אבן בוץ

אבן בוץ
אבן בוץ מהחוף המערבי של העיירה ליים רג'יס בדורסט שבאנגליה
אבן בוץ מהחוף המערבי של העיירה ליים רג'יס בדורסט שבאנגליה
אבן בוץ מהחוף המערבי של העיירה ליים רג'יס בדורסט שבאנגליה
סוג הסלע סלע משקע
סביבת היווצרות ימית
הרכב מינרלי חרסית, קוורץ, פצלת השדה, כלוריט וביוטיט
תכונות וזיהוי סלע רך (לעיתים קשה) ופריך, חלק למגע, שצבעו משתנה שחור, לבן, חום, אפור, אדום, כתום וירוק

אבן בוץ היא סלע משקע דק גרגיר המורכב בעיקר מגרגירי טין ומגרגירי חרסית שמקורם מבוץ ומסלעי חרסית.

הגדרה

אין הסכמה כללית על ההגדרה של סלע כאבן בוץ, ויש המכלילים בה סלעי משקע דקי גרגיר אחרים דוגמת אבן טין, חרסית (Claystone) וחוואר תחת הכותרת "סלע בוץ".

ההגדרה הנפוצה לאבן בוץ היא סלע משקע קלאסטי. הבנוי מלפחות חמישים אחוז של כמות זהה של גרגירי טין וחרסית. גרגירי טין, או גם לוטיטים, מוגדרים כגרגרים שגודלם בין 1/16 מ"מ (0.063 מ"מ) ל-1/256 מ"מ (0.002 מ"מ) על פי סולם ונטוורת,[1] או בין 4 ל-8 על פי סולם פי (φ).[2] גרגירי חרסית, או גם פליטים, מוגדרים כגרגרים שגודלם קטן מ-1/256 מ"מ (0.002 מ"מ) על פי סולם ונטוורת או מעל ל-8 על פי סולם פי (φ). גודל זה לא מאפשר לראות את הגרגירים בעין בלתי מזוינת, אלא במיקרוסקופ בלבד. הגדרה אחרת דורשת שלפחות שליש מהסלע יהיה מגרגירי טין ושליש מגרגירי חרסית.

ארגיליט (Argillite) הוא סוג מיוחד של אבן בוץ.

היווצרות

תהליך ההיווצרות של אבן הבוץ מתחילה בשקיעה של משקעים דוגמת חרסית, טין ובוץ על קרקעית אגמים, קרקעית הים או באזורי גאות. הצטברות מתמשכת של משקעים מפעילה לחץ על המשקעים בתחתית שגורם לסילוק הנוזלים ולהתמצקות המשקעים.

65% מכלל סלעי המשקע על פני כדור הארץ עשויים מאבן בוץ.[3]

תיאור

אבן בוץ הוא סלע רך (לעיתים קשה) ופריך, חלק למגע, שצבעו משתנה: שחור, לבן, חום, אפור, אדום, ירוק וכחול. הרכב המינרלים באבן הבוץ משתנה והוא מכיל בדרך כלל מינרלי חרסית יחד עם קוורץ, פצלת השדה (אורתוקלז ופלגיוקלז) ומינרלים מקבוצת הנציצים (ביוטיט, כלוריט, מוסקוביט). לעיתים יש בסלע תחמוצות ברזל ואז הוא מקבל גוון אדמדם או כתום, לעיתים גונו שחור בשל תכולת פחמן או פיריט.[4] אבני בוץ שונים בצורה משמעותית מאבני חול בשל הנקבוביות הקטנות יותר שלהם והנטייה שלהם להכיל כמות משמעותית של חרסית. טעות מקובלת היא לזהות אבן בוץ כפצלים, אבל אין באבן בוץ את תכונת הפצילות והלוחות הדקים הנוצרים ממנה האופייניים לפצלים. הסיבה להיעדר שכבות או הפצילות באבן הבוץ היא ככל הנראה בשל המרקם המקורי או שאורגניזמים מתחפרים הפריעו לתהליך השיכוב בטרם הוא עבר הסתלעות.[5] כתלות בנסיבות היווצרותו יכולים להופיע באבן בוץ סדקים כמו שמופיעים במשקע חרסית חשוף לשמש.

שימושים

לא ניתן להשתמש באבן בוץ לבנייה בשל רכותה, אבל כמה שבטי אינדיאנים השתמשו באבני בוץ לגילוף ותכשיטים, שימושים שלרכותה של האבן היה דווקא יתרון. בני האנסאזי הקדומים השתמשו בארגיליט בגוונים של טורקיז וכתום לתכשיטים. בני ההאידה (Haida) מקולומביה הבריטית ידועים בגילוף מארגיליט מיוחד בצבע שחור המצוי במקום אחד בלבד באי גרהאם.[3]

קישורים חיצוניים

ויקישיתוף מדיה וקבצים בנושא אבן בוץ בוויקישיתוף

הערות שוליים

  1. ^ צ'סטר ונטוורת (Chester K. Wentworth) הציע את השיטה למיון גרגירים של סלעי משקע ב-1922
  2. ^ ויליאם קרומביין (William Krumbein) הציע לפשט את סולם ונטוורת בעזרת שימוש בערך השלילי של הלוגריתם על בסיס 2. סיכום הגדלים על פי שתי השיטות מצוי ב-Sediment Grain Size Categories
  3. ^ 1 2 What Is Mudstone?, אם כי במקום אחר כלולים במספר זה כל הסוגים המוגדרים כסלע בוץ (כלומר גם אבן טין, חרסית, חוואר ופצלים).
  4. ^ Mudstone
  5. ^ באנגלית lithification תהליך שבו משקע רך הופך לסלע נוקשה


סלעים
סלעי יסוד
סלעים געשיים אבן זפת • אגלוטינט • אגלומרט • אובסידיאן • איגנימבריט • אנדזיט • אצת פלה • בוניניט • בזלת • בזלת תולאיטית • בסניט • ברקציה געשית • דמעות אפאצ'ים • דמעות פלה • דקיט • הוואיט • היאלוטוף • היאלוקלאסטיט • טוף • טפריט • טקיליט • טרכיט • לטיט • לפיליסטון • מליליטיט • נפליניט • סידרומלן • סקוריה • פוידיט • פומיס • פונוליט • פלגוניט • פרליט • קומטיט • קרבונטיט • ריודקיט • ריוליט • שערות פלה
סלעי ביניים דיאבז • למפרואיט
סלעים פלוטוניים אנורתוזיט • גברו • גרנודיוריט • גרניט • דוניט • דיוריט • טונליט • טרוקטוליט • מונזוגברו • מונזוגרניט • מונזודיוריט • מונזוניט • מונזוסיאניט • סיאניט • פרידוטיט • קוורץ דיוריט • קימברליט
סלעים מותמרים
אמפיבוליט • אקלוגיט • גנייס • הורנפלס • לווחה • לפיס לזולי • מיגמטיט • פיליט • צפחה • קוורציט • שיש • סטיאטיט
סלעי משקע
אבן בוץ • אבן גיר • אבן חול • אבן חול נובית • אואולית • ארקוזה • ברקציה • דולומיט • חוואר • חוואר הלשון • חלמיש • חרסית • אבן טין • כורכר • פצלי שמן • פצלים • צור • קונגלומרט • קירטון

Read other articles:

Lampung (daerah pemilihan)

LampungBekas Daerah Pemilihan / Daerah pemilihanuntuk Dewan Perwakilan RakyatRepublik IndonesiaWilayahSeluruh wilayah LampungDaerah pemilihan bekasDibentuk1971Dibubarkan2004Anggota7 (1971—77)8 (1977—87)10 (1987—92)11 (1992—1999)15 (1999—2004)Digantikan olehLampung ILampung IIDibentuk dariTidak ada, daerah pemilihan baru Lampung adalah sebuah provinsi yang dulunya merupakan daerah pemilihan umum legislatif, kini menjadi wilayah pemilihan umum Presiden Indonesia. Pada masanya, daerah ...

 

Penghilangan rambut

Untuk kehilangan rambut, lihat Alopecia. Artikel ini perlu dikembangkan dari artikel terkait di Wikipedia bahasa Inggris. (November 2023) klik [tampil] untuk melihat petunjuk sebelum menerjemahkan. Lihat versi terjemahan mesin dari artikel bahasa Inggris. Terjemahan mesin Google adalah titik awal yang berguna untuk terjemahan, tapi penerjemah harus merevisi kesalahan yang diperlukan dan meyakinkan bahwa hasil terjemahan tersebut akurat, bukan hanya salin-tempel teks hasil terjemahan mesi...

 

Pengakuan dosa

Untuk pernyataan iman, lihat pengakuan iman. Artikel ini membutuhkan rujukan tambahan agar kualitasnya dapat dipastikan. Mohon bantu kami mengembangkan artikel ini dengan cara menambahkan rujukan ke sumber tepercaya. Pernyataan tak bersumber bisa saja dipertentangkan dan dihapus.Cari sumber: Pengakuan dosa – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR (October 2009) Bilik pengakuan tradisional Katolik memungkinkan imam, duduk di tengah, untuk men...

Wardlow (pegulat)

WardlowWardlow pada tahun 2018Nama lahirMichael Austin Wardlow[1]Lahir19 Januari 1988 (umur 36)Middlefield, Ohio, A.S.[2]Karier gulat profesionalNama ringMichael WardlowWardlowTinggi6 ft 3 in (191 cm)[3]Berat277 pon (126 kg)[3]Asal dariCleveland, OhioDilatih olehJosh Emanuel[3]Debut2014[1] Michael Austin Wardlow (lahir 19 Januari 1988) adalah pegulat profesional Amerika Serikat. Dia saat ini bergabung dengan All Eli...

 

Ny-Ålesund

Town in Svalbard, NorwayNy-ÅlesundTownNy-Ålesund in June 2013Ny-ÅlesundLocation in SvalbardCoordinates: 78°55′30″N 11°55′20″E / 78.92500°N 11.92222°E / 78.92500; 11.92222CountryNorwayRegionSvalbardIslandSpitsbergenLandOscar II LandPopulation • TotalSummer: 117 Winter: 35Time zoneUTC+1 (CET) • Summer (DST)UTC+2 (CEST)Websitenyalesundresearch.no kingsbay.no Ny-Ålesund (New Ålesund) is a small town in Oscar II Land on the island of...

 

Tyco International

Pour les articles homonymes, voir Tyco. Tyco International Création 1960 Disparition 2016 Fondateurs Arthur J. Rosenberg (d) Forme juridique Limited Company (d) Action New York Stock Exchange (TYC) Siège social Cork Actionnaires Johnson Controls Filiales TE Connectivity (jusqu'au 29 juin 2007) Site web www.tyco.com modifier - modifier le code - voir Wikidata  Tyco International est un conglomérat constituant un des leaders mondiaux dans la conception, la fabrication, la fourniture et...

إيغور زيليني

إيغور زيليني معلومات شخصية الميلاد 10 فبراير 1982 (العمر 42 سنة)ترنتشين، سلوفاكيا الطول 198 سنتيمتر  الإقامة نوفى ميستو ناد فاهوم  الجنسية  سلوفاكيا الوزن 90 كيلوغرام  استعمال اليد اليد اليمنى الحياة العملية بداية الاحتراف 2002 مجموع الجوائز المادية 543833 دولار بلد الريا�...

 

George P. Codd

American politician George P. Codd42nd Mayor of Detroit, MichiganIn office1905–1906Preceded byWilliam C. MayburySucceeded byWilliam Barlum ThompsonMember of the U.S. House of Representativesfrom Michigan's 1st districtIn officeMarch 4, 1921 – March 3, 1923Preceded byFrank E. DoremusSucceeded byRobert H. Clancy Personal detailsBornDecember 7, 1869Detroit, Michigan, U.S.DiedFebruary 16, 1927(1927-02-16) (aged 57)Detroit, Michigan, U.S.Political partyRepublicanS...

 

مملكة الحضنة

Kingdom مملكة الحضنة دويلة ناشئة بعد المملكة المورية الرومانية Rump state, exclave 578–708 مملكة الحضنة (3) وغيرها من الممالك البربرية في أواخر القرن السادس. نظام الحكم ملكية الديانة مسيحية (الكنيسة الرومانية الكاثوليكية) الملك (غير معروف) 578-708 التاريخ الفترة التاريخية العصور الوسطى إنه�...

List of Bal Sahitya Puraskar winners for Marathi

Part of a series on Sahitya Akademi Awards Category Sahitya Akademi Award winners by language Assamese Bengali Bodo Dogri English Gujarati Hindi Kannada Kashmiri Konkani Maithili Malayalam Marathi Meitei (Manipuri) Nepali Odia Punjabi Rajasthani Sanskrit Santali Sindhi Tamil Telugu Urdu Sahitya Akademi Translation Prizes Assamese Bengali Bodo Dogri English Gujarati Hindi Kannada Kashmiri Konkani Maithili Malayalam Marathi Meitei (Manipuri) Nepali Odia Punjabi Rajasthani Sanskrit Santali Sind...

 

دانييل بيرتوني

دانييل بيرتوني معلومات شخصية الميلاد 14 مارس 1955 (العمر 69 سنة)باهيا بلانكا الطول 1.79 م (5 قدم 10 1⁄2 بوصة) مركز اللعب وسط الجنسية الأرجنتين  المسيرة الاحترافية1 سنوات فريق م. (هـ.) 1971–1972 كيلمس 30 (12) 1973–1977 إنديبندينتي 179 (80) 1978–1980 إشبيلية 57 (24) 1980–1984 فيورنتينا 97 (27) 1984–...

 

Stephen Foster

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Stephen Foster (disambigua). Stephen Collins Foster Stephen Collins Foster (Pittsburgh, 4 luglio 1826 – New York, 13 gennaio 1864) è stato un compositore statunitense. Conosciuto come il padre della musica americana, fu il più noto compositore e scrittore di canzoni del XIX secolo negli Stati Uniti. Le sue canzoni, fra cui la celeberrima Oh! Susanna, rimangono conosciute e popolari in tutto il mondo dopo più di un secolo e mez...

Pershing Square (Los Angeles)

Public square in Downtown Los Angeles Pershing SquareLa Plaza AbajaPershing Square, 2012LocationDowntown Los Angeles, CaliforniaCoordinates34°02′54″N 118°15′11″W / 34.04825°N 118.25301°W / 34.04825; -118.25301Area5-acre (20,000 m2)Created1866; 158 years ago (1866)Operated byCity of Los AngelesStatusopenWebsitewww.laparks.org/pershingsquare/ Pershing Square is a small public park in Downtown Los Angeles, California, one square blo...

 

Political repression

Act of state entity involving restrictive political freedom of citizens Political repression is the act of a state entity controlling a citizenry by force for political reasons, particularly for the purpose of restricting or preventing the citizenry's ability to take part in the political life of a society, thereby reducing their standing among their fellow citizens.[1][2] Repression tactics target the citizenry who are most likely to challenge the political ideology of the st...

 

Thanksgiving

Holiday in various countries This article is about the holiday in general. For the specific national holidays, see Thanksgiving (Canada) and Thanksgiving (United States). For other uses, see Thanksgiving (disambiguation). Turkey Day redirects here. For the Turkish Republic Day, see Republic Day (Turkey). Thanksgiving DayA typical Thanksgiving dinner in the United StatesObserved byCountries Canada Germany Liberia Saint Lucia United States Sub-national entities Leiden (Netherlands) Norfolk...

Orbital inclination change

Plane change redirects here. For the concept of changing airplanes during a journey, see Layover. This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Orbital inclination change – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2009) Orbital inclination change is an orbital maneuver aimed at changing...

 

Riam Kempadik, Sepauk, Sintang

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Riam Kempadik, Sepauk, Sintang – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Nanga LayungDesaNegara IndonesiaProvinsiKalimantan BaratKabupatenSintangKecamatanSepaukKode pos78662Kode Kemendagri...

 

COVID-19 vaccination in Sweden

Plan to immunize against COVID-19 This article needs to be updated. Please help update this article to reflect recent events or newly available information. (April 2022) COVID-19 vaccination in SwedenMap of Sweden showing vaccine uptake, the percent of residents aged 12+ who have had at least one dose, per county as of 20 April 2022.   > 90%      85–90%   80–85%   75–80%   < 75%   Native name Vacc...

Sudamericano Femenino 2006

Sudamericano Femenino 2006 Généralités Sport football Organisateur(s) CONMEBOL Édition 5e Lieu(x) Argentine Date du 10 au 26 novembre 2006 Participants 10 équipes Épreuves 26 matches disputés Palmarès Tenant du titre Brésil Vainqueur Argentine Meilleur(s) buteur(s) Cristiane (10 buts) Navigation Édition précédente Édition suivante modifier Le Sudamericano Femenino 2006 est la cinquième édition du Sudamericano Femenino. Celui-ci se déroule du 10 au 26 novembre 2006, dans la vi...

 

岐阜県道・愛知県道16号多治見犬山線

この記事は検証可能な参考文献や出典が全く示されていないか、不十分です。 出典を追加して記事の信頼性向上にご協力ください。（このテンプレートの使い方）出典検索?: 岐阜県道・愛知県道16号多治見犬山線 – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパンサーチ · TWL (2018年11月) 主要地方道 岐阜県道...