O centro histórico de Nápoles representa o primeiro núcleo histórico da cidade de Nápoles. Contén 27 séculos de historia. Na súa maioría declarado Patrimonio da Humanidade pola UNESCO en 1995[1] (unhas 1021 hectáreas), incluíuse na relación de bens a protexer, a súa particular singularidade reside na conservación e uso case total do trazado viario da antiga Grecia.
Tendo en conta que o sitio ten un valor excepcional. É unha das cidades máis antigas de Europa, cuxo tecido urbano contemporáneo conserva os elementos da súa longa e axitada historia. A súa situación na baía de Nápoles confírelle un valor universal excepcional que tivo unha profunda influencia en moitas partes de Europa e máis aló. — Motivación da UNESCO
Historia
O centro histórico de Nápoles testemuña a evolución histórica e artística da cidade, desde o seu primeiro asentamento grego no século VIII a.C. ao longo da zona con vistas ao mar,[2] a refundación da mesma cidade nun ámbito máis interno, constituíndo o "centro antigo", ata a cidade barroca española que viu a apertura cara ao oeste do núcleo urbano e a ese centro da elite cultural decimonónica, co florecemento na cidade de numerosas vilas nobres e burguesas que caracterizan toda a zona de Posillipo e Vomero.
O terremoto de Irpinia de 1980 danou parte do centro histórico e sacou á luz problemas estruturais e sociais (mesmo antigos) aos que se decidiu reparar tamén urbanisticamente coa promulgación da lei n. 219 de 1981, pola que se establecen disposicións para a ordenación e control da actividade edificatoria, sancionando, recuperando e rehabilitando as edificacións ilegais. Actualmente, gran parte do centro histórico da cidade atópase en malas condicións e apto para a súa conservación, de feito, moitas estruturas, ademais das xa mencionadas igrexas de arte (fontes, pazos, arquitectura antiga, santuarios sagrados etc.) atópanse en condicións de extremo abandono, para facer fronte a esta emerxencia, diversas organizacións e comités cidadáns tratan de que a UNESCO interveña.
Un acordo asinado entre a rexión de Campania, o municipio e o Ministerio de Patrimonio Cultural, supuxo que a Unión Europea destinase 100 millóns de euros en xuño de 2012 para realizar traballos de restauración[4] sobre os monumentos do centro histórico máis en risco.[5][6]
Barrios que forman parte do Patrimonio Mundial
O Centro Antigo
O centro antico di Napoli, correspondente á zona dos decumani
A cidade ten dous núcleos antigos verdadeiros e orixinais: o primeiro é o outeiro de Pizzofalcone no que naceu a cidade de Partenope, mentres que o segundo é a zona do decumano de Nápoles onde naceu Neapolis.[2] Neste último espazo, en concreto, concentráronse todas as edificacións ao longo dos séculos ata o século XVI, coa apertura cara ao oeste da cidade a instancias do vicerrei español don Pedro de Toledo.
Neste lugar atópanse un número especialmente elevado de recursos culturais e artísticos: obeliscos, mosteiros, claustros, museos, as famosas rúas dos beléns, catacumbas, escavacións arqueolóxicas ao aire libre e subterráneas con restos romanos e gregos, incluíndo o teatro romano, estatuas e baixorrelevos, frisos monumentais, así como columnas medievais que sosteñen edificios históricos antigos e moito máis.
A mesa Strozzi. No século XV, destaca unha Nápoles pechada na zona antiga
Durante a época medieval, a cidade estaba dividida en barrios. Estes foron: Capuana, Montagna, Nido, Porto, Portanova e Forcella. Neste contexto a cidade estaba pechada polas súas murallas máis aló das cales había unha prohibición absoluta de construír. A característica que distinguiu o centro antigo de Nápoles, de feito, é a case exclusión do desenvolvemento en extensión da cidade, favorecendo así o crecemento "en altura". A circunstancia de que a cidade se apoia sobre solo de tufa calcaria favoreceu prácticas de levantamento de edificacións existentes, extraendo o material das canteiras subterráneas xa utilizadas dende o primeiro nacemento da cidade.
Porén, o traslado do poder político ao Maschio Angioino foi un primeiro impulso para que a aristocracia local arrastrase as súas residencias nobres cara á parte occidental da cidade.[2]
A expansión da cidade cara ao oeste, que tivo lugar no século XVI con don Pedro de Toledo, supón o nacemento do actual centro histórico. Así naceron os Quartieri Spagnoli ("barrios españois"), con Via Toledo, Largo di Palazzo, Via Medina ata a zona de Pizzofalcone e Chiaia.[2]
O pazo real, concretamente, foi o motivo dun auténtico acaparamento por parte dos aristócratas napolitanos e estranxeiros dos espazos baleiros que se alzaban ao longo da estrada que ía directamente á residencia do vicerrei, é dicir, vía Toledo.
Estas reformas determinaron na cidade a “reconquista” do mar que dende a chegada de Partenope e ata entón non se utilizaba.
Os grandes edificios da época borbónica
Nápoles no primeiro cuarto do século XVIII
Co paso do vicerreinado español ao reino borbónico prodúcese o salto cultural definitivo da cidade, que se converteu no destino extremo do Grand Tour europeo.[2]
Nápoles madura a súa propia conciencia ilustrada confirmándose como a gran capital europea.[2][8] En apenas vinte anos (de 1730 a 1750) construíronse impresionantes edificios, símbolo do nivel cultural alcanzado: a reggia di Capodimonte, o real Albergo dei Poveri e o Teatro di San Carlo.[2]
Coa chegada do neoclasicismo de principios do século XIX (e tamén do eclecticismo de finais de século), o centro histórico amplíase tamén á zona de Posillipo e Vomero, explotando estes "novos" espazos caracterizados por paisaxes de particular beleza e por un amplo espazo natural circundante.[2] Así nacen a Villa Floridiana, Villa Rosebery e moitas outras importantes vilas napolitanas.
_-_Bildnis_eines_Edelmanns_-_WAF_1085_-_Bavarian_State_Painting_Collections.jpg)
