סידרומלן

מפגש של לבה עם מים

סידרומלן (מיוונית: Σιδηρώ, סידֶרוֹ – ברזלי, μέλας, מֶלָס – שחור) הוא סלע געשי – סוג של זכוכית געשית הנוצר מהתקררות מהירה מאוד של לבה בזלתית, הנגרמת במגעה עם מים. הסלע נוצר בהתפרצויות פריאטו-מגמטיות – בעיקר תת-ימיות ותת-קרחוניות, או בגופי מים מעל פני השטח.

היווצרות

וולפגנג סרטוריוס פון ואלטרסהאוזן

סידרומלן נוצר מלבה בטמפרטורה גבוהה מאוד. מיקום הסידרומלן באתרים רבים קרוב להר הגעש מצביע על טמפרטורת לבה גבוהה והתגבשות קרוב ללוע בגלל התקררות מהירה מאוד בסביבה רטובה.[1]

ברסיסים פירוקלסטיים של סידרומלן חלה דיאגנזה[2] והוא הופך קשה יותר. התקשות זו מתרחשת בעקבות פלגוניזציה[3] – הפיכה של הסידרומלן לפלגוניט.

מאפיינים

סידרומלן הוא סלע אמורפי, מאחר שהתקררותה המהירה של הלבה אינה מאפשרת צמיחה של גבישים.

הסלע מייצג סדרה של בזלות אלקליות, בהן בסניט (Basanite), הוואיט (Hawaiite), מוגריט (Mugearite), טפריט (Tephrite) ונפליניט (Nephelinite)‏.[4] סידרומלן דומה בהרכבו הכימי לטקיליט, אך חסר את תחמוצות הברזל הקיימות בטקיליט.[5] מסיבה זו הוא שקוף, אם כי קיימים בו גוונים צהובים וחומים.

גילוי

לגילוי הסידרומלן ולהענקת שמו אחראי הגאולוג הגרמני וולפגנג סרטוריוס פון ואלטרסהאוזן (Wolfgang Sartorius von Waltershausen‏, 1809-1876). ואלטרסהאוזן היה הראשון לדון בקיומם ובתפוצתם של יסודות קורט בסלעים געשיים – מהם מנה 23, כמו גם בהימצאות תחמוצות באותם סלעים. ממחקריו על סלעים פירוקלסטיים עלה כי היווצרותם נובעת מהשפעת מים על המאגמה.

במסעות שערך בסיציליה בשנת 1835 זיהה ואלטרסהאוזן לראשונה סוג של טוף חום, לו קרא "פלגוניט" על שם העיירה הסמוכה, פלגוניה (Palagonia). מבדיקה כימית שערך בסלע עלה כי הוא עשיר באופן לא רגיל במים (12-23%) ובברזל. במסע שערך בשנת 1845 לאיסלנד עם רוברט בונזן, הוא הבחין כי בסמיכות לפלגוניט נמצא חומר זכוכיתי נטול מים הדומה לאובסידיאן, לו קרא "סידרומלן". ואלטרסהאוזן הוכיח כי פלגוניט הוא בעצם סידרומלן שספג מים, וממיקומו הגאולוגי הסיק כי הוא תוצר של התפרצות תת-קרחונית.

ראו גם

לקריאה נוספת

  • Encyclopedia of Volcanoes, ‏ ISBN 0-12-643140-X, Academic Press
  • Encyclopedia of Geology, Elsevier Academic Press, First edition 2005, ISBN 0-12-636380-3

קישורים חיצוניים

ויקישיתוף מדיה וקבצים בנושא סידרומלן בוויקישיתוף

הערות שוליים

  1. ^ A field trip to the maar volcanoes of the Fort Rock
  2. ^ דיאגנזה – מגוון תהליכים המלכדים גרגרים לסלע
  3. ^ The structural characteristics of Palagonite from DSDP site 335
  4. ^ Geochemistry of Sideromelane and felesic glss shards
  5. ^ לבה ומים


סלעים
סלעי יסוד
סלעים געשיים אבן זפת • אגלוטינט • אגלומרט • אובסידיאן • איגנימבריט • אנדזיט • אצת פלה • בוניניט • בזלת • בזלת תולאיטית • בסניט • ברקציה געשית • דמעות אפאצ'ים • דמעות פלה • דקיט • הוואיט • היאלוטוף • היאלוקלאסטיט • טוף • טפריט • טקיליט • טרכיט • לטיט • לפיליסטון • מליליטיט • נפליניט • סידרומלן • סקוריה • פוידיט • פומיס • פונוליט • פלגוניט • פרליט • קומטיט • קרבונטיט • ריודקיט • ריוליט • שערות פלה
סלעי ביניים דיאבז • למפרואיט
סלעים פלוטוניים אנורתוזיט • גברו • גרנודיוריט • גרניט • דוניט • דיוריט • טונליט • טרוקטוליט • מונזוגברו • מונזוגרניט • מונזודיוריט • מונזוניט • מונזוסיאניט • סיאניט • פרידוטיט • קוורץ דיוריט • קימברליט
סלעים מותמרים
אמפיבוליט • אקלוגיט • גנייס • הורנפלס • לווחה • לפיס לזולי • מיגמטיט • פיליט • צפחה • קוורציט • שיש • סטיאטיט
סלעי משקע
אבן בוץ • אבן גיר • אבן חול • אבן חול נובית • אואולית • ארקוזה • ברקציה • דולומיט • חוואר • חוואר הלשון • חלמיש • חרסית • אבן טין • כורכר • פצלי שמן • פצלים • צור • קונגלומרט • קירטון

Read other articles:

Aliivibrio fischeri

Aliivibrio fischeri Aliivibrio fischeriPewarnaan GramGram-negatif TaksonomiSuperdomainBiotaDomainBacteriaKerajaanPseudomonadatiFilumPseudomonadotaKelasGammaproteobacteriaOrdoVibrionalesFamiliVibrionaceaeGenusAliivibrioSpesiesAliivibrio fischeri Tata namaSinonim takson Achromobacter fischeri (Beijerinck 1889) Bergey et al. 1930 Bacillus fischeri (Beijerinck 1889) Trevisan 1889 Bacterium phosphorescens indigenus (Eisenberg 1891) Chester 1897 Einheimischer leuchtbacillus Fischer 1888 Microspira ...

 

Basilika Bunda Maria dari Guadalupe, Santa Fe

Basilika Bunda Maria dari GuadalupeBasilika Minor Bunda Maria dari GuadalupeSpanyol: Basílica de Guadalupecode: es is deprecated Basilika Bunda Maria dari GuadalupeLokasiSanta FeNegara ArgentinaDenominasiGereja Katolik RomaArsitekturStatusBasilika minorStatus fungsionalAktif Basilika Bunda Maria dari Guadalupe adalah sebuah gereja basilika minor Katolik yang terletak di Santa Fe, Argentina. Basilika ini ditetapkan statusnya pada 19252 dan didedikasikan kepada Bunda dari Guadalupe.[1...

 

National Post

Canadian national daily newspaper National PostThe front of the redesigned National Post, September 28, 2007TypeDaily newspaperFormatBroadsheetOwner(s)Postmedia Network Inc.Founder(s)Conrad BlackEditor-in-chiefRob RobertsFoundedOctober 27, 1998; 25 years ago (1998-10-27)[1]LanguageEnglishHeadquarters365 Bloor Street EastToronto, OntarioM4W 3L4Circulation142,509 Tue–Fri132,116 Saturday(March 2013)[2][needs update]ISSN1486-8008Websitenationalpost.com ...

Will H. Hays

Controversial first leader of the American film industry For other people named Will Hays, see William Hays. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Will H. Hays – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2021) (Learn how and when to remove this template message) Will H. HaysChairman of the...

 

Rawa Jitu Timur, Tulang Bawang

Rawa Jitu Timur KecamatanNegara IndonesiaProvinsiLampungKabupatenTulang BawangPemerintahan • CamatAmad, S. Pd. MPd.Populasi (2022)[1] • Total16.841 jiwa • Kepadatan95/km2 (250/sq mi)Kode pos34590Kode Kemendagri18.05.18 Kode BPS1808054 Luas176,75 km2Desa/kelurahan8 kampungSitus webrawajitutimur.tulangbawangkab.go.id Rawa Jitu Timur (aksara Lampung: ) adalah sebuah kecamatan di Kabupaten Tulang Bawang, Lampung, Indonesia. Kecamatan ini ...

 

P6 (microarchitecture)

Intel processor microarchitecture This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: P6 microarchitecture – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (June 2013) (Learn how and when to remove this template message) P6Die shot of Deschutes coreGeneral informationLaunchedNovember 1, 1995; 28 years ...

Federal Financing Bank

United States government corporation Federal Financing BankAgency overviewFormedDecember 29, 1973 (1973-12-29)[1]HeadquartersTreasury BuildingWashington, D.C.Employees27Agency executiveChristopher L. Tuttle, Director/Chief Financial OfficerParent departmentDepartment of the TreasuryWebsiteffb.treasury.gov The Federal Financing Bank (FFB) is a United States government corporation created by Congress in 1973 under the general supervision of the Secretary of the Treasury.&...

 

Benoît Salmon

French cyclist Benoît SalmonSalmon during the 2004 Tour de FrancePersonal informationBorn (1974-05-09) 9 May 1974 (age 49)Dinan, FranceHeight1.69 m (5 ft 7 in)Weight60 kg (132 lb)Team informationCurrent teamRetiredDisciplineRoadRoleRiderAmateur teams1986CC Plancoët1993–1994CC Louison Bobet1994Castorama (stagiaire) Professional teams1995Castorama1996Collstrop–Lystex1997Lotto–Mobistar–Isoglass1998–2001Casino–Ag2r2002–2003Phonak2004Crédit Agric...

 

Павлодарская епархия

Павлодарская епархия Благовещенский собор в Павлодаре Страна Казахстан Церковь Русская православная церковь Митрополия Казахстанский митрополичий округ Дата основания 6 октября 2010 года Управление Главный город Павлодар Кафедральный собор Благовещенский Иерарх Епис...

Vedda

Indigenous people in Sri Lanka For the language, see Vedda language. For articles with similar titles, see Veda (disambiguation). Not to be confused with Vedic people or Venda people. This article may be in need of reorganization to comply with Wikipedia's layout guidelines. Please help by editing the article to make improvements to the overall structure. (March 2017) (Learn how and when to remove this message) VeddaVedda man and child.Total populationBetween 2,500 - 6,600[1][2 ...

 

Blasphemy law in the United Arab Emirates

The United Arab Emirates (UAE) law against blasphemy is governed by article 312 of the United Arab Emirates Penal Code. Law This section relies excessively on references to primary sources. Please improve this section by adding secondary or tertiary sources. Find sources: Blasphemy law in the United Arab Emirates – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2021) (Learn how and when to remove this message) According to Article 312 of the Pe...

 

Ritham Madubun

Questa voce sull'argomento calciatori indonesiani è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Ritham Madubun Nazionalità  Indonesia Calcio Ruolo Difensore CarrieraSquadre di club1 1988-1997 Persipura? (?)1997-1999 PSM Makassar? (?)1999-2001Persikota Tangerang? (?)2002 Persija? (?)2003 Pelita Jaya? (?)2004 Persija? (?)2005 PSPS Pekanbaru? (?)2006 PSM Makassar...

Gloria Grey

American actress Gloria GreyGrey c. 1920sBornMaria Dragomanovich(1909-10-23)October 23, 1909Portland, Oregon, U.S.DiedNovember 22, 1947(1947-11-22) (aged 38)Los Angeles, California, U.S.Resting placeWestwood Village Memorial Park CemeteryOccupationActressSpouse Ramón Romero ​(m. 1929)​Children1 Gloria Grey (born Maria Dragomanovich; October 23, 1909 – November 22, 1947) was an American screen and stage actress and director, appearing in mainly dramati...

 

慈禧太后

  此條目介紹的是清朝慈禧太后。关于老佛爺的其他意思，请见「老佛爺」。   「西太后」重定向至此。關於已故英國時裝設計師，請見「薇薇安·魏斯伍德」。 此條目含有過多、重複或不必要的内部链接。 (2022年1月6日)請根据格式指引，移除重复、標題链接以及任何与内容无关的链接。 本页面有满文字母，操作系统及浏览器須支持特殊字母与符号才能正確显...

 

1924 in the United States

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: 1924 in the United States – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2021) (Learn how and when to remove this message) List of events ← 1923 1922 1921 1924 in the United States → 1925 1926 1927 Decades: 1900s 1910s 1920s 1930s 1940s See...

متحف التاريخ الطبيعي (بغداد)

  لمعانٍ أخرى، طالع متحف التاريخ الطبيعي (توضيح). متحف التاريخ الطبيعي إحداثيات 33°21′17″N 44°23′33″E / 33.3546°N 44.3926°E / 33.3546; 44.3926   معلومات عامة العنوان باب المعظم (الرصافة) القرية أو المدينة بغداد الدولة  العراق سنة التأسيس 1946  تاريخ الافتتاح الرسمي تأسس ع...

 

Cinematógrafo

Cinematógrafo en modo filmación El cinematógrafo Lumière abierto El cinematógrafo Lumière en modo proyección Un cinematógrafo es una máquina capaz de filmar y proyectar imágenes en movimiento. Patentada a finales del siglo XIX por los hermanos Lumière, fue la primera máquina capaz de rodar y proyectar películas de cine.[1]​ El cinematógrafo fue un importante paso para poder disfrutar del arte del cine. Tiempo más tarde, fueron apareciendo artefactos más avanzados de...

 

Balfron railway station

Disused railway station in Kirkintilloch, Scotland BalfronBalfron railway station in 1961General informationLocationKirkintillochScotlandCoordinates56°04′26″N 4°22′30″W / 56.074°N 4.375°W / 56.074; -4.375Platforms2Other informationStatusDisusedHistoryOriginal companyStrathendrick and Aberfoyle RailwayPre-groupingNorth British RailwayPost-groupingLondon and North Eastern RailwayKey dates26 May 1856Station opens1 October 1951Station closes Balfron railway sta...

الغواصة الألمانية فئة يو 31

الغواصة الألمانية فئة يو 31   النوع يو بوت  الجنسية القيصرية الألمانية  الشركة الصانعة فريدريش كروب  المشغل البحرية الإمبراطورية الألمانية  المشغلون الحاليون وسيط property غير متوفر. المشغلون السابقون وسيط property غير متوفر. التكلفة وسيط property غير متوفر. منظومة التعا�...

 

Log, Sevnica

Place in Lower Carniola, SloveniaLogLogLocation in SloveniaCoordinates: 46°0′7.73″N 15°19′19.2″E / 46.0021472°N 15.322000°E / 46.0021472; 15.322000Country SloveniaTraditional regionLower CarniolaStatistical regionLower SavaMunicipalitySevnicaArea • Total2.85 km2 (1.10 sq mi)Elevation179.1 m (587.6 ft)Population (2014) • Total331[1][2] Log (pronounced [ˈloːk]; German: Auen[3&...