mac 2013 hinggalah 24 Mac 2014.[13][14][15]
.png)
.jpg)
