SV
|
Questa pagina a l'è scrita in savuneize, a-a manea de l'Essiu d'a Ciann-a
|
U savuneize u l'è a variante da lengua lìgure parlä int'a çitè de Sann-a e int'i paixi vixìn, ch'a fà parte d'u gruppu d'u lìgure d'u çentru.
Descriçiùn
Grafîa
Grafîa Viglione (Essiu d'a Ciann-a)[2][3]
Lettie
|
Sönnu
|
Ezenpi
|
Notte
|
A
|
a
|
Anciùa
|
|
Â
|
a:
|
Giâsemìn
|
Sönnu da a lunga nu velarizä
|
Ä
|
ɔ
|
Rumagnäta
|
Sönnu da a velarizä, da leze "o"
|
Ȧ
|
i
|
Ȧndètu
|
a ch'a se leze "i"
|
B
|
b
|
Brixa
|
|
C
|
k/ʧ
|
Cäru/Ciapeletta
|
Sönnu da c düa o duçe
|
Ç
|
s
|
Çitè
|
Sönnu da s aspia da döviä segundu l'etimulugîa da parolla a-u postu de "S"
|
D
|
d
|
Drita
|
|
E
|
e
|
Açidente
|
e serä
|
É
|
e
|
Dé
|
e serä cu' u̇na ciü forte intenscitè
|
È
|
ɛ
|
Squèxi
|
e avèrta
|
Ê
|
eː
|
Vèrdüêa
|
e lunga
|
Ė
|
i
|
Lėamme
|
e ch'a se leze "i"
|
F
|
f
|
Fantinn-a
|
|
G
|
g/ʤ
|
Guèi/Gèa
|
Sönnu da g düa o duçe
|
GL
|
ʎ
|
Migliùn
|
|
ĜL̂
|
ʎ
|
Giĝl̂iu
|
Ciü forte intenscitè d'u -gl- "nurmäle"
|
GN
|
ɲ
|
Guägnu
|
|
ĜN̂
|
ɲ
|
Geraĝn̂u
|
Ciü forte intenscitè d'u -gn- "nurmäle"
|
H
|
|
Havéi
|
Mütta
|
I
|
i
|
Inseì
|
|
Î
|
i:
|
Scîtu
|
i lunga
|
J
|
j
|
Pujann-a
|
Semicunsunante intervucalica sencia
|
Ĵ
|
j:
|
Macaĵa
|
Semicunsunante intervucalica duggia
|
L
|
l
|
Lümàçça
|
|
M
|
m
|
Mizeja
|
|
N
|
n
|
Neggia
|
|
NN-
|
ŋ
|
Duzenn-a
|
n velarizä
|
O
|
o
|
Bioda
|
o avèrta
|
Ô
|
o:
|
Scôpéllu
|
o lunga
|
Ö
|
ø
|
Scöggiu
|
Sönnu du françeize "eu"
|
Ó
|
ɔ
|
Cumó
|
o avèrta cu' u̇na ciü forte intenscitè, cumme int'i partiçippi pasè (-óu)
|
P
|
p
|
Papua
|
|
Q
|
k(w)
|
Questiunä
|
|
R
|
r
|
Riçça
|
|
S
|
s
|
Sann-a
|
Sönnu da s aspia
|
SC
|
ʃ
|
Sciätu
|
|
ŜĈ
|
ʃ
|
Saŝĉiu
|
Ciü forte intenscitè d'u -sc- "nurmäle"
|
SC-C
|
ʃ+t͡ʃ = ʃʧ
|
Sc-ceì
|
|
T
|
t
|
Treggia
|
|
U
|
u/w
|
Unze/Pescóu
|
|
Û
|
u:
|
Gûa
|
u lunga
|
Ü
|
y
|
Scüu
|
Sönnu da "u" françeize
|
U̇
|
i
|
Bu̇tiru
|
u ch'a se leze "i"
|
V
|
v
|
Vuxe
|
|
X
|
ʒ
|
Faxö
|
Sönnu da "j" françeize
|
Z
|
z
|
Zeru
|
Sönnu da s duçe
|
Grafîa Besio[4]
Lettie
|
Sönnu
|
Ezenpi
|
Notte
|
A
|
a
|
Anciua
|
|
Ä
|
a:
|
Giäsemìn
|
Sönnu da a lunga nu velarizä
|
Â
|
ɔ
|
Rumagnâta
|
Sönnu da a velarizä, da leze "o"
|
AE
|
ɛː
|
Guaei
|
Sönnu da e avèrta e lunga (cumme int'u zeneize -æ-)
|
B
|
b
|
Brixa
|
|
C
|
k/ʧ
|
Câru/Ciapeletta
|
Sönnu da c düa o duçe
|
Ç
|
s
|
Çitae
|
Sönnu da s aspia da döviä segundu l'etimulugîa da parolla a-u postu de "S"
|
D
|
d
|
Drita
|
|
E
|
e
|
Açidente
|
e serä
|
É
|
e
|
Préiʒa
|
e serä cu' u̇na ciü forte intenscitè
|
È
|
ɛ
|
Purtughèiʒe
|
e avèrta
|
Ë
|
eː
|
Xinëla
|
e lunga
|
EU
|
ø
|
Sceuggiu
|
Cumme int'u françeize "eu"
|
F
|
f
|
Fantinn-a
|
|
G
|
g/ʤ
|
Guaei/Giaea
|
Sönnu da g düa o duçe
|
H
|
|
Le u l'ha
|
Mütta
|
I
|
i
|
Inseî
|
Scritu î se acentä a-a fin de 'na parolla
|
Ï
|
i:
|
Scïtu
|
i lunga
|
L
|
l
|
Lûmassa
|
|
M
|
m
|
Miʒeia
|
|
N
|
n
|
Nëgia
|
|
N-
|
ŋ
|
Duʒen-a
|
n velarizä
|
O
|
o
|
Bioda
|
o avèrta
|
Ö
|
o:
|
Scöpellu
|
o lunga
|
Ô
|
'o
|
Ôrbu
|
|
P
|
p
|
Pàpua
|
|
Q
|
k(w)
|
Questiunâ
|
|
R
|
r
|
Rissa
|
|
S
|
s
|
San-a
|
Sönnu da s aspia
|
ʃ
|
z
|
ʃbaeru
|
Sönnu da s duçe
|
ʒ
|
z
|
Ôrʒeu
|
Ciü forte intenscitè d'u -ʃ- "nurmäle"
|
SCC
|
ʃ+t͡ʃ = ʃʧ
|
Scceî
|
|
T
|
t
|
Trèggia
|
|
U
|
u/w
|
Unze/Pescou
|
|
Ü
|
u:
|
Güa
|
u lunga
|
Û
|
y
|
Scûu
|
Sönnu da "u" françeize
|
V
|
v
|
Vuxe
|
|
X
|
ʒ
|
Faxeu
|
Sönnu da "j" françeize
|
Z
|
ʣ
|
Zeui
|
Sönnu da z duçe; u nu gh'è ciü int'u parlä d'a çitè
|
Grafîa Sguerso
Lettie
|
Sönnu
|
Ezenpi
|
Notte
|
A
|
a
|
Anciua
|
|
Â
|
ɔ
|
Rumagnâta
|
Sönnu da a velarizä, da leze "o"
|
B
|
b
|
Brixa
|
|
C
|
k/ʧ
|
Câru/Ciapeletta
|
Sönnu da c düa o duçe
|
D
|
d
|
Drita
|
|
E
|
e/ɛ/eː/ɛː
|
Etê
|
e serä/avèrta/lunga, scrive "é" (e), "è" (ɛ) o "ê" (e:/ɛː) se a "e" a l'è a-a fin da parolla e u ghe cazze l'acentu
|
ÊU
|
ø
|
Sceuggiu
|
Cumme int'u françeize "eu"
|
F
|
f
|
Fantinn-a
|
|
G
|
g/ʤ
|
Guei/Gea
|
Sönnu da g düa o duçe
|
H
|
|
Le u l'ha
|
Mütta
|
I (Î)
|
i/i:
|
Inseì
|
|
L
|
l
|
Lûmassa
|
|
M
|
m
|
Mizeia
|
|
N
|
n
|
Neggia
|
|
NN-
|
ŋ
|
Duzzenn-a
|
n velarizä
|
O (Ô)
|
o/o:
|
Ommu
|
|
P
|
p
|
Pappua
|
|
Q
|
k(w)
|
Questiunâ
|
|
R
|
r
|
Rissa
|
|
S
|
s
|
Sann-a
|
|
SCC
|
ʃ+t͡ʃ = ʃʧ
|
Scceì
|
|
T
|
t
|
Treggia
|
|
U
|
u/w
|
Unze/Pescou
|
|
Û
|
y
|
Scûu
|
Sönnu da "u" françeize
|
V
|
v
|
Vuxe
|
|
X
|
ʒ
|
Faxêu
|
Sönnu da "j" françeize
|
Z
|
z
|
Zeru
|
Sönnu da s duçe
|
Testimuĝn̂anse scrite
- Quärche cunpunimentu in lengua d'u Ciabrea, ch'u gh'è inta Wikivivagna ascì.
- Beppìn d'a Cà (Giuseppe Cava), In to remoin (PDF), 1ª ed., Sann-a, 1930.
- Arbiseva: Ma in burrasca. Versi in dialetto ligure, Sann-a, L. Brizio, 1938.
- Arbiseva: Ma in bonassa. Versi in dialetto ligure, Sann-a, L. Brizio, 1938.
- O bacciccin vattene a ca!... Versi in dialetto ligure, Sann-a, Tip. Brizio, 1939.
- A rionda di cucculli... versi in dialetto ligure, Sann-a, L. Brizio, 1939.
- Rosita Del Buono Boero, Ô massettô, Sann-a, Ed. Priamar, 1957 (1° ed), 1965 (2° ed), 1982 (3° ed).
- Emma Midolo, Gente in gìo, Zena, Tipografia Erga, 1971.
- Emma Midolo, 'na rionda de figgieu, Zena, Tipografia Erga, 1972.
- Emma Midolo, Cose scordae, Sann-a, Editrice Liguria, 1973.
- Emma Midolo, Canta 'na moae, D'Ätu d'Arbissöa, Casa Editrice "Le Esperidi", 1974.
- Emma Midolo, A l'arba de n'atra primavëia, Zena, Tipo-litografia Cecchinelli, 1976.
- Edoardo Travi, Pe i vegi caroggi de Sann-a, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1977.
- Edoardo Travi, Sentî parlâ de Sann-a, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1978.
- Claudìn du Giabbe (Marco Scaglia) e Pino de l'Angin, A cansun da nostra taera, Sann-a, 1978.
- Giovanni Battista Nicolò Besio e Antonio Elmo Bazzano, Amü de scheuggiu rèixe de nasciùn, Sann-a, Liguria Editrice, 1979.
- Clara Paoletti, Simugge au ventu, Sann-a, Tipografia La Stampa, 1980.
- Claudìn d'u Giabbe e GhiGi (Gianni Ghilione, ilustraçiuìn), Armanaccö de Sann-a, Sann-a, 1980.
- Angela Olivieri, Vuxe d'ègua, Sann-a, La Poligrafica di Borgna Claudio, 1981.
- Edoardo Travi, Remesciandu pe a cà, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1981.
- Claudìn d'u Giabbe e Ivano Nicolini, A mae taera... O mae mâ, Sann-a, 1982.
- Claudìn d'u Giabbe et al., Armanaccö de ca' nostra, Sann-a, 1987-1988-1989.
- Rodolfo Badarello, Fregugge de sêunni, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1988.
- Claudìn d'u Giabbe, Aödo de bön ... pröfûmmö de regordi, Sann-a, 1990.
- Edoardo Travi, Xoan âti i ciumbin, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1991.
- Beppìn d'a Cà, A tramontann-a, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1992.
- Rodolfo Badarello, Stradde, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1992.
- Rodolfo Badarello, Chinze haiku e âtri versci, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1996.
- Giuliano Melis, A l'è 'na roea ca gia: detti popolari savonesi, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1997.
- Beppìn d'a Cà, Te vêuggio ben Savönn-a: poesie e prose di Giuseppe Cava (Beppin da Cà), 1870-1940, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 2001.
- Rodolfo Badarello, Unn-a scaggia d'ou, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, Dexenbre 2001.
- Rodolfo Badarello, Ganêuffei rusci, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 2004.
- Giuliano Melis, Chinn-a zü da l'êrbu: detti popolari savonesi, Carcae, Magema, 2004.
- Essiu d'a Ciann-a (Ezio Viglione), Gelindu e Gelinda: fantaxia allegorica nataliccia, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 2005.
- Rodolfo Badarello, Poexie da-o quarte, Sann-a, Cooperativa Tipograf, 2010.
- (LIJ, IT) Gio Batta Sirombra, cu'a parlä d'i nostri vegi; regordi, stoje, penscêi, puexìe in vernàculu sabassiu purìu, Sànn-a, Coop Tipograf, 2013.
Notte
- ↑ Dètu stimóu insc'â bäze da pupulaçiùn de l'area interessä e d'u dètu ISTAT insc'â difuxùn de lengue regiunäli, in perçentuäle, a-u 2015
- ↑ (LIJ, IT) Ezio Viglione, Il puro vernacolo sabazio, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 2006, ISBN 88-88-44927-2.
- ↑ (LIJ, IT) Il Gruppo di Studio "Amixi d'u dialettu", in sce acampanassa.it. URL consultòu o 12 frevâ 2023.
- ↑ (LIJ, IT) Giovanni Battista Nicolò Besio, Dizionario del dialetto savonese «Calepìn da batuièʒa ciciolla», 1ª ed., Sann-a, Editrice Liguria, 1980, p. XIII.
Bibliugrafîa
- (LIJ, IT) Filippo Noberasco e Italo Scovazzi, O Cicciollâ: antologia dialettale savonese (PDF), Sann-a, Pietro Lodola, 1930.
- (LIJ, IT) Filippo Noberasco, Piccolo vocabolario marinaresco italiano-savonese, Sann-a, Tipografia Savonese, 1934.
- (LIJ, IT) Rosita Del Buono Boero, Angelo Barile e Italo Scovazzi, Priamâ: antologia della poesia dialettale savonese, Sann-a, Editrice Liguria, 1963.
- (LIJ, IT) Rosa Sguerso e Anita Sguerso, Compendio di voci ed espressioni del dialetto savonese, Sann-a, Editrice Liguria, lüggio 1985.
- (LIJ, IT) Fiorenzo Toso, Giulia Petracco Sicardi e Patrizia Cavallaro, Vocabolario delle parlate liguri, Zena, Consulta Ligure, 1985-1992.
- (LIJ, IT) Ezio Viglione, Il puro vernacolo sabazio. Storia ed evoluzione bimillenaria della tipica parlata della nostra gente, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 2006, ISBN 88-88-44927-2.
- (LIJ, IT) Giovanni Battista Nicolò Besio, Dizionario del dialetto savonese «Calepìn da batuièʒa ciciolla», 2ª ed., Sann-a, Editrice Liguria, 2013, ISBN 88-95-95576-5.
|