Chía, Cundinamarca

Modelo:Xeografía políticaChía, Cundinamarca
Imaxe

Localización
Editar o valor en Wikidata Mapa
 4°51′48″N 74°03′10″O / 4.8633, -74.0528
EstadoColombia
DepartamentosCundinamarca Editar o valor en Wikidata
Poboación
Poboación97.896 (2005) Editar o valor en Wikidata (1.223,7 hab./km²)
Xeografía
Superficie80 km² Editar o valor en Wikidata
Bañado porRío Bogotá Editar o valor en Wikidata
Altitude2.564 m Editar o valor en Wikidata
Comparte fronteira con
Datos históricos
FundadorGonzalo Jiménez de Quesada Editar o valor en Wikidata
Creación1537 (Gregoriano) Editar o valor en Wikidata
Identificador descritivo
Fuso horario

Sitio webchia-cundinamarca.gov.co Editar o valor en Wikidata

Chía é un concello colombiano do departamento de Cundinamarca, situado na provincia de Sabana Centro, a 10 quilómetros ó norte de Bogotá. Coñéceselle como «A Cidade da Lúa», en referencia á etimoloxía do seu nome, que provén da deusa muisca da Lúa, Chía. Con 132.691 habitantes (2017) é o terceiro municipio máis poboado da sabana de Bogotá.

Toponimia

Praza de Chía con representacións da Lúa.

O topónimo «Chía», tamén pronunciado como Chie en muysc cubun (lingua muisca), significa «Lúa», aínda que tamén ten os significados de «luz», «brillo», «resplandor», «ardor» (dunha fonte luminosa), «mes» e «ortiga» (planta). Porén, non se trata en rigor dunha mesma palabra con varios significados, senón de varias palabras homónimas, cada unha das cales se entendería dependendo do contexto no que fose pronunciada.[1]

Para o caso do nome do concello, o topónimo «Chía» fai referencia á Lúa como astro e como deusa da relixión muisca, en cuxa honra había un templo construído no poboado precolombiano.

Historia

Época precolombiana

Existe evidencia da presenza de poboacións humanas en Chía durante o Período Herrera, as cales foron posteriormente substituídas polos muiscas.[2]

Por tradición, o futuro zipa, herdeiro do zipazgo, era educado no Templo da Lúa de Chía, e polo xeral asumía o cargo de cacique de Chía antes de ser entronizado como zipa de Bacatá. Críase ademais que os zipas descendían da deusa Chía.

Durante o goberno do zipa Saguamanchica, o cacique de Guatavita invadira Chía e Cajicá, axudado por tropas enviadas polo zaque Michuá. Saguamanchica tivo que abandonar o asedio que nese momento emprendía contra Ubaque e partir de inmediato para tentar reprimir a sublevación de Guatavita.

En tempos do zipa Nemequene, sucesor de Saguamanchica, as tropas de Bacatá enfrontáronse ás de Zipaquirá no camiño entre Chía e Cajicá, resultando vencedor o zipa.

Conquista española

Parque de Chía.

Despois de que os españois, ó mando de Gonzalo Jiménez de Quesada, invadiron a fortaleza militar muisca de Sumungotá (ou Busongote), en Cajicá, proseguindo o seu camiño até Chía.

O sobriño e lexítimo sucesor do zipa Tisquesusa era Chiayzaque, cacique de Chía, quen ó decatarse das novas que chegaban sobre os estraños invasores, decidiu fuxir con toda a súa corte. Correu o rumor de que o cacique, antes de emprender a fuxida, escondeu os seus tesouros nas altas penas que hai ó leste da vila, no que hoxe é Yerbabuena, aínda que nunca puideron acharse.

Os españois chegaron a Chía en tempo de Semana Santa. Alí recibiron ós embaixadores de Suba e Tuna, quen lles ofreceron mantos, ouro e outros agasallos, e expresaron tanta submisión ós españois, que dende entón foron os seus mellores aliados entre os muiscas. O cacique de Suba ofreceulle a Gonzalo Jiménez de Quesada hospedaxe no seu cercado, oferta que foi aceptada, posto que Suba estaba no camiño cara a Funza, capital do Zipazgo.

Colonia española

En 1783, durante a insurrección dos comuneiros, a marcha dos insurrectos cara a Santa Fé detívose preto da poboación de Chía, no cruzamento do río Bogotá, no que hoxe se coñece como a Ponte do Común. Alí a Real Audiencia, máxima autoridade colonial en ausencia do vicerrei e o seu representante, quen se deu á fuga, asinou unha serie de concesións ós comuneiros, principalmente co propósito de evitar que a marcha entrase a Bogotá. Máis tarde o Vicerrei derrogaría as concesións feitas.

Notas

  1. http://muysca.cubun.org/chie(2)
  2. Álvaro Botiva Contreras. "La Altiplanicie Cundiboyacense". Arquivado dende o orixinal o 24 de setembro de 2016. Consultado o 13 de decembro de 2017. 

Véxase tamén

Ligazóns externas

Read other articles:

Biografi ini memerlukan lebih banyak catatan kaki untuk pemastian. Bantulah untuk menambahkan referensi atau sumber tepercaya. Materi kontroversial atau trivial yang sumbernya tidak memadai atau tidak bisa dipercaya harus segera dihapus, khususnya jika berpotensi memfitnah.Cari sumber: Abdul Djalil Pirous – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR (Januari 2016) (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Abdul Djalil P...

 

Gereja di Rivne Eparki Rivne adalah sebuah eparki Gereja Ortodoks Ukraina Patriarkat Kyiv yang terletak di Rivne, Ukraina. Eparki tersebut didirikan pada tahun 1990.[1] Referensi ^ Salinan arsip. Diarsipkan dari versi asli tanggal 2012-04-10. Diakses tanggal 2019-07-04. 

 

Yamaha FZR1000 adalah sepeda motor yang diproduksi oleh Yamaha dari 1987 ke 1995. Versi 1989, dinobatkan sebagai Sepeda Dekade oleh Cycle World, memiliki akselerasi 0-60 dalam 2,9 detik, dan kecepatan tertinggi lebih dari 167 mph. Referensi

Yes

YesKonser Yes tahun 1977 (kiri ke kanan):Steve Howe, Alan White, Jon Anderson, Chris Squire, Rick WakemanInformasi latar belakangAsalLondon, InggrisGenre Progressive rock pop rock art rock[1] Tahun aktif 1968–1981 1983–2004 2008–sekarang Label Atlantic Atco Arista Victory Sanctuary Eagle Frontiers Inside Out Music Artis terkait Mabel Greer's Toyshop the Syn the Buggles Anderson Bruford Wakeman Howe Cinema King Crimson XYZ Asia Conspiracy Circa Yoso Flash Arc of Life Situs webww...

 

Barrier island off Galveston Bay, Texas Galveston IslandA map of Galveston Island, a barrier island on the Texas Gulf coast in the United StatesGalveston IslandGeographyLocationGulf of MexicoCoordinates29°13′20″N 94°54′32″W / 29.22222°N 94.90889°W / 29.22222; -94.90889ArchipelagoTexas barrier islandsArea66 sq mi (170 km2)Length27 mi (43 km)Width3 mi (5 km)Highest point20 feet (6.1 m)AdministrationUnited StatesSta...

 

Painting by Pablo Picasso Portrait de Dora MaarArtistPablo PicassoYear1937MediumOil on canvasDimensions92 cm × 65 cm (36 in × 26 in)LocationMusée Picasso, Paris Portrait of Dora Maar (French: Portrait de Dora Maar) is a 1937 oil on canvas painting by Pablo Picasso. It depicts Dora Maar, (original name Henriette Theodora Markovitch), the painter's lover, seated on a chair. It is part of the collection of the Musée Picasso, in Paris, where it is con...

Udon ThaniProvinsiอุดรธานีHuai Luang reservoir BenderaLambangJulukan: Udon   Udon Thani di    ThailandKoordinat: 17°25′N 102°45′E / 17.417°N 102.750°E / 17.417; 102.750Koordinat: 17°25′N 102°45′E / 17.417°N 102.750°E / 17.417; 102.750IbukotaUdon ThaniPemerintahan • GubernurChayawut Chanthon (sejak Oktober 2015)Luas • Total11,730 km2 (4,529 sq mi)Popul...

 

1974 French Canadian novel This article is about the 1974 novel. For other uses, see The King's Daughter (disambiguation). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: The King's Daughter – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2017) (Learn how and when to remove this message) The King's Da...

 

Questa voce o sezione sull'argomento centri abitati della Lombardia non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Pescatecomune Pescate – Veduta LocalizzazioneStato Italia Regione Lombardia Provincia Lecco AmministrazioneSindacoDante Eugenio De Capitani (lista civica) dal 16-5...

Voce principale: Società Polisportiva Ars et Labor. Società Polisportiva Ars et LaborStagione 1987-1988 Sport calcio Squadra SPAL Allenatore Giancarlo Cella (1ª-9ª) G. B. Fabbri (10ª-34ª) Presidente Francesco Nicolini Serie C16º nel girone A Coppa ItaliaPrimo turno Coppa Italia Serie CSedicesimi di finale Maggiori presenzeCampionato: Cervellati (34) Miglior marcatoreCampionato: Paradiso (10) StadioPaolo Mazza (22 000) 1986-1987 1988-1989 Si invita a seguire il modello di voc...

 

Correo [1] (in latino Correus; ... – 51 a.C.) è stato un principe e condottiero gallo, al tempo della Conquista della Gallia. Biografia Correo, uno dei capi dei Bellovaci, si mise in evidenza per il suo spirito di indipendenza e di odio contro con gli invasori Romani. Per questi motivi fu eletto capo militare non solo della sua tribù, ma anche di tutte quelle che si rivoltarono contro Cesare nel 51 a.C., tra cui vi furono Aulerci, Ambiani, Atrebati, Caleti e Veliocassi. Corre...

 

Indian Air Force officer Air Chief MarshalO P MehraPVSMAir Chief Marshal Om Prakash Mehra8th Chief of Air StaffIn office16 January 1973 – 31 January 1976PresidentV. V. Giri[1]Prime MinisterIndira Gandhi[2]Preceded byPratap Chandra LalSucceeded byHrushikesh Moolgavkar11th Governor of MaharashtraIn office3 November 1980 – 5 March 1982Chief Minister A. R. Antulay Babasaheb Bhosale Preceded bySri Sadiq AliSucceeded byAir Chief Marshal I H Latif6th Governor of...

Quorum of ten Jewish adults for certain religious obligations This article is about the term used in Judaism. For other uses, see Minyan (disambiguation). MinyanHalakhic texts relating to this articleTorah:Leviticus 22:32Mishnah:Megillah 4:3Babylonian Talmud:Megillah 23b; Sanhedrin 74bJerusalem Talmud:Megillah 4:4Mishneh Torah:Hilchot Tefillah 8:1Shulchan Aruch:Orach Chayim 55 Part of a series onJews and Judaism Etymology Who is a Jew? Religion God in Judaism (names) Principles of faith ...

 

В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Кожин; Кожин, Борис. Борис Борисович Кожинукр. Борис Борисович Кожин Командующий ВМС Украины 6 апрель 1992 — 8 октябрь 1993 Президент Леонид Кравчук Предшественник должность учреждена Преемник Владимир Бескорова�...

 

Judo competition Judoat the Games of the XXVI OlympiadVenueGeorgia World Congress CenterDates20 to 26 July 1996Competitors386 from 91 nations← 19922000 → Judo at the1996 Summer OlympicsMenWomen60 kg48 kg65 kg52 kg71 kg56 kg78 kg61 kg86 kg66 kg95 kg72 kg+95 kg+72 kgvte This page shows the final results of the Judo Competition at the 1996 Summer Olympics in Atlanta.[1] Medal table RankNationGoldSilverBronzeTotal1 Japan34182 France30363 Sou...

I calciatori italiani alla sbarra nel primo processo sul calcioscommesse, 13 giugno 1980. Lo scandalo italiano del calcioscommesse del 1980, noto anche come Totonero, fu uno scandalo che colpì il calcio italiano nella stagione agonistica 1979-1980 e vide coinvolti giocatori, dirigenti e società di Serie A e B, i quali truccavano le partite di campionato attraverso scommesse clandestine che, per la FIGC, rappresentavano casi di illecito sportivo.[1] Le squadre condannate dalla giusti...

 

Serie A2 2022-23Dettagli della competizioneSport Pallacanestro OrganizzatoreLNP Federazione FIP Periodoottobre 2022 —giugno 2023 Squadre27  (in 2 gironi) VerdettiCampione Vanoli Cremona(1º titolo) Promozioni Pistoia Basket Vanoli Cremona Retrocessioni N.P.C. Rieti Basket Ravenna San Severo  Chieti 1974 Abbandoni Kleb Ferrara Non ammesse allastagione successiva Pall. Mantovana Stella Azzurra Ultimo aggiornamento dati: 4 giugno 2023 Cron...

 

Not to be confused with 6502C, a name used on two other variants of the original 6502 processor. CMOS microprocessor in the 6502 family W65C02S microprocessor in a PDIP-40 packageGeneral informationLaunched1983; 41 years ago (1983)Common manufacturerWestern Design CenterPerformanceMax. CPU clock rate1 MHz to 14 MHzHistoryPredecessorMOS Technology 6502 The Western Design Center (WDC) 65C02 microprocessor is an enhanced CMOS version of the popular nMOS-based 8-bit MO...

Coco ChanelCoco ChanelLahirGabrielle Bonheur Chanel(1883-08-19)19 Agustus 1883Saumur, PrancisMeninggal10 Januari 1971(1971-01-10) (umur 87)Paris, PrancisKebangsaanPrancisPendidikanCatholic Monastery in AubazineLabelChanelPenghargaanNeiman Marcus Fashion Award, 1957 (1957) Neiman Marcus Fashion Award (en) Coco Chanel (19 Agustus 1883 – 10 Januari 1971)[1] adalah salah seorang perancang mode revolusioner dan pembuat parfum terkenal di dunia.[1] Salah satu i...

 

Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada. Busca fuentes: «Gregg Toland» – noticias · libros · académico · imágenesEste aviso fue puesto el 27 de octubre de 2018. Gregg Toland Gregg Toland en 1947Información personalNombre completo Gregg Wesley TolandNacimiento 29 de mayo de 1904Charleston, IllinoisFallecimiento 28 de septiembre de 1948 (42 años)Los Ángeles, CaliforniaCausa de muerte Trombosis coronaria Sep...